Νίκος Κοτζιάς: Αλλαγές και παγκοσμιοποίηση.

«Θέλω τώρα να εξηγήσω πώς βλέπω και βλέπουμε στο Υπουργείο αυτές τις αλλαγές. Έχουμε ένα ερώτημα σαν Υπουργείο Εξωτερικών, που από την ίδια του την φύση είναι το διεθνοποιημένο Υπουργείο, δημόσιος θεσμός της χώρας: Σε ποια εποχή ζούμε;

Νομίζω ότι οι αλλαγές που ζούμε είναι σε δύο κατευθύνσεις. Η μια αφορά το διεθνές ή αλλιώς συχνά λεγόμενο παγκόσμιο σύστημα. Είναι η παγκοσμιοποίηση και ο κατακερματισμός. Είναι ένας κόσμος που συνδέεται και αλληλοσυνδέεται όλο και περισσότερο και ταυτόχρονα, τμήματά του αποσυνδέονται. Είναι ένας κόσμος που συνδέεται με την ψηφιακή επανάσταση, αλλά ταυτόχρονα το 95% της ψηφιακής επανάστασης είναι σε εκατό πόλεις στον κόσμο.

Είναι, επίσης, μια εποχή που δίπλα στην παγκοσμιοποίηση αλλάζουν οι κοινωνικές συνθήκες της πολιτικής και έχουμε μεγάλα άλματα στην τεχνολογία. Είναι η εποχή που άλλοι την ονομάζουν δεύτερη εποχή των μηχανών και άλλοι την ονομάζουν τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Το χαρακτηριστικό αυτής της εποχής, της δεύτερης των μηχανών ή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, είναι η διάχυση της πληροφορίας. Είναι η αναπαραγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας μέσα από την ίδια την τεχνολογία. Ρομπότ κατασκευάζουν ρομπότ. Είναι η σύγχρονη, η τρίτη γενιά της ρομποτικής. Είναι η εποχή δημιουργίας δικτύων, τα οποία εξελίσσονται σε όλες τις τεχνολογίες με έναν τρόπο που σε μεγάλο βαθμό θυμίζει φαινόμενα της βιολογίας και της φυσικής. Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλμάτων.

Αν δείτε τη μεν παγκοσμιοποίηση και τον κατακερματισμό, από τη μια μεριά, που αφορά τις κοινωνικές επιστήμες, τη δε πολιτική και την τεχνολογία, από την άλλη, που αφορά και τις κοινωνικές επιστήμες, αλλά και τις φυσικές επιστήμες και τον τρόπο που θα διαχυθεί μέσα στην ίδια την πολιτική η φυσική, οι ανακαλύψεις, οι ανανεώσεις των φυσικών επιστημών, βγαίνει ένα συμπέρασμα, ότι ζούμε σε μια εποχή ανόδου της σημασίας της επιστήμης και για την κοινωνία ολόκληρη, αλλά και για την πολιτική.
Η ουσία των επειγουσών αλλαγών με τις οποίες ξεκίνησε ο νόμος πριν ενάμιση χρόνο ήταν ακριβώς να ενισχύσουμε την επιστημονικότητα του Υπουργείου Εξωτερικών και ακριβώς να δώσουμε τη δυνατότητα στο Υπουργείο Εξωτερικών να ανταποκριθεί σε αυτά τα νέα φαινόμενα, από τις φυσικές επιστήμες μέχρι την παγκοσμιοποίηση.

Με κατάπληξή μου ακούω ανθρώπους οι οποίοι σε αυτή την προσαρμογή σε κοσμοϊστορικές αλλαγές βλέπουν ρουσφέτια. Αυτό είναι καταπληκτικό φαινόμενο. Διότι σημαίνει δύο πράγματα. Πέρα από την πολιτικάντικη κατηγορία σε βάρος των κυβερνητικών κομμάτων και του Υπουργείου Εξωτερικών, σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με πολιτικούς, με δημόσιους άνδρες, που κατά κανόνα είναι ικανότατοι, εξαιρετικοί και πολύ θέλω να έχω φιλικές σχέσεις μαζί τους, αλλά που δεν έχουν αντιληφθεί ότι υπάρχουν αλλαγές στον κόσμο και ότι το θεσμικό σύστημα της χώρας πρέπει να αλλάξει και ότι ένα Υπουργείο Εξωτερικών δεν μπορεί να ζει χωρίς επιστημονικό προσωπικό και να αντιστοιχεί σε ειδικού τύπου προβλήματα.

Επίσης, σε μια εποχή, όπως αυτή που ζούμε τώρα, ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών πρέπει να είναι σταθερά προσηλωμένο στις αξίες του, στην υπεράσπιση της χώρας, στην αναβάθμιση πατριωτικά του ρόλου που παίζει η χώρα στο παγκόσμιο και στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, ταυτόχρονα πρέπει να υπάρχουν σημεία στο Υπουργείο και όλοι οι άνθρωποι πρέπει να το κάνουν, όλοι οι υπάλληλοι μας, αλλά να υπάρχουν και θεσμικά σημεία που να μπορεί να γίνεται αναστοχασμός, κατά την αριστοτέλεια έννοια, στοχασμός δηλαδή πάνω στο γίγνεσθαι. Και αυτός ο αναστοχασμός πρέπει να δίνει τη δυνατότητα να διατυπώνονται ελεύθερα και δημοκρατικά στο Υπουργείο Εξωτερικών, με αυτό που λέγεται στην αγγλοφωνία brainstorming κ.λπ., εναλλακτικές λύσεις.

Πρέπει το Υπουργείο Εξωτερικών να μπορεί να αναπαράγει τη σκέψη του και να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν τα πιο καλά επιστημονικά όπλα που διαθέτει η χώρα, προκειμένου να κάνει εξωτερική πολιτική στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Και εσείς με καλείτε, μερικοί, να παραιτηθούμε από αυτές τις αναγκαιότητες και να κάνουμε ως να μην υπάρχουν αυτού του τύπου αλλαγές.
Αλλαγή έχουμε και πρέπει να συζητήσουμε σαν κοινωνία –αυτή είναι η πολιτική μου άποψη, δεν είμαι πολιτικός καριέρας, είμαι, όμως, πολιτικό ον από τα δώδεκα, δεκατρία μου- πώς βλέπουμε ότι πηγαίνει ο κόσμος. Τι θέση νομίζουμε ότι πρέπει να έχει η χώρα σε αυτόν τον κόσμο; Και τι είδους Υπουργείο Εξωτερικών θέλουμε; Το ξεκινάμε σήμερα, προοίμιο των μεγάλων αλλαγών που πρέπει να γίνουν για τον Οργανισμό, αλλά που γίνονται καθημερινά εδώ και δύο χρόνια με τον τρόπο που διατυπώνουμε την εξωτερική πολιτική.

Τι ΥΠΕΞ θέλουμε; Ετοιμάζουμε σειρά νόμων. Σας το είπα και στην Επιτροπή. Έχουμε τον νόμο για το Ινστιτούτο της Βενετίας, τον νόμο για τον απόδημο ελληνισμό, για το μεταφραστικό, για τον μακρόχρονο οργανισμό. Πρέπει, όμως, να έχουμε κριτήρια. Και για να εμένα τα κριτήρια είναι οι αλλαγές που γίνονται στον κόσμο σε αυτούς τους δύο παράλληλους μηχανισμούς που συμπυκνώνονται σε ένα κοινό τοπίο.
Όμως, επίσης, για να είμαστε σαφείς, με τις αλλαγές προκύπτουν δύο ζητήματα: Ο μεν κατακερματισμός στον κόσμο προκαλεί πολέμους και εντάσεις που απαιτούν εξοπλισμούς και απαιτούν ισχυρή άμυνα για μια χώρα. Η δε παγκοσμιοποίηση ανοίγει τους ορίζοντες και φέρνει κράτη και σε ένα διεθνές θεσμικό σύστημα που απαιτεί νομική γνώση καλή, αλλά και σε μια διεκδίκηση κρατών, σαν το δικό μας, ότι αυτό που προέχει δεν είναι οι ένοπλες συγκρούσεις στις σχέσεις των κρατών, αλλά το διεθνές δίκαιο. Και αν συμφωνούμε σε αυτό, τότε πρέπει να συμφωνήσουμε ότι χρειάζεται και μια βαριά επιστημονική κατάρτιση θεσμικών συστημάτων στην ελληνική επικράτεια και δη στο Υπουργείο Εξωτερικών.

Τι πρέπει να κάνει το Υπουργείο Εξωτερικών; Να συγκεντρώσει τις καλύτερες δυνάμεις. Ακούω μερικούς που με βάζουν στο δίλημμα, λένε ότι υπάρχει και ΕΝΥ ή η ΕΝΥΕΕ η παλιά. Η ΕΝΥΕΕ η παλιά ασχολείται, όπως ξέρετε, με τις ευρωπαϊκές κοινότητες τότε, με την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα. Η ΕΝΥ ασχολείται με τη συνεχή διαχείριση νομικών ζητημάτων.

Όμως, υπάρχουν ζητήματα πολιτικής που θέλουν μακρόχρονη στρατηγική στο νομικό ζήτημα. Παραδείγματος χάρη, μπορεί μόνο η ΕΝΥ –εγώ σας λέω και όλοι οι διπλωμάτες μας- να χαράξει χάρτες για την ΑΟΖ; Δεν χρειαζόμαστε ειδικούς;
Θέλετε να σας πω το τελευταίο και το πιο διαφορετικό; Πολλές διαφορές που υπάρχουν σε διεθνές ορίζοντα γύρω από την ΑΟΖ οφείλονται στο ότι υπάρχουν κράτη που κάνουν τις μετρήσεις πάνω στον χάρτη της ΑΟΖ με κάθετες, ενώ η νέα μέθοδος και οι μηχανές που υπάρχουν επιλέγουν, συστήνουν, είναι η νομική δέσμευση, στην υποτείνουσα. Απαιτώ εγώ τώρα από τον κάθε υπάλληλο ή από εμένα να ξέρουμε όλα τα μαθηματικά αυτής της συνάρτησης; Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε επιστήμονες οι οποίοι να ανταποκρίνονται σε αυτού τους είδους τις ικανότητες από την Υδατογραφική Υπηρεσία του Ελληνικού Ναυτικού, μέχρι καθηγητές που έχουν διδάξει σε αυτούς τα υδατογραφικά;

Δεν χρειάζεται, στον βαθμό που μπορούμε, με τις δυνατότητες που έχουμε, να συγκεντρώνουμε τις καλύτερες δυνάμεις, σε συνέργεια με τις υπηρεσίες του Υπουργείου; Διότι ένα τρίτο φαινόμενο της σύγχρονης εποχής είναι ότι τίποτα δεν παράγεται χωρίς συνέργεια.
Εγώ σας λέω να διαβάσετε όχι τα βαριά επιστημονικά, αλλά το πιο εκλαϊκευμένο βιβλίο περί του πώς έχει στηθεί το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και η Σίλικον Βάλεϊ. Πώς έχουν στηθεί; Με νέα συστήματα επιστημονικής έρευνας, δράσης, ακόμα και επιχειρηματικής. Τι είναι αυτά τα νέα συστήματα; Από διαφορετικούς κλάδους ή διαφορετικής έντασης γνώσεις κοινές ομάδες.

Και εμένα μου λέτε: «Ω, μην ακουμπάτε!». Να πάω στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης χωρίς να έχουμε μαζί ως Υπουργείο Εξωτερικών τους καλύτερους καθηγητές, που έχουν και τις καλύτερες γνώσεις για την ΑΟΖ, για αυτά τα ζητήματα ή που έχουν τη μεγαλύτερη εμπειρία ή που είναι οι δάσκαλοι των δικών μας υπηρεσιών;
Αυτό είναι το Επιστημονικό Συμβούλιο. Και μιλάμε για επτά ανθρώπους, οι οποίοι δεν θα είναι διπλοθεσίτες. Σιγά μην χρειάζεται, για να γίνει Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου –που έχει δεχθεί-, ο κ. Ροζάκης να είναι διπλοθεσίτης και να παίρνει δεν ξέρω εγώ τι λεφτά! Σιγά! Υποτιμάτε τους ανθρώπους και υποτιμάτε και τον τρόπο που δουλεύει το Υπουργείο Εξωτερικών.

Το Επιστημονικό Συμβούλιο έχει διαφορετικό ρόλο λοιπόν από την ΕΝΥ. Καταστρώνει νομική στρατηγική, συμμετέχει στη νομική υπεράσπιση της χώρας, στα διεθνή δικαστήρια και όπου αλλού είναι απαραίτητο να ληφθούν μακρόχρονα νομικά ζητήματα. Δεν μιλάμε για καθημερινή δουλειά των ανθρώπων, προσφορά κάνουν.

Πήγαμε στις συζητήσεις στην Ελβετία με έξι νομικούς καθηγητές. Δεν θα το κάνατε και εσείς; Ένας ειδικός για την FIR, ο άλλος ειδικός για τα Ομοσπονδιακά Διεθνή Συντάγματα, ο άλλος ειδικός για το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης. Δηλαδή δεν θα τους παίρνατε; Και κοιτάξτε τους: πλην ενός, κανένας δεν είναι κοντά στα κυβερνητικά κόμματα από τους έξι. Αυτοί είναι οι καλύτεροι που έχει η χώρα, σε αυτό το αντικείμενο και με αυτούς θέλουμε να συστήσουμε το Επιστημονικό Συμβούλιο»(Ο καθηγητής Νίκος Κοτζιάς είναι υπουργός Οικονομικών)

 

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline