Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024  23:45:18

Γιώργος Κουρής: Oι ευθύνες για το Δημόσιο Χρέος 1996-2016

Ο γνωστός οικονομολόγος και αναλυτής Γιώργος Κουρής, πρώην Γενικός Γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής καταγράφει και αξιολογεί τις ευθύνες των διακυβερνήσεων της χώρας στη διαχείριση του Δημόσιου Χρέους την τελευταία κρίσιμη εικοσαετία.

Από την ώρα που μπήκαμε σε μνημόνια το θέμα του Δημόσιου Χρέους είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας και αποτελεί κομβικό σημείο εφόσον η επίλυση του δυνητικά θα μπορούσε να μας απαλλάξει από τα προγράμματα λιτότητας που μαστίζουν την κοινωνία και καθηλώνουν την οικονομία σε ύφεση.

- Αναμφίβολα κάθε κυβέρνηση πρόσθεσε άμεσα ή έμμεσα δάνεια στο υπάρχον Χρέος. Η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει το δικαίωμα να ισχυρίζεται ότι η κληρονομιά του Χρέους είναι πολύ βαριά για την οποία δεν ευθύνεται. Ωστόσο ξεχνά ότι οι οικονομικοί της χειρισμοί, ιδιαίτερα το πρώτο εξάμηνο διακυβέρνησης, έφεραν το τρίτο μνημόνιο και πρόσθεσαν ορισμένες δεκάδες δις στο Χρέος γιατί η οικονομία έπεσε σε ύφεση όταν ακριβώς ήταν σε τάση ανόδου. Το σημερινό 180% του Χρέους θα μπορούσε να έχει πέσει τουλάχιστον κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες αν δεν είχαμε μπει σε ύφεση και ο κ. Βαρουφάκης έμενε από την αρχή στο σπίτι του.

- Μονομαχία ευθυνών για την άνοδο του Χρέους στο σημερινό επίπεδο των 320 δις, γίνεται μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, εφόσον στην αμιγώς δική τους περίοδο αυτό ανέβηκε από 23% του ΑΕΠ στο τέλος του 1980 στο 172% στο τέλος του 2011. Από το 2012 το PSI σταμάτησε την ορμή αύξησης του Χρέους. Παρά τις θυσίες άνοδος καταγράφεται έκτοτε, 8 περίπου μονάδων, γιατί το κούρεμα μεγάλου τμήματος του Χρέους αντισταθμίστηκε από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Σήμερα οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών στην καλύτερη περίπτωση ομιλούν μόνο για ελαφρά μείωση του Χρέους τα επόμενα 45 χρόνια. Η συζήτηση πλέον εστιάζεται στο ποιος ευθύνεται για την αύξηση του Χρέους στα υφιστάμενα μη-διαχειρίσιμα επίπεδα.

- Την περίοδο της μεγάλης αύξησης του Χρέους έως το 2011, η μεν ΝΔ κυβέρνησε το 30% του χρόνου ενώ το ΠΑΣΟΚ τα 70%. Η αναλογία αυτή, χωρίς να αξιολογήσουμε την οικονομική πολιτική της εποχής εκείνης όπου κυριάρχησε η νοοτροπία «λεφτά υπάρχουν» είτε από τον Ανδρέα είτε από τον Γεώργιο Παπανδρέου, δείχνει κατ' αρχήν το μέγεθος των ευθυνών των δύο αυτών παρατάξεων.

- Ιδιαίτερη είναι η κριτική για την διετία 2008-09 όπου η αύξηση του χρέους ήταν 83 δις, ή 24% επί του ΑΕΠ. Γεγονός που όμως είναι ασύμβατο με την υπόλοιπη διακυβέρνηση της ΝΔ από την άνοιξη του 2004 έως το τέλος του 2007, όπου το Χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ εμφάνιζε μια ελαφρά πτωτική πορεία. Στην πολιτική αντιπαράθεση συχνά δεν λαμβάνεται υπόψη η διεθνής κρίση που παράσυρε το 2008-09 όλη την Ευρωζώνη στην βαθύτερη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών και αύξησε τα ελλείμματα σε όλες τις χώρες. Ξεχνιέται επίσης το σημαντικότατο γεγονός ότι ήταν αναγκαίο να μην πέσουν οι Δημόσιες δαπάνες τότε ώστε να σταθεροποιηθεί η οικονομία. Πάνω απ' όλα δεν επισημαίνονται τα πολλαπλά δεκαετή δάνεια της κυβέρνησης Σημίτη των οποίων τόκους ύψους 9 δις το χρόνο έπρεπε να πληρώνει η ΝΔ και τα οποία στη λήξη τους απορροφούσαν έσοδα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για αποπληρωμή των υπαρχόντων δανείων ώστε να μην αυξάνεται το Χρέος.

- Πολλοί πρόσθετοι λόγοι οδήγησαν στην αύξηση του Χρέους και πρέπει οι σημαντικότεροι να αναφερθούν. Εξοπλισμοί του ΥΠΕΘΑ πολλών δις είχαν πραγματοποιηθεί την περίοδο 1996-2003 με χρηματοδότηση τραπεζών από το Λονδίνο. Τα δάνεια αυτά δεν καταχωρούντο στο Χρέος με την δικαιολογία ότι δεν είχαν πραγματοποιηθεί στο 100% οι παραδόσεις των αεροπλάνων, τανκς, κλπ. Οι εκταμιεύσεις όμως προκαταβολών στα εργοστάσια κατασκευής και οι πληρωμές κάθε τμήματος της παραγγελίας που έφτανε στην Ελλάδα γίνονταν κανονικά. Η Eurostat είχε εντοπίσει την απόκρυψη και διαμαρτυρόταν στις εκθέσεις της. Ακαταχώρητα δάνεια ύψους σχεδόν 9 δις για εξοπλιστικά προγράμματα προστέθηκαν αργότερα στο Χρέος προκειμένου οι λογαριασμοί του Δημοσίου να αποκατασταθούν.

- Ένα ομόλογο ορισμένων δις, που εκδόθηκε με εντολή του υφυπουργού των Οικονομικών Δρυ τον Ιούνιο του 2001, ήταν «άφαντο» από το Χρέος γιατί ενσωμάτωνε 18 swaps (δηλαδή 18 αβέβαιες οικονομικές εξελίξεις). Η αποδόμηση του από τα swaps, που ήταν αιτία να αυξάνεται ο δανεισμός ανεξέλεγκτα, έγινε επί κυβέρνησης ΝΔ προκειμένου να αποτιμηθεί σωστά το Δ. Χρέος και να σταματήσουν οι κατηγορίες για τις Ελληνικές στατιστικές από της Βρυξέλλες. Το αποτέλεσμα ήταν η προσθήκη κάποιων 5 δις στο Χρέος λόγω των επιλογών δημιουργικής λογιστικής επί κυβέρνησης Σημίτη.

- Οφειλές του Δημοσίου ορισμένων δις δεν είχαν αποπληρωθεί την περίοδο από το 1999 έως το 2002, με το λογαριασμό των οφειλών να στέλνεται στον επόμενο (τιτλοποιήσεις εσόδων, προμέτοχα, κλπ.). Ενώ χρωστούμενα πολλών εκατομμυρίων του Δημοσίου προς την Αγροτική Τράπεζα έπρεπε να δοθούν ώστε να στηριχθεί η φερεγγυότητα της. Ταυτόχρονα οφειλές του Δημοσίου πολλαπλών εκατομμυρίων προς το ΙΚΑ και τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία έπρεπε να πληρωθούν προκειμένου να αποκατασταθούν τα αποθεματικά τους. Όλα αυτά βάρυναν το Χρέος από το 2004 και μετά.

- Ιδιαίτερη αναφορά όμως πρέπει να γίνει στα ποσά με τα οποία τελικά επιβαρύνθηκε το έλλειμμα του 2009 και ισόποσα το Δ. Χρέος. Από ένα πραγματικό έλλειμμα που δεν ήταν πάνω από 9% του ΑΕΠ, έγιναν συνεχείς αναθεωρήθηκε στο τέλος του 2009 και στη διάρκεια του 2010 με αποτέλεσμα το έλλειμμα να φτάσει το 15,5%. Η παραποίηση των Εθνικών λογαριασμών ήταν μεγάλη όπως και το φούσκωμα των δαπανών και η παράλειψη εσόδων για το έτος εκείνο. Έτσι, σχεδόν 15 δις προστέθηκαν στο έλλειμμα του 2009, ενώ δεν ανήκαν εκεί.

- Που καταλήγουμε λοιπόν; Στην κυβέρνηση Καραμανλή προστέθηκαν χρέη που ανήκαν στην κυβέρνηση Σημίτη, ενώ επίσης φούσκωσε τεχνητά το έλλειμμα του 2009 με ποσά που ανήκαν στην επόμενη κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου. Αν γίνει η αρμόζουσα μετάθεση των ποσών εκεί που ανήκουν, θα δει κανείς ότι η αύξηση του Δ. Χρέους κατά την περίοδο Καραμανλή είναι σημαντικά μικρότερη κατ' έτος από ότι την περίοδο Σημίτη, ενώ στην διακυβέρνηση Παπανδρέου δημιουργήθηκε η ανάγκη να μπει η χώρα στα μνημόνια. Τη σημερινή εποχή, που το θέμα του Χρέους είναι μόνιμα επίκαιρο και αναζητούνται παλαιές ευθύνες, θα πρέπει να αποδίδονται σωστά τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.

 

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline