Εγγραφα και πληροφορίες που δίνει στην δημοσιότητα από το βήμα της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος του ο αρχηγός της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου φέρνουν σε δύσκολη θέση τον Πρόεδρο της Τουρκίας και το περιβάλλον του, στο «μέτωπο» των οικονομικών σκανδάλων.
Το απόγευμα της Τρίτης, από το βήμα της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, ο κ. Κιλιτσντάρογλου μοιράστηκε με την τουρκική κοινή γνώμη που θέλουν συγγενείς και συνεργάτες του Τούρκου Προέδρου να διατηρούν offshore οικονομικές δραστηριότητας και λογαριασμούς στην Νήσο Μαν της Μεγάλης Βρετανίας.
Σύμφωνα με το ΡΛΚ, ο συγγενής του Τούρκου Προέδρου, Ζιγιά Ιλγκέν, ο αδελφός Μουσταφά Ερντογάν, ο υιός Μπουράκ Ερντογάν, ο συμπέθερος Οσμάν Κεφεντζί και ο γραμματέας Μουσταφά Γκιούντογαν έχουν προχωρήσει σε καταθέσεις με μεγάλα ποσά σε αμερικανικό νόμισμα σε τραπεζικά ιδρύματα της Νήσου Μαν.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον τουρκικό Τύπο, το κυβερνών κόμμα διαψεύδει τις πληροφορίες και τους ισχυρισμούς, προβάλλοντας την άποψη ότι πρόκειται για νόμιμες πράξεις με αποδείξεις και τεκμήρια. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ζητά την παραίτηση του κ. Κιλιτσντάρογλου.
Στα πλαίσια της επίμαχης ομιλίας του, ο κ. Κιλιτσντάρογλου επιτέθηκε με ιδιαίτερα σκληρά λόγια στο πρόσωπο και στο έργο του Ερντογάν, ενώ ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Τουρκίας επέλεξε να μην μεταδώσει όλα τα σχόλια και τις δηλώσεις του ίδιου.
Το τουρκικό νόμισμα ολοένα και εξασθενεί ενώ ο πληθωρισμός ανεβαίνει επικίνδυνα. Κόντρα στη συνήθη οικονομική λογική ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ζητεί περαιτέρω μείωση των βασικών επιτοκίων.
Ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει βάλει επανειλημμένα στο στόχαστρό του την κεντρική τράπεζα της χώρας και όσους τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας της. «Ακριβώς επειδή δεν παρεμβαίνουμε έχουν φτάσει τα πράγματα ως εδώ», είχε τονίσει σε πρόσφατη ομιλία του. Η κατάσταση είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητική. Ο πληθωρισμός έχει φτάσει σε διψήφια επίπεδα και η τουρκική λίρα σημειώνει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο. Σε σχέση με το ευρώ το τουρκικό νόμισμα έχασε σε διάστημα ενός έτους πάνω από το 20% της αξίας του. Την προηγούμενη Παρασκευή μάλιστα κατέγραψε αρνητικό ρεκόρ. Σε ένα ευρώ αντιστοιχούσαν πάνω από 4,7 λίρες.
Κερδισμένοι και χαμένοι
Σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, τον Οκτώβριο κυμάνθηκε σε 11,9% - η υψηλότερη τιμή από την οικονομική κρίση του 2008. Ταυτόχρονα όμως η Τουρκία εμφανίζει εντυπωσιακό ρυθμό ανάπτυξης –ωστόσο πολλοί ξένοι αναλυτές είναι επιφυλακτικοί σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία τους. Στο πρώτο μισό του 2017 η ανάπτυξη ξεπέρασε το 5% και σύμφωνα με την κυβέρνηση υπάρχουν κι άλλα περιθώρια ανόδου. Ο Τ. Ερντογάν εκτίμησε ότι στο τέλος του έτους ο ρυθμός ανάπτυξης μπορεί να ανέλθει σε 7%. Βεβαίως ο τούρκος πρόεδρος θέλει να κάνει τα πάντα προκειμένου η οικονομία να διατηρήσει τον δυναμισμό της τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο του 2019. Τότε θα διεξαχθούν κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές, με τις οποίες αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία αναδιάρθρωσης για τη μετάβαση στο προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης που έχει δρομολογήσει ο τούρκος πρόεδρος. Μία οικονομία σε κρίση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επιδιωκόμενη εκλογική νίκη του Τ. Ερντογάν.
Ορισμένοι κλάδοι της οικονομίας επωφελούνται πάντως από την πτώση του εγχώριου νομίσματος. Για παράδειγμα ο τουρισμός, τα κέρδη του οποίου είναι κυρίως σε ευρώ αλλά οι δαπάνες κατά βάση σε λίρες. Επίσης, η τουρκική αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία καταβάλλει τους μισθούς σε λίρες και είδε τις εξαγωγές της να αυξάνονται κατά 24% τους πρώτους εννέα μήνες του έτους σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.
Αντιθέτως, επιχειρήσεις που βασίζονται σε εισαγωγές και κάνουν τις συναλλαγές τους σε λίρες, υποφέρουν. Ιδιαίτερα επιβαρύνονται εταιρείες που έχουν πάρει δάνειο σε ξένο νόμισμα, για παράδειγμα σε δολάρια. Ορισμένοι επιχειρηματίες είδαν τα χρέη τους ακόμη και να διπλασιάζονται εξαιτίας της δραματικής πτώσης της τουρκικής λίρας.
Η κόντρα Ερντογάν – κεντρικής τράπεζας καλά κρατεί
Η διαμάχη ανάμεσα στον τούρκο πρόεδρο και την κεντρική τράπεζα της χώρας διαρκεί χρόνια. Κατά την άποψη ειδικών οικονομικών αναλυτών, η κεντρική τράπεζα θα έπρεπε να αυξήσει αισθητά τα βασικά επιτόκια δανεισμού προκειμένου να θέσει υπό έλεγχο τον αυξανόμενο πληθωρισμό και να διακόψει την πτώση της λίρας. Μακροπρόθεσμα αυτό θα επέφερε σταθεροποίηση, ωστόσο βραχυπρόθεσμα θα ανέκοπτε τον ρυθμό ανάπτυξης. Ο ισχυρός τούρκος πρόεδρος είναι κατηγορηματικά αντίθετος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και ζητεί -αντιθέτως- περαιτέρω μείωση επιτοκίων, εκσφενδονίζοντας βέλη κατά ενός «κακόβουλου λόμπι των επιτοκίων», το οποίο θέλει να πλουτίσει σε βάρος της Τουρκίας, όπως λέει.
Η ΔΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΖΕΣ
Η επιρροή του Τ. Ερντογάν δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που προκαλεί αβεβαιότητα στις κεφαλαιαγορές. Στις αρχές Δεκεμβρίου επίκειται στη Νέα Υόρκη μια δίκη με αντικείμενο παραβιάσεις των οικονομικών κυρώσεων κατά του Ιράν από το καθεστώς Ερντογκάν, μεγάλο ξέπλυμα χρήματος και διακίνηση γιγάντιων ποσών ως μίζες. Με αποδέκτες συγγενείς, υπουργους και τον ίδιο τον Ερντογκάν, όπως γράφεται. Ο ιρανοτούρκος έμπορος χρυσού Ρεζά Ζαράμπ, ο πρώην αντιπρόεδρος της ημικρατικής τουρκικής τράπεζας Halkbank Μεχμέτ Χακάν Ατίλα και ο πρώην υπουργός Οικονομία της Τουρκίας Μεχμέτ Ζαφέρ Τσαγκλαγιάν συγκαταλέγονται στους εννέα συνολικά κατηγορούμενους. Οι Ζαράμπ και Ατίλα βρίσκονται προφυλακισμένοι στις ΗΠΑ.
Η υπόθεση αυτή δεν μπορεί να οδηγήσει απλά και μόνο σε επιβολή αυστηρών προστίμων κατά της Halkbank. Ενδέχεται να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις ήδη τεταμένες σχέσεις Άγκυρας και Ουάσιγκτον. Η σχέση της Τουρκίας με τον σημαντικότερο εμπορικό της εταίρο, την ΕΕ, είναι επίσης αισθητά φορτισμένη.
2.Προβληματισμός στην Τουρκία μετά το αμερικανικό άδειασμα για τους Κούρδους
Μολονότι η Άγκυρα την προηγούμενη εβδομάδα υποστήριξε ότι έλαβε διαβεβαιώσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ για διακοπή παροχής όπλων στους Κούρδους της Συρίας, το Πεντάγωνο στη συνέχεια ανέτρεψε τη θέση
Προβληματισμό έχει προκαλέσει στην Τουρκία η ανακοίνωση του αμερικανικού Πενταγώνου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν μεν «προσαρμογές» στην εξοπλιστική βοήθεια που προσφέρουν στους κούρδους αντάρτες στη Συρία, όμως επί του παρόντος δεν διακόπτουν την παροχή όπλων.
Η τοποθέτηση του Πενταγώνου ανέτρεψε τους ισχυρισμούς της Άγκυρας, η οποία την Παρασκευή υποστήριζε πως ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενημέρωσε τηλεφωνικά τον τούρκο ομόλογό του Ερντογάν πως η Ουάσιγκτον διακόπτει τον απευθείας εξοπλισμό των Κούρδων της Συρίας.
Μιλώντας σήμερα στη δημοσιογράφους ο κ. Ερντογάν υποστήριξε ότι θα έχει νέα τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Τραμπ κατά τη διάρκεια της τρέχουσας εβδομάδας.
Προσέθεσε ότι η ανακοίνωση του Πενταγώνου θα τεθεί στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας, το οποίο θα συνεδριάσει σήμερα.
Κύριος αποδέκτης των αμερικανικών όπλων είναι η οργάνωση YPG, την οποία η Τουρκία αντιλαμβάνεται ως τρομοκρατικό παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), όμως οι Αμερικανοί αντιτείνουν ότι οι δύο οργανώσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μεμονωμένα.
Στόχος των ΗΠΑ ήταν να ενισχύουν τους Κούρδους στις μάχες κατά του Ισλαμικού Κράτους στη βόρεια Συρία, όπου το YPG έχει αποδειχτεί πολύτιμος σύμμαχος.
Η Τουρκία όμως είχε καταστήσει σαφές ότι θεωρεί τις παραδόσεις όπλων απειλή για την εθνική της ασφάλεια, ενώ έχει επανειλημμένα απειλήσει ότι δεν θα δεχτεί τη δημιουργία κουρδικού κρατιδίου στη βόρεια Συρία.