Στη δίνη της αντιπαράθεσης, καθώς επιβεβαιώθηκαν οι υποψίες της αντιπολίτευσης, με πρώτη τη ΝΔ, για το περιεχόμενο «μετάνοιας και υποταγής» τη επιστολής Τσακαλώτου προς τους συναδέλφους του Ευρωπαίους Υπουργούς και τις υπηρεσίες της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες .Δέσμευση για ενεργοποίηση του «αυτόματου κόφτη» στο πεδίο των συντάξεων σε περίπτωση απόκλισης από το δημοσιονομικό στόχο του 2016 αλλά και για προηγούμενη συμφωνία των θεσμών σχετικά με μελλοντική διανομή πλεονάσματος περιλαμβάνει η επιστολή του Υπ. Οικονομικών της Ελλάδας κ. Ευκλ. Τσακαλώτου προς τους επικεφαλής του Eurogroup και του ESM.
Εντονη κριτική για τις «γκρίζες» ζώνες που περιέχονται στην επιστολή Τσακαλώτου στους δανειστές, με την οποία ήρθη προς το παρόν η παρεξήγηση, έχει προκληθεί τις τελευταίες ώρες.
Η επιστολή, σε έντονο απολογητικό τρόπο, αν και διπλωματική, δείχνει την προσπάθεια της ελληνικής πλευράς να ισορροπήσει μεταξύ των παροχών στους συνταξιούχους και της σκληρής γραμμής των δανειστών, κυρίως του Β. Σόιμπλε. Η «απολογία» του κ. Τσακαλώτου ουσιαστικά έχει ένα βασικό σημείο. Οτι η ελληνική πλευρά δεν μπορεί στο εξής να προχωρά σε μονομερείς ενέργειες.
Ομως, υπάρχουν και ορισμένα άλλα σημεία που επιδέχονται έντονης κριτικής διότι φαίνεται να έχουν γραφτεί με τέτοιο τρόπο που να ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις της τρόικας.
1. Το πρώτο είναι ότι η κυβέρνηση δεσμεύεται για τη χρήση του «κόφτη» στις συντάξεις σε περίπτωση που η Eurostat δεν επιβεβαιώσει τα στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα και ξεκαθαρίζει ότι όσον αφορά τα έκτακτα μέτρα στις συντάξεις, «τόσο ο πρωθυπουργός όσο κι εγώ έχουμε κάνει σαφές και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, ότι πρόκειται για έκτακτη παροχή που δεν έχει σκοπό να αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα στο πρόσφατα μεταρρυθμισμένο συνταξιοδοτικό σύστημα». Η πρόταση αυτή ουσιαστικά «αδειάζει» τον πρωθυπουργό και κυβερνητικούς βουλευτές που μιλούν για «13η σύνταξη» αφού μόνο κάτι τέτοιο δεν είναι το βοήθημα, όπως ομολογείται στην επιστολή.
2. Η κυβέρνηση δεσμεύεται να πάει σε περικοπές στις συντάξεις, κάτι που σημαίνει ότι της αφαιρείται το δικαίωμα να επιλέξει από που θα κόψει δαπάνες σε περίπτωση δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Μέχρι τώρα η κυβέρνηση είχε τη δυνατότητα της επιλογής περικοπών, τώρα το «ψαλίδι» θα πέσει αποκλειστικά στις συντάξεις, εφόσον βεβαίως χρειαστεί.
3. Τα πλεονάσματα μπορεί να μας ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες, εξαιτίας της υπεραπόδοσης φόρων, όμως, με την επιστολή η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα ερωτάται η τρόικα για το που θα τα μοιράζει. Είναι κάτι που αφαιρεί από κάθε κυβέρνηση από εδώ και στο εξής, το δικαίωμα να αποφασίζει η ίδια που και πώς θα δώσει μέρος του πλεονάσματος.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής που έχει στη διάθεση της η «Καθημερινή» έχει ως εξής:
«Σε απάντηση της προκαταρκτικής αξιολόγησης των θεσμών για το επίδομα για τις συντάξεις και τον ΦΠΑ που ψηφίστηκαν από την ελληνική Βουλή και εφαρμόστηκαν από τις ελληνικές αρχές αλλά και τις απόψεις που εκφράστηκαν στην έκτακτη τηλεδιάσκεψη του Eurogroup στις 20 Δεκεμβρίου, θα ήθελα να καταστήσω σαφές τα ακόλουθα:
Σε ό,τι αφορά το μέτρο για τις συντάξεις, παρακαλώ να σημειωθεί ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και εγώ ο ίδιος καταστήσαμε δημοσίως ξεκάθαρο, και θα συνεχίσουμε να το πράττουμε, ότι πρόκειται για ένα εφάπαξ ποσό που δεν θα έχει μόνιμη επίδραση στην πρόσφατη μεταρρύθμιση για τις συντάξεις. Σχετικά με την προσωρινή αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά για συγκεκριμένα νησιά του Αιγαίου το μέτρο θα εφαρμοστεί μόνο για το 2017 και χρηματοδοτείται πλήρως από τον προϋπολογισμό του 2017.
Οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται πλήρως να ακολουθήσουν το δημοσιονομικό πλαίσιο που έχει συμφωνηθεί και που βασίζεται στους στόχους για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5%, 1,75% και 3,5% για το 2016, 2017 και 2018 αντίστοιχα. Οι ελληνικές αρχές θα ενεργοποιήσουν τον «δημοσιονομικό κόφτη» που θεσμοτήθηκε στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης όπως προβλέπεται στο νόμο 4389/16, σε περίπτωση που τα αποτελέσματα που θα επικυρωθούν από την Eurostat αποδεικνύουν ότι δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι.
Ειδικότερα, σε περίπτωση που τα δημοσιονομικά μεγέθη για το 2016 δεν ανταποκρίνονται στον συμφωνηθέντα στόχο, κάτι που θεωρούμε εξαιρετικά απίθανο, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα σε ότι αφορά τις δαπάνες για τις συντάξεις, ώστε να καλυφθεί η διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό στόχο για το 2016.
Επί της διαδικασίας, αναγνωρίζω ότι μέτρα με δημοσιονομικές συνέπειες πρέπει να συζητηθούν και να συμφωνηθούν με τους θεσμούς, σε συμμόρφωση με τις μνημονιακές μας υποχρεώσεις. Συγκεκριμένα, σε περίπτωση διαρκούς υπεραπόδοσης, σε σύγκριση με τους στόχους που έχουν τεθεί από το πρόγραμμα, εφόσον επιβεβαιωθούν από τις ετήσιες αναφορές για τον προϋπολογισμό της Eurostat, οι ελληνικές αρχές θα συμφωνούν με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων, για την αξιοποίηση αυτού του οικονομικού περιθωρίου.
Αναγνωρίζουμε ότι όποιο διαθέσιμο πλεόνασμα μπορεί να αξιοποιηθεί σε στοχευμένα μέτρα για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας (ειδικά για τα προγράμματα κοινωνικής αλληλεγγύης) και/ή για την ελάφρυνση των φορολογικών βαρών που έχουν επέλθει σε εφαρμογή των μνημονιακών υποχρεώσεων. Διαφορετικά, θα χρησιμοποιούμε το πλεόνασμα ώστε να δημιουργούμε αποθέματα ρευστών ή/και να περιορίζουμε τα ληξιπρόθεσμα.
Οι ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν πλήρως ότι οι δηλώσεις του Eurogroup της 25ης Μαϊου και της 5ης Δεκεμβρίου έχουν ως προϋπόθεση τη συνεχή συμμόρφωση με τις μνημονιακές μας υποχρεώσεις.
Ελπίζω πως αυτές οι διευκρινίσεις καθησυχάζουν το Eurogroup σχετικά με την απόλυτη δέσμευσή μας να τηρήσουμε τις υποχρεώσεις μας όπως πηγάζουν από το Μνημόνιο, τόσο ως προς την ουσία όσο και ως προς τις διαδικασίες συνεργασίας με τους εταίρους μας».
Επίθεση Τσακαλώτου στη Νέα Δημοκρατία
Σε δήλωσή του ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευ. Τσακαλώτος αναφέρει:
«Η ΝΔ στην αρχή υποστήριζε ότι η κυβέρνηση δίνει ψίχουλα στους συνταξιούχους. Στη συνέχεια, μόλις μίλησε με ακραίους κύκλους, είπε ότι καταστρέφουμε τη χώρα και εκτροχιάζουμε το πρόγραμμα. Την επόμενη γελοιοποιήθηκε στη Βουλή ψηφίζοντας "παρών" και δηλώνοντας ότι συνταξιούχοι προσεγγίζουν στελέχη της για να τους δηλώσουν ότι δεν έχουν ανάγκη τη 13η σύνταξη! Αργότερα παρακαλούσαν να μην ξεπαγώσουν τα μέτρα για το χρέος, που οι ίδιοι πριν ένα μήνα χαρακτήρισαν αστεία.
Και μετά τη ψυχρολουσία της ΝΔ -παραμονή Χριστουγέννων, ενεργοποιήθηκαν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα- επιμένει να ζητά μια επιστολή, της οποίας το πλήρες περιεχόμενο γνωστοποίησα με ευθύνη και εντιμότητα, ενώ πολύ καλά γνωρίζετε πως δεν είναι πολιτικά ορθό να δίνεις πρώτα στα ΜΜΕ και κατόπιν στους αποστολείς μια επίσημη επιστολή. Επειδή, όμως, από ό,τι φαίνεται η επιθυμία της ΝΔ για πολιτικές γκάφες και επικοινωνιακά αυτογκόλ δεν έχει τέλος, δίνω -χωρίς καμιά παρέκκλιση της θεσμικής διαδικασίας- στη δημοσιότητα την πλήρη επιστολή, περιμένοντας με ανυπομονησία το νέο επεισόδιο επικοινωνιακού αυτοχειριασμού από την αξιωματική αντιπολίτευση».