Και αισθάνομαι συγκίνηση για το εξής: Γιατί ένα νομοσχέδιο, το οποίο ξεκίνησε το 2011 με τη συμβολή πολλών, ανώνυμων και επώνυμων, με πολλούς υπουργούς, μεταξύ αυτών τον κ. Παπαϊωάννου, τον κ. Ρουπακιώτη και τώρα τον κ. Αθανασίου, να επιχειρούν να βάλουν το νομοσχέδιο προς συζήτηση, να το συμπληρώσουν, να το διορθώσουν και να το βελτιώσουν, φτάνει επιτέλους να συζητείται στο Τμήμα Διακοπής Εργασιών, μετά και από δική μας παρέμβαση και πίεση.
Θα ξεκινήσω, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, με μια μικρή ιστορία που αφορά ένα μικρό τόπο, τη Ζάκυνθο, σε μια εποχή που τα πράγματα ήταν πάρα πολύ δύσκολα για τη χώρα μας, σε μια εποχή που σκίαζε η μαυρίλα του ναζισμού ολόκληρη την Ελλάδα. Ήταν το 1943, όταν τα καράβια του θανάτου των Ες – Ες κατέβαιναν το Ιόνιο, προκειμένου να μαζέψουν Έλληνες πολίτες, Εβραίους, για να τους στείλουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Εκεί λοιπόν, στη Ζάκυνθο, ένας ιερωμένος, αρχηγός και πνευματικός ηγέτης μιας θρησκείας στον τόπο του, ο Επίσκοπος Χρυσόστομος και ένας Δήμαρχος, αυτός που εκπροσωπούσε τους Έλληνες της περιοχής, ο Δήμαρχος Λουκάς Καρέρ, όταν τους ζητήθηκε από τον φρούραρχο με την ποινή του θανάτου να παραδώσουν λίστα με τους Εβραίους για να τους φορτώσουν στο καράβι, μετά από είκοσι τέσσερις ώρες παρέδωσαν μια λίστα με δύο ονόματα: του Μητροπολίτη και του Δημάρχου.
Σε αυτούς του αγνώστους ήρωες της πατρίδας μας χρωστάμε το γεγονός ότι μπορούμε και κοιτάζουμε όλους τους λαούς και όλες τις εθνικές μειονότητες και κοινότητες στα μάτια. Γιατί πραγματικά το 1943 δύο άνθρωποι ουσιαστικά κατέδειξαν ότι ο μοναδικός τόπος όπου Εβραίοι δεν εστάλησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι ένα νησί στην Ελλάδα, η Ζάκυνθος.
Σε αυτούς τους δύο αγνώστους ήρωες θα μου επιτρέψετε να πω ότι χρωστάμε τη σημερινή συζήτηση και τη συζήτηση της Παρασκευής εδώ στο Τμήμα, για να αντιμετωπίσουμε το ρατσιστικό λόγο, το λόγο του μίσους που διασπείρεται σαν ιός στην ελληνική κοινωνία της κρίσης, σε αυτούς και σε όσους Έλληνες και Ελληνίδες πολίτες δεν συνήθισαν τη μορφή του τέρατος, δεν του έμοιασαν, σε όσους Έλληνες και Ελληνίδες θεώρησαν ότι το διαφορετικό είναι ο πλούτος της χώρας μας και ότι ο λόγος του μίσους δεν πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο, αλλά πρέπει να ποινικοποιείται και ότι πρέπει αυτό το νομοσχέδιο, που έχει και συμβολικό χαρακτήρα, να έρθει στη Βουλή και να ψηφιστεί.
Γι' αυτούς τους Έλληνες και αυτές τις Ελληνίδες δίνουμε αγώνα και νομίζω ότι είναι από τις κρισιμότερες και πιο σημαντικές συνεδριάσεις που πραγματοποιεί η Βουλή των Ελλήνων. Και σε αυτή την κατεύθυνση μικροπολιτικοί ή μικροκομματικοί σχεδιασμοί δεν έχουν καμία, μα καμία θέση.
Εδώ σήμερα πρέπει να ομονοήσουμε ότι οποιοσδήποτε έρχεται να διαδώσει το λόγο του μίσους, του ρατσισμού ή της ξενοφοβίας, με στόχο να υποκινήσει βία κατά προσώπου ή ευάλωτης ομάδας, όπως αυτή περιγράφεται πληρέστατα –μετά και τις νομοτεχνικές βελτιώσεις του Υπουργού-, κατά προσώπου ή ομάδας λόγω της διαφορετικής φυλής, του φύλου, της θρησκείας, της εθνικής καταγωγής, του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου, αυτός ο δράστης θα τιμωρείται από την ελληνική πολιτεία! Όχι γιατί είμαστε κατά της ελευθερίας του λόγου, αλλά γιατί είμαστε υπέρ της αξιοπρέπειας και της δικαιοσύνης σε αυτή τη χώρα.
Και η ελευθερία του λόγου υπάρχει ως συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα. Γιατί πρέπει ο Έλληνας και η Ελληνίδα, ο πολίτης γενικά αυτής της χώρας, αλλά και ολόκληρου του κόσμου να έχει τη δύναμη να τα αντιμετωπίζει.
Η πληροφόρηση, το διαδίκτυο είναι η δύναμη του πολίτη και αυτήν τη δύναμη δεν μπορούν οι άνθρωποι και οι πολιτικοί ή οι ακροδεξιοί ή οι νεοναζιστικοί χώροι να την αξιοποιούν υπέρ τους. Αυτό –ναι!- πρέπει να έχει θεσμική απάντηση και η θεσμική απάντηση πρέπει να είναι οργανωμένη. Η πολιτεία πρέπει να βάζει την τελεία και από εκεί και πέρα να ξεκινάει η ποινικοποίηση.
Γι' αυτό το νομοσχέδιο καλύπτει πλήρως όλη την γκάμα των διαφόρων εκφάνσεων του λόγου του μίσους. Γιατί στην παρούσα συγκυρία πρέπει να έχουμε πάντοτε υπόψη μας τα λόγια τα σοφά, ότι η αποτρόπαια σιωπή των καλών ανθρώπων δεν μπορεί να συνεχίζεται σε μια κοινωνία η οποία σπαράσσεται από το ρατσισμό, σε μια κοινωνία που η ρατσιστική βία έχει ξεφύγει από τα δικά μας τα ελληνικά, τα δημοκρατικά όρια, σε μια κοινωνία που ο λόγος του μίσους καλλιεργεί στερεότυπα και διαδίδει ψέματα και ψευδή γεγονότα προς κάθε κατεύθυνση και ενισχύεται από ένα κλίμα αντιπολιτικό, αντικοινοβουλευτικό, κατά την άποψή μου, αντιδημοκρατικό.
Γιατί αυτό είναι το περιβάλλον του ρατσισμού. Εκεί μέσα, σε αυτό το θερμοκήπιο του αντικοινοβουλευτισμού επωάζεται και ανθεί ο ρατσισμός και ο λόγος του μίσους. Αυτό πρέπει να είναι ο θεμελιώδης στόχος όλων των δημοκρατικών κομμάτων.
Θεωρώ, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, ότι αν σήμερα δεν κάνουμε πράξη εδώ και δεν έχουμε ως φάρο το ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα, τότε σε αυτήν τη συζήτηση δεν θα έχουμε πετύχει το στόχο μας.
Αν αποδεχθούμε ότι ναι, δεν υπάρχει κάλυψη ως προς τα ρατσιστικά αδικήματα –και πρέπει να έρθει και αυτό- και επομένως αν την ποινικοποίηση του λόγου του μίσους δεν μπορούμε να την αποδεχθούμελοφορεί ελεύθερος, χωρίς να φοβάται ότι λόγω της επιλογής του ή της ιδιότητάς του ή της προσωπικότητάς του ή της καταβολής του κάποιος άλλος θα έρθει να του επιτεθεί λεκτικά ή σωματικά.
Απέναντι σε αυτήν τη λογική του φόβου η δημοκρατία έχει τη λογική της ελευθερίας, έχει τη λογική της αξιοπρέπειας, έχει τη λογική της δικαιοσύνης. Και σήμερα –ναι- είναι από τις λίγες στιγμές που το ελληνικό Κοινοβούλιο έρχεται να συζητήσει για αυτά τα θεσμικά θέματα, τις θεσμικές απαντήσεις σε αυτές τις αποτρόπαιες μορφές βίας.
Αν παλαιότερα όλοι αυτοί οι ακραίοι, όλοι αυτοί οι παρακμιακοί, όλος αυτός ο υπόκοσμος και η παρανοϊκή εκδοχή μιας πολιτικής διαστρέβλωσης στο κάθε χωριό ή στην κάθε τοπική κοινότητα αισθάνονταν μόνοι τους και η τοπική κοινωνία και η οικογένειά τους τους έλεγε «ξέρεις, αυτές οι απόψεις σου είναι περιορισμένες και καλό είναι να μην τις λες παραέξω», σήμερα το διαδίκτυο, δηλαδή η τεχνολογία της επικοινωνίας που ενώνει τον κόσμο, μας κάνει να καταλαβαίνουμε το διαφορετικό και μας κάνει να ανεχόμαστε το διαφορετικό.
Αυτοί όμως αξιοποιώντας τη νέα τεχνολογία της επικοινωνίας έχουν τη δυνατότητα να συνασπίζονται σε ομάδες και λόγω αυτής της δυνατότητάς τους τελικά νομίζουν ότι οι ιδέες τους δεν είναι ακραίες, δεν είναι παρανοϊκές, ότι οι ίδιοι δεν είναι τρελοί που τα σκέφτονται αυτά για τις διαφορετικές ομάδες, αλλά ουσιαστικά τα σκέπτονται και άλλοι. Εδώ το διαδίκτυο ουσιαστικά χρησιμοποιείται από τους ακραίους με μια λογική στρατολόγησης, τη λογική δηλαδή ότι είναι δυνατόν να συνασπιστούν μεγαλύτερες ομάδες με ακραίο τρόπο, με σκοπό την υποκίνηση της μισαλλόδοξης βίας.
Απέναντι, λοιπόν, σε αυτήν τη λογική πρέπει και το διαδίκτυο να έχει συγκεκριμένους δημοκρατικούς κανόνες, γιατί οι ιδέες και οι εικόνες μπορούν να καλλιεργήσουν ψέματα και στερεότυπα, αλλά μπορούν –και συμβαίνει αυτό σήμερα ενόσω μιλάμε- να στρατολογήσουν και να αποπροσανατολίσουν μια νέα γενιά που αντιμετωπίζει το φάσμα της ανεργίας, που βρίσκεται στη μέση μιας πρωτόγνωρης κρίσης, και τελικά να καθοδηγήσουν και να υποκινήσουν περιστατικά βίας ρατσιστικής, βίας που θα έχει ως στόχο την καρδιά της δημοκρατίας.
Απέναντι στον ιό του μίσους εμείς ως Έλληνες Βουλευτές έχουμε ένα χρέος: Να σταματήσουμε αυτήν την κατάσταση. Και αυτήν η κατάσταση μπορεί να σταματήσει μόνο με ένα αποφασιστικό νομοσχέδιο, όπως είναι αυτό το οποίο εισάγεται σήμερα προς συζήτηση.
Ουσιαστικά σήμερα συζητάμε την ποινικοποίηση της ρητορικής του μίσους, που εκτός από το λόγο, έχει στόχο τη βία, την πράξη είτε αυτή γίνεται μέσω του Τύπου είτε δημοσίως είτε μέσω διαδικτύου.
(Ο δικηγόρος Κώστας Τριαντάφυλλος είναι βουλευτής Χίου του ΠΑΣΟΚ).