Βιβή Κοψιδά: Θόρντον Ουάιλντερ, Με τα δόντια

Στον επίλογο του φετινού καλοκαιριού, και δυο συνεχόμενες αυγουστιάτικες γαλήνιες βραδιές, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε το «κατορθωμένο σώμα» της ετήσιας επίμοχθης αλλά εύκαρπης διαδρομής του Θεατρικού Εργαστηρίου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας, με υπεύθυνη την άξια σκηνοθέτιδα, Λουκία Κατωπόδη.

Δοκιμασμένη πλέον από προηγούμενες θεατρικές προσπάθειες (Χάρολντ και Μωντ, Ποιος ανακάλυψε την Αμερική, Surreal,Το αταίριαστο ζευγάρι...), μας έχει πείσει για την ποιότητα και τη νοηματοδότηση των επιλογών της αλλά και για τις σκηνοθετικές της προτάσεις και το τελικό αξιολογικό αποτέλεσμα. Έχει επίσης κατορθώσει να μυήσει στη θεατρική τέχνη έναν βασικό πυρήνα ανθρώπων, συμπολιτών μας και από την ευρύτερη περιοχή, που ανακαλύπτουν και επενδύουν λανθάνοντα ταλέντα και ευαισθησίες τους, προσφέροντας με αναβαθμισμένες θεατρικές χειρονομίες, ποιοτική ψυχαγωγία αλλά και κοινωνικούς προβληματισμούς.

Με το έργο του Αμερικανού πολυβραβευμένου συγγραφέα Θόρντον Ουάιλντερ, Με τα δόντια (The Skin of our Teeth), η Λουκία Κατωπόδη μας μυεί στο δύσκολο είδος της Μαύρης Κωμωδίας, στην οποία υποβόσκει πάντοτε ένας βαθύς και στοχαστικός πυρήνας της ανθρώπινης δραματικότητας. Ο Θόρντον Ουάιλντερ γράφει το έργο του το 1942, μεσούντος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, του οποίου η κορυφαία δραματική εμπειρία υποβάλλει στον συγγραφέα τη μετατόπιση της δραματικότητας από το άτομο στον Άνθρωπο, δηλαδή στην ιστορία, θεωρούμενη ως καθολική Ανθρώπινη εμπειρία. Η περιοδολόγηση του έργου σε τρεις εποχές, όπου προεξάρχει ένα εκλυτικό αίτιο και καταλυτικός παράγοντας: ο ίδιος ο άνθρωπος, που κινεί κάθε φορά την ιστορία, ακολουθεί το παράδειγμα της ησιόδειας περιοδολόγησης (χωρίς αρχικό παράδεισο-χρυσή εποχή) με εσχατολογικούς αναβαθμούς: εποχή των παγετώνων, εποχή του κατακλυσμού, εποχή του πολέμου. Αναβαθμοί και της ερμηνείας του κόσμου: φύση, θεοί, άνθρωπος , το πέρασμα δηλαδή από τον μύθο στο Λόγο-την ανθρώπινη νόηση (λογική). Και στις τρεις φάσεις της συνολικής ανθρώπινης ιστορίας, ο άνθρωπος, που συμβολικά στο έργο δηλώνεται με την κυτταρική της θεσμική μορφή, την οικογένεια (του κυρίου Ανθρώπου), επιβιώνει μόλις «με τα δόντια».

Πάνω σε ένα πλανητικό σκηνικό, μορφές αλληγορικές, συμβολικές, διαφορετικές σε κάθε πράξη-προϊστορικά όντα, πρόσφυγες, Νέγρος, Πολίτες, Σύνεδροι-και οι μεταμορφούμενοι εξατομικευμένοι ήρωες-Τζώρτζης Άνθρωπος, Μάγγυ Ανθρώπου, Γκλάντις Ανθρώπου, Χένρυ Άνθρωπος, Σαββίνα-, εκφωνητές, η ευρηματική παρουσία του Διευθυντή Σκηνής και η απεξάρτησή του από το συγγραφέα, η μεταφυσική παρουσία της Γύφτισσας (ίσως οι μάντεις στο κλασικό δράμα είναι το αντίστοιχό της), αποκαλύπτουν, σε μια «παράσταση» επικού (μπρεχτικού) μεταθεάτρου, τη μυθική και την ιστορική περιπέτεια του ανθρώπινου γένους: ριγμένου στον ίδιο αιφνιδιασμό του κακού, στην παγίδα των ίδιων και απαράλλαχτων εκτροπών και «αμαρτημάτων» (με τη φυσική τους σημασία) και στην ίδια αγωνία, να επιβιώσουν των δεινών. Ο συγγραφέας φιλοσοφεί, υπονομεύοντας το σκυθρωπό πρόσωπο της φιλοσοφίας με την φαρσική αποδόμησή της. Παίζοντας έτσι με την προαιώνια, ατελή ανθρώπινη φύση, είρων απέναντι στο φόβο, την πονηριά, την ιδιοτέλεια, την ανευθυνότητα, την άφρονα πορεία του. Οι μύθοι των αρχαίων πολιτισμών, όπως και τα λαϊκά θεάματα είναι οι διακειμενικοί «χορηγοί» των ευρηματικών δραματικών μέσων του, προκειμένου να μιλήσει για την αγωνία του θανάτου μέσα στην ιστορία, γελώντας. (Οικουμενικό variety show,θα ονομαστεί, γι'αυτό το λόγο από κάποιους κριτικούς, το έργο).

Σίγουρα η εμπειρία επικοινωνίας με το έργο αυτό, είναι ένα μάθημα θεατρικής παιδείας για τον τόπο μας. Είμαστε συνηθισμένοι να επικοινωνούμε με πιο «καθαρές» μορφές του παραδοσιακού θεάτρου, των εξατομικευμένων χαρακτήρων, της παραδοσιακής δομής ακόμα και με τις ψυχολογικές και ψυχαναλυτικές ανασκαφές της ψυχής των θεατρικών ηρώων. Γι' αυτό ίσως η επαφή με ένα ιστορικοποιημένο και αποστασιοποιημένο από συναισθηματισμούς «επικό» σκηνικό, με έκδηλα στοιχεία του ευρωπαϊκού μοντερνισμού, όπως είχαν εισβάλει στην Αμερική και ανανέωσαν τον ρεαλισμό του αμερικανικού θεάτρου κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, μας είναι ανοίκεια και ψυχρή για τις συναισθηματικές προσλαμβάνουσες του θεατή. Αποτελεί ωστόσο μια σπονδυλωτή, θεατρική αφήγηση της ιστορίας του ανθρώπου στη διαχρονία της, που παραμένει και μια συγχρονική αφήγησή της. Και επιβάλλει το φιλοσοφικό ερώτημα, που διαπερνάει όλους τους ανθρώπινους πολιτισμούς: γιατί η διαχρονική εμμονή του ανθρώπου στην τραγωδία της καταστροφής;

Ο θεατρικός συγγραφέας, ωστόσο, δεν βάζει ο ίδιος την τελική υπογραφή στο έργο του. Θ'ακολουθήσουν-αν έχει καλή τύχη-δεκάδες και εκατοντάδες «αναγνώσεις» του πάνω στη σκηνή, σε διαφορετικούς χρόνους, τόπους, και διαφορετικό κοινό. Η παράσταση που είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στη Λευκάδα με την υπογραφή της Λουκίας Κατωπόδη, ήταν από τις πιο κοντινές και οικείες στον ίδιο τον συγγραφέα παραστάσεις. Με σεβασμό αρχικά στο κείμενο, αν και αυτό παρουσιάζει ανοικτότητα σε εκσυγχρονισμούς και παρεμβάσεις. Όπως π.χ. η κειμενική εκδοχή του Γιάννη Μόσχου, που παρακολουθήσαμε το 2014 στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και η προσφορά οικειότερης επικοινωνίας με το παρόν. Με ευέλικτη ματιά πάνω στις δυνατότητες ομαδικής και ατομικής λειτουργίας των ηθοποιών πάνω στη σκηνή.

Με ισοζυγισμένες δόσεις δραματικότητας και ειρωνείας, προσώπων και προσωπείων, όπως το είδος της Μαύρης Κωμωδίας επιβάλλει. Με ανάδειξη της ειρωνείας των γεγονότων, της ειρωνείας της αυτοεξαπάτησης, της δραματικής ειρωνείας να είσαι άνθρωπος, το ίδιο όπως και Κύριος Άνθρωπος. Με ευρηματική διαχείριση της τεχνολογίας της εικόνας-η «τηλεοπτική» μετάβαση από τη μια πράξη στην άλλη, έμμεσος αφηγηματικός τρόπος που συνδέει οργανικά την εικόνα με τη φυσική παρουσία. Με σκηνογραφική λιτότητα- ακινητοποιεί τα περιβάλλοντα της μακράς ιστορικής διάρκειας που διατρέχει το έργο και υποβάλλει την ιδέα της ανθρωπολογικής ακινησίας. Με συνεκτική λειτουργία των προσώπων-ως ατόμων και ως ομάδων-πάνω στη σκηνή και επαγγελματική καθοδήγησή τους: έδωσαν όλοι το τελικό αποτέλεσμα μιας ακόμα παράστασης που διαπερνά τη μικροϊστορία των θεατρικών πραγμάτων του τόπου μας και συνδιαλέγεται με τις ερμηνευτικές δοκιμές πάνω σε κλασικές δημιουργίες του θεατρικού λόγου και της θεατρικής πράξης. Εύγε!

Συντελεστές της παράστασης:
Σκηνοθεσία παράστασης-διδασκαλία ρόλων: Λουκία Κατωπόδη
Κατασκευή Σκηνικών: Άρης Κόγκας
Βίντεο: Μάρκος Σφέτσας
Τζώρτζης Άνθρωπος: Γιάννης Ζαφειρόπουλος
Μάγγυ Ανθρώπου: Μαριάνθη Κανελλοπούλου
Γκλάντις Ανθρώπου: Δέσποινα Αρματά
Χένρυ Άνθρωπος: Μάρκος Σφέτσας
Σαββίνα: Άντα Φλώκου
Εκφωνητής (Α' και Β' Πράξη): Κώστας Μουρούτογλου
Δεινόσαυρος (Α' Πράξη): Έφη Μπάρλα
Μαμούθ (Α' Πράξη): Μιχάλης Γκριγκόρε
Παιδί Τηλεγραφείου (Α' Πράξη): Άρης Κόγκας
Πρόσφυγες (Α' Πράξη)
Κώστας Μουρούτογλου
Χρήστος Λώλης
Δημήτρης Βλασσόπουλος
Αρετή Κοψιδά
Διονυσία Βλάχου
Χριστίνα Κακλαμάνη
Ειρήνη Κατσαρού
Σοφία Αθάνατου
Γύφτισα (Β' Πράξη): Σοφία Αθάνατου

Νέγρος (Β' Πράξη): Δημήτρης Βλασσόπουλος

Σύνεδροι (Β' Πράξη)
Χρήστος Λώλης
Άρης Κόγκας
Μιχάλης Γκριγκόρε

Πολίτες (Β' Πράξη)
Διονυσία Βλάχου
Αρετή Κοψιδά
Χριστίνα Κακλαμάνη
Ειρήνη Κατσαρού

Βοηθός Σκηνοθέτη
Γιάννης Λάζαρης
Τεχνικοί Σκηνής
Σπυριδούλα Ραμαντάν
Μιχάλης Γκριγκόρε
Νίκη Φωτεινού
Έφη Μπάρλα

(Από το Θεατρικό Εργαστήρι Ενηλίκων του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας)

 

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline