Να συμφωνήσουμε ότι αυτό πρέπει να είναι ο κοινός στόχος αυτής της συζήτησης. Αυτό πρέπει να δούμε πώς εξυπηρετείται. Εάν θέσουμε αυτό το κριτήριο, θα δούμε εν συνεχεία το μοντέλο, με το οποίο μπορεί να εξετάσουμε την υλοποίηση αυτού του κριτηρίου και να δούμε γιατί τα πράγματα έχουν και μία ιστορική διαδρομή, γιατί γίνονται συγκεκριμένες επιλογές όχι μόνο από τη χώρα μας, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο για το ζήτημα αυτό.
Υπάρχει, λοιπόν, μία άποψη εδώ που την ανέπτυξε με τις εξής λέξεις, αν τις κατάλαβα καλά, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Είπε: «Εμείς θέλουμε μία καθετοποιημένη, ενιαία δημόσια παροχή αυτής της συγκεκριμένης ενεργειακής υπηρεσίας».
Αυτό τι σημαίνει πρακτικά; Σημαίνει μία εταιρεία –αν το καταλαβαίνω καλά- η οποία είναι κρατική, η οποία έχει την παραγωγή της ενέργειας, η οποία έχει τη μεταφορά της ενέργειας, η οποία έχει το δίκτυο εξυπηρέτησης των καταναλωτών. Αυτό είναι καθετοποιημένη δημόσια παροχή αυτής της υπηρεσίας.
Γιατί αυτό είναι φτηνότερο; Πρέπει να ρωτήσει κανείς: Γιατί είναι καλύτερο αυτό και γιατί –θα την ακούσετε αυτήν την αντίρρηση φαντάζομαι από το Κομμουνιστικό κόμμα, αλλά να σας την υπομνήσουμε κι εμείς- μπορεί να υπάρξει μέσα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτως ή άλλως αυτήν την επιλογή δεν την έχει κάνει. Αυτήν την επιλογή την απέρριψε και να δούμε και γιατί την απέρριψε. Μην μείνουμε στο ότι την απέρριψε, αλλά να δούμε και γιατί την απέρριψε.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΕΤΡΑΚΟΣ: Η Γαλλία δεν είναι στην Ευρώπη; Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι;
ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ: Δυο λεπτά. Δεν έχει καθετοποιημένη, έχει διαχωρισμούς. Άρα, εδώ έχετε μία σύγχυση.
Να δούμε γιατί έγιναν αυτές οι επιλογές και γιατί το επιχείρημά σας είναι ότι αυτό παρέχει φτηνό ρεύμα. Προσέξτε, βεβαίως σε μία μονοπωλιακή αγορά στην οποία ένας είναι εκείνος ο οποίος παράγει, ένας μεταφέρει, ένας παρέχει την εξυπηρέτηση, μόνος του καθορίζει και την τιμή. Και φυσικά, υπ' αυτήν την έννοια, μπορεί να καθορίσει μία φτηνή τιμή.
Ερώτημα: Κάνει ελλείμματα αυτός; Μα, η ΔΕΗ –έχουμε το ιστορικό της- με δωρεάν την πρώτη ύλη, τον λιγνίτη, χωρίς δηλαδή να αποτιμά την αξία του –όμως, έχει αξία και πλούτο- για χρόνια κατέληξε να είναι μία εταιρεία, η οποία κάνει ελλείμματα και είναι υπερδανεισμένη.
Εκείνο που πρέπει να αναρωτηθεί κανένας είναι γιατί το έκανε αυτό η ΔΕΗ. Δηλαδή, γιατί η ΔΕΗ έκανε την επιλογή να μην αντιστοιχεί την τιμή στον καταναλωτή του ενεργειακού κόστους, του κόστους λειτουργίας της και να ζητάει εν συνεχεία από το ελληνικό δημόσιο, με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, δηλαδή από το φορολογούμενο, να καταβάλει αυτά τα ελλείμματα; Αυτό, κατά τη γνώμη σας, είναι ορθολογικό;
Εδώ, λοιπόν, έχουμε μία πρώτη συζήτηση. Να τα καταβάλει ο φορολογούμενος; Διότι περί αυτού πρόκειται. Γιατί έγινε μία διαφορετική επιλογή; Διότι στο κομμάτι της παραγωγής ενέργειας αρχίζουν και υπάρχουν πολλαπλές επιλογές. Ένα ερώτημα το οποίο πρέπει να το σκεφτείτε: Παραγωγή ενέργειας θα έχουμε από περισσότερους παραγωγούς ή θα είναι όλα κρατικά;
Θα έχουμε. Αν έχουμε, γιατί πρέπει να έχουμε; Πρέπει να έχουμε και γιατί έχουμε πολλαπλές πηγές ενέργειας αλλά και γιατί με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται ο ανταγωνισμός και η ενίσχυση του ανταγωνισμού έχει τελικά καλύτερα αποτελέσματα και ως προς το κόστος και στη συνολική παροχή. Άρα, συμφωνούμε ότι πρέπει να έχουμε.
Αφού, λοιπόν, συμφωνούμε ότι πρέπει να έχουμε, να συμφωνήσουμε και στο ότι πρέπει να υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στον παραγωγό και στον μεταφορέα; Γιατί να συμφωνήσουμε και γιατί αυτή είναι η επιλογή που έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση; Γιατί αν είναι κάποιος παραγωγός και μεταφορέας και απέναντί του έχει ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ως παραγωγός, μπορεί να χρησιμοποιεί τη δυνατότητα που έχει ως μεταφορέας για να ευνοεί τον εαυτό του έναντι των άλλων.
Το καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι ο διαχωρισμός κατ' αρχήν –και θα πάμε και στο ιδιοκτησιακό- πηγάζει ακριβώς από μία ανάγκη αναπτύξεως της αγοράς παραγωγής ενέργειας με ανταγωνιστικούς όρους και αυτή είναι η επιλογή που έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επόμενο ερώτημα για τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό σας αρέσει; Το καταλαβαίνετε; Το δέχεστε ή όχι; Διότι αυτό είναι ένα δεύτερο ζήτημα, το οποίο ακριβώς σας φέρνει πια σε σύγκρουση και με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Το τρίτο, λοιπόν, ζήτημα που τίθεται είναι πλέον το εξής. Η επιλογή, παρεμπιπτόντως αυτή έχει γίνει. Όλα αυτά είναι τετελειωμένα. Έχει γίνει, λοιπόν, αυτός ο διαχωρισμός. Έχει γίνει ο διαχωρισμός της μεταφοράς του δικτύου σε δύο επίπεδα, υψηλή τάση αλλά και πρόσβαση στα νοικοκυριά.
Πάμε τώρα να συζητήσουμε το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Να είναι άραγε το κράτος αυτός που έχει τη μεταφορά ή να είναι κάποιος ιδιώτης; Αυτό είναι το συζητούμενο σήμερα. Αν έχετε δεχτεί την προηγούμενη λογική που λέει ότι πρέπει να διασφαλίσουμε το ότι δεν θα υπάρχει νόθευση του ανταγωνισμού μέσα από τη διαδικασία της μεταφοράς, τότε ο μεταφορέας δεν μπορεί να είναι παραγωγός. Να συμφωνήσουμε σε αυτό;
Άρα, το γεγονός ότι ουσιαστικά αυτήν τη στιγμή εκείνος ο οποίος είναι ιδιοκτήτης του μεταφορέα είναι στην πραγματικότητα και παραγωγός, ναι μεν έχει έναν λειτουργικό διαχωρισμό, αλλά δεν διασφαλίζει το μείζον. Τι κάνουμε τώρα εμείς; Πρώτα απ' όλα το κράτος ως κράτος για πρώτη φορά μπαίνει στο μεταφορέα, δεν μπαίνει μέσω παρένθετης εταιρείας. Το 34% είναι ελληνικό δημόσιο.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ: Μα, το είχε πριν δικό του.
ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ: Όχι, «το δικό του» το λέτε γιατί έχετε πάλι μέσα στο μυαλό σας μία κλασσική ταύτιση. Ταυτίζετε τη δημόσια εταιρεία –η οποία παρεμπιπτόντως είναι δημόσια κατά 51%-49%, γιατί το 49% είναι χρηματιστηριακό- με το κράτος στο μυαλό σας.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΕΤΡΑΚΟΣ: Και όχι 34%.
ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ: Πάλι, λοιπόν, εδώ ξαναλέω βρισκόμαστε –αν δεν έχετε κάνει αυτές τις παραδοχές- σε μια βασική αντινομία. Εσείς θέλετε –και αυτό υποκρύπτετε πίσω από την επιχειρηματολογία σας- να ελέγχεται στην πραγματικότητα από το κράτος και η διαδικασία της παραγωγής και η διαδικασία της μεταφοράς. Γι' αυτό μέσα στη φρασεολογία σας δεν κάνετε και τους πραγματικούς διαχωρισμούς που έχουν γίνει μέσα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Γιατί δεν το πιστεύετε αυτό, δεν το πιστεύετε, δεν θέλετε.
Εσείς θα θέλατε να έχουμε μία εταιρεία που να είναι δημόσια και αυτή η εταιρεία εν συνεχεία να ελέγχει τα πάντα, αλλά εξηγώ γιατί αυτό υπονομεύει τις αναπτυξιακές δυνατότητες, τον ανταγωνισμό και άρα την τιμή την οποία απολαμβάνει ο καταναλωτής. Αυτό είναι η αντινομία σας. Εάν έχετε δεχθεί αυτή τη λογική, τότε εν συνεχεία θα έπρεπε να επιχαίρετε γι' αυτό που γίνεται σήμερα, διότι αυτό που γίνεται σήμερα είναι απολύτως συνεπές ακριβώς με τη λογική της ενίσχυσης του ανταγωνισμού, της διασφάλισης ενιαίων όρων παραγωγών και των σχέσεων που αναπτύσσονται από τα δίκτυα μεταφοράς και αυτό είναι που κατοχυρώνεται σήμερα.
(Ο νομικός Μάκης Βορίδης, πρώην βουλευτής του ΛΑΟΣ και υπουργός είναι κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και βουλευτής Αττικής της ΝΔ)