Και εδώ εγείρονται, βέβαια, ορισμένα ερωτήματα -παρεμπιπτόντως θα τα πούμε και μετά- όπως: Ποια αρμοδιότητα θα έχουν; Πώς θα την ασκούν; Θα ενταχθούν σε δομές; Τι ακριβώς θα κάνουν; Η χορήγηση ασύλου και η εξέταση ασύλου είναι μια δικαστική λειτουργία και η δικαστική εξουσία δεν αντικαθίσταται ούτε εκχωρείται σε άλλα κράτη. Πώς ακριβώς, λοιπόν, θα λειτουργήσουν αυτοί οι άνθρωποι; Αλλά, θα τα συζητήσουμε αυτά. Το θέμα είναι ότι στα νησιά έρχονται χιλιάδες Ευρωπαίοι, αλλά και Τούρκοι, στελέχη, για να επιτηρήσουν το πώς εμείς θα διαχειριστούμε το προσφυγικό και το μεταναστευτικό.
Συνεχίζω να περιγράφω την εικόνα της χώρας. Σε όλη τη χώρα είναι διάσπαρτες μη κυβερνητικές οργανώσεις χωρίς έλεγχο. Δεν ξέρουμε ποιες έχουν διαπιστευτεί και ποιες όχι. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς κάνουν, πώς το κάνουν και γιατί το κάνουν.
Είναι αυτή εικόνα ευρωπαϊκής χώρας; Αυτή είναι εικόνα χώρας υπό διεθνή επιτήρηση, κύριε Υπουργέ. Και είστε υπερήφανοι γι' αυτήν την εικόνα, εσείς που δίνετε μάχες εθνικής υπερηφάνειας; Μέχρι τώρα σε όλα τα μέτωπα μετράτε ήττες. Θεωρώ ότι είναι ήττα η συμφωνία αυτή καθ' αυτή, που επετεύχθη πρόσφατα και είναι αναγκαία βέβαια, διότι, αν δεν υπήρχε, θα ήταν πολύ αρνητική η εξέλιξη, καθώς έτσι θα παρέμενε σίγουρα χωρίς καμία προοπτική βελτίωσης η σημερινή άθλια κατάσταση στο προσφυγικό-μεταναστευτικό. Το «Νταχάου» του κ. Κουρουμπλή, ο ντροπιαστικός καταυλισμός στον Πειραιά είναι και τα δύο σύμβολα της ανικανότητας της Κυβέρνησης. Όλα αυτά θα γιγαντωνόντουσαν.
Είναι, λοιπόν, κατ' αρχήν –αλλά μόνο κατ' αρχήν- θετικό ότι υπήρξε αυτή η συμφωνία. Όμως, να δούμε την ουσία της, γιατί εδώ σταματάνε τα θετικά και αρχίζουν οι προβληματισμοί, οι ανησυχίες, τα ερωτηματικά. Η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας είναι εξαιρετικά πολύπλοκη, σύνθετη και σε πολλά της σημεία ανησυχητικά ασαφής.
Είναι γενική πεποίθηση ότι η συμφωνία αυτή θα είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη και να φέρει τα αποτελέσματα, που έχει ανάγκη η Ελλάδα και η αναποτελεσματική της εφαρμογή θα μετέτρεπε τη χώρα μας σε ένα διαρκώς διευρυνόμενο καταυλισμό δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών. Τρανή απόδειξη για το πόσο δύσκολη στην εφαρμογή της είναι η συμφωνία αυτή είναι ότι χρειάζονται και απαιτούνται χιλιάδες ειδικευμένα στελέχη, για να την εφαρμόσουν, αλλά και όπως είπαμε, και Τούρκοι επιτηρητές εγκατεστημένοι στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου με απροσδιόριστες αρμοδιότητες. Πώς θα ενταχθούν στην εσωτερική έννομη τάξη αυτοί οι άνθρωποι, ώστε να μην προκύψουν προβλήματα εθνικής αρμοδιότητας ή ακόμα και εθνικής κυριαρχίας;
Αλήθεια, κύριε Υπουργέ, πώς θα χειριστείτε το θέμα που προέκυψε με τον Τούρκο αστυνομικό –επικεφαλής, παρακαλώ, της τουρκικής αποστολής- που έχει σφραγισμένα ταξιδιωτικά έγγραφα από τα κατεχόμενα, από την υποδουλωμένη Κύπρο; Θέλω να ελπίζω, κύριε Υπουργέ, ότι εν τη ρύμη του λόγου σας δεν θα την πείτε Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.
Με τη συμφωνία της 18ης Μαρτίου είναι πολύ πιθανό, εάν όχι βέβαιο, ότι τις επόμενες εβδομάδες θα εκτοξευθεί –ακούστε, σας ενδιαφέρει- ο αριθμός εκείνων, που θα υποβάλλουν αίτηση ασύλου στην Ελλάδα, προκειμένου να αποφύγουν την απέλαση ή την επιστροφή τους στην Τουρκία.
Ήδη χθες, πρώτη μέρα της εφαρμογής της συμφωνίας, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου έφτασαν χίλιοι πρόσφυγες και μετανάστες. Η διάσταση του προβλήματος, που μπορεί να προκύψει, γίνεται ακόμα περισσότερο ορατή, αν ληφθεί υπόψη ότι σήμερα η Υπηρεσία Ασύλου μπορεί να εξετάσει είκοσι με είκοσι δύο χιλιάδες αιτήσεις ασύλου το χρόνο και ταυτόχρονα δεν λειτουργεί η Δευτεροβάθμια Επιτροπή Προσφυγών. Πρόσθετη και ιδιαίτερα σοβαρή δυσκολία θα είναι ότι η συμμετοχή των ευρωπαϊκών κρατών στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης θα γίνεται σε εθελοντική βάση μόλις, πολύ γρήγορα, θα συμπληρωθούν οι σήμερα διαθέσιμες δεκαοκτώ χιλιάδες θέσεις.
Για αυτήν την συμφωνία συνεργασίας με τα μεγάλα προβλήματα εφαρμογής, τις ομιχλώδεις διατάξεις, τις ασάφειες, τα επικίνδυνα ερωτηματικά, η Τουρκία λαμβάνει αντίδωρο. Λαμβάνει αντίδωρο και χειροπιαστά ανταλλάγματα, όπως τρία συν τρία δισεκατομμύρια ευρώ βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατάργηση έως τον προσεχή Ιούνιο της υποχρέωσης τουριστικής θεώρησης βίζας για τους Τούρκους πολίτες. Επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που ξεκίνησε ήδη με το άνοιγμα ενός από τα έως σήμερα κλειστά ενταξιακά κεφάλαια.
Τι βλέπουμε λοιπόν; Προχωρήσατε σε μία συμφωνία με την Τουρκία και είναι αμφίβολο αν αυτή θα εφαρμόζεται. Ταυτόχρονα, η Τουρκία παίρνει ανταλλάγματα. Η Τουρκία, όμως, θα μπορούσε χωρίς συμφωνία και χωρίς ανταλλάγματα να ελέγξει τις προσφυγικές ροές. Το λέω αυθαίρετα αυτό; Όχι, κύριε Υπουργέ. Αυτό το λένε οι αριθμοί.
Προσέξτε, την αλληλουχία των γεγονότων. Χίλιοι πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στην Ελλάδα μία εβδομάδα πριν από το Συμβούλιο Κορυφής. Διακόσιοι πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν λίγο πριν από το Συμβούλιο, γιατί έπρεπε να δείξουμε ότι ελέγχουμε τις ροές. Μόλις τελείωσε το Συμβούλιο, έφτασαν ξανά χίλιοι πρόσφυγες και μετανάστες. Ποιο είναι το συμπέρασμα; Η Τουρκία, εάν είχε την πολιτική βούληση, θα μπορούσε να ελέγξει τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές προς τη χώρα μας και την Ευρώπη. Δεν το έκανε όμως. Αντίθετα, εκμεταλλεύτηκε αυτή της τη δυνατότητα, για να αντλήσει ανταλλάγματα. Κι εσείς έχετε συνυπογράψει σε αυτό. Αναγνωρίζω, όπως σας είπα, ότι, εάν δεν είχαμε απόφαση, θα ήταν χειρότερο. Αυτή, όμως, η απόφαση δημιουργεί πολλά ερωτηματικά και για το τι επιτυγχάνει και για το αν θα φέρει αποτελέσματα και για το τι κερδίζει η Τουρκία.
Όλα αυτά, δεν δικαιολογούν, κυρίες και κύριοι, τις επιπόλαιες θριαμβολογίες του κ. Τσίπρα, ο οποίος για ακόμη μία φορά εμφανίζεται να μην έχει πλήρη εικόνα και αντίληψη των κειμένων που συμφώνησε. Μέχρι να φανεί το εάν και ποια συγκεκριμένα αποτελέσματα μπορεί να φέρει η συμφωνία της 17ης Μαρτίου και 18ης Μαρτίου, ένα είναι βέβαιο: Ο βαλκανικός διάδρομος παραμένει οριστικά σφραγισμένος. Ο έλεγχος των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία προς τη χώρα μας παραμένει αναποτελεσματικός. Η Ελλάδα παραμένει χώρα-καταυλισμός χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, εγκλωβισμένων σε άθλιες συνθήκες, οι οποίες προσβάλλουν και την Ελλάδα και την Ευρώπη, δημιουργώντας και σοβαρά ζητήματα ασφάλειας και δημόσιας υγείας στη χώρα.