Το μόνο κακό που είχε η «μνημονιακή εποχή» ήταν οι αντιμνημονιακοί αγώνες – οι άθλιοι αγώνες που εγκαινίασε ο Αντώνης Σαμαράς και ολοκλήρωσε ο Αλέξης Τσίπρας. Αυτοί οι αγώνες οδήγησαν στην ύφεση του 25% και στην ισόποση ανεργία, αυτοί έδιωξαν και διώχνουν από τη χώρα νέους επιστήμονες, αυτοί έδωσαν τη χαριστική βολή στο ετοιμοθάνατο ασφαλιστικό σύστημα, αυτοί μάς έφεραν κοντά στην έξοδο από το ευρώ και στη μετατροπή της Ελλάδας σε λατινοαμερικάνικη λαϊκή δημοκρατία – δυστυχώς για τους συριζαίους, ο Πούτιν το 2015 ήταν λιγότερο τυχοδιώκτης από όσο ήλπιζαν. Ιρλανδία, Κύπρος, Πορτογαλία ξεμπέρδεψαν από το ένα και μοναδικό μνημόνιο που υπέγραψαν με ελάχιστες απώλειες σε σύγκριση με αυτές που προκάλεσαν σε εμάς οι ανελέητοι κομματικοί αγώνες για την εξουσία. Οι οικονομικοί δείκτες είναι τέτοιοι που μόνο μετά από πολέμους εμφανίζονται, διότι έγινε πόλεμος στη χώρα μας – αναίμακτος, σχεδόν, εμφύλιος πόλεμος.
Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι οι πολιτικές δυνάμεις έχουν συνειδητοποιήσει τις ευθύνες τους, ότι θα φερθούν διαφορετικά και δεν θα βρεθούμε ξανά στην κατάσταση που οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010 – απόδειξη ότι η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση πως εφαρμόζει «τέταρτο μνημόνιο» και αυτή το αρνείται κατηγορηματικά. Σαν να είναι κακό το να διαχειρίζεται κανείς το δημόσιο χρήμα με περίσκεψη, να μη δανείζεται για να κερδίσει εκλογές, να μη μοιράζει συντάξεις μεγαλύτερες από τους μισθούς των συνταξιοδοτουμένων, να μη διορίζει στρατιές στο Δημόσιο, να μην παραγγέλνει όπλα για να μοιραστούν μίζες.
Τα μνημόνια έφεραν σε ισορροπία τα δημοσιονομικά μεγέθη αλλά πρόκειται για ασταθή ισορροπία: χωρίς ανάπτυξη, η χώρα θα καταρρεύσει. Αλλά πώς να υπάρξει ανάπτυξη όταν οι κεφαλαιούχοι βλέπουν πως ο πολιτικός κίνδυνος δεν έχει εκλείψει, πως το πολιτικό προσωπικό είναι έτοιμο να παραδοθεί ξανά σε πολεμικές αναμετρήσεις για την εξουσία, να εφαρμόσει ξανά πελατειακές πολιτικές για να την κρατήσει;
Η τρόικα ήταν μια κάποια εγγύηση ότι οι κυβερνήσεις, υπό την απειλή της διακοπής της χρηματοδότησης, θα εφάρμοζαν τα συμφωνημένα μέτρα δημοσιονομικού εξορθολογισμού. Με αφορμή την έξοδο από τα μνημόνια, ακούμε συνεχώς διεθνείς συστάσεις να τηρηθούν τα συμφωνημένα – μακάρι, αλλά μπορεί και να νοσταλγήσουμε την τρόικα.