Σπύρος Βρεττός: Ένας δρόμος «πολύμορφα τιμωρητικός»

(Αντί χρονογραφήματος), αν και θα ήθελα να χρησιμοποιήσω την ωραία λέξη χρονογράφημα. γιατί δεν μπορώ να μην θυμηθώ τα κείμενα του Παύλου Νιρβάνα (τα γνωρίσαμε από τα βιβλία του) ή του Παύλου Παλαιολόγου, του Δημήτρη Ψαθά και πολλών άλλων, εξίσου σημαντικών συγγραφέων των φοιτητικών μας χρόνων, που αντλούσαν από την καθημερινή πραγματικότητα και διαμόρφωναν ένα λόγο ποιότητας, με εύθυμη χροιά, χρήσιμο, μπορώ να πω και πολύ χρήσιμο.


Ο σκοπός που γράφονται αυτές οι γραμμές και ίσως παράκαιρα πλέον, είναι ένα νέο είδος «Κόφτη», που άρχισε να λειτουργεί στις Ελληνικές Τράπεζες πριν από αρκετές ημέρες: το σύστημα συναλλαγών τίθεται αυτομάτως εκτός λειτουργίας μετά τις 14.30'...

... Ήταν η τέταρτη φορά μέσα στην ίδια εβδομάδα, που έμπαινα στο ίδιο υποκατάστημα τράπεζας και περίμενα περίπου 40 λεπτά για να έχω δυνατότητα συναλλαγής. Και ξαφνικά, ένας υπάλληλος βγαίνει μπροστά και μας πληροφορεί: «Οι συναλλαγές τέλος. Το σύστημα έκλεισε».
Ήταν -σπάνιο στιγμιότυπο-ως να έπνευσε περίεργος άνεμος και οι δώδεκα ή δεκαπέντε πελάτες που περίμεναν τη σειρά τους σηκώθηκαν αίφνης όλοι μαζί και σιωπηλοί εντελώς όρμησαν προς την έξοδο, ως να τους διαπέρασε ξαφνικός φόβος ότι κάποιος μπορούσε και να τους κλειδώσει μέσα στην τράπεζα.
Έξω πράγματι ήταν ήλιος-χαρά Θεού!

Απόμεινε στη θέση του μόνο ένας πελάτης που καθόταν δίπλα μου, αφηρημένος ως φαίνεται, που άργησε να καταλάβει τι συμβαίνει, κι εγώ.
Γύρισε και με κοίταξε κάπως έκπληκτος. Του είπα: «Οι συναλλαγές τέρμα»! Τινάχτηκε απάνω και άρχισε να διαμαρτύρεται έντονα και να φωνάζει γι'αυτό που συνέβαινε, λέγοντας ότι δεν είχε καθόλου χρόνο ελεύθερο για να ξανάρθει στην τράπεζα. Κανένας δεν του απάντησε ο,τιδήποτε.

Εκείνη τη στιγμή δύο καινούριοι πελάτες είχαν περάσει στο κατάστημα επειδή οι από μέσα δεν είχαν προλάβει ακόμη να κλειδώσουν τη θύρα εισόδου. Ρίχνοντας μια ματιά κατάλαβαν τι συμβαίνει και τους άκουσα να απειλούν: «Να τα πάρομε από δω...», υπονοώντας προφανώς τα κατατεθειμένα εκεί χρήματά τους.
Πλησίασα και ρώτησα την υπάλληλο στο πρώτο σημείο συναλλαγών αριστερά μου: «Μήπως ξέρετε γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι για το συμφέρον της τράπεζας, των υπαλλήλων, των συναλλασσομένων»; Μου απάντησε, απρόθυμα εντελώς και σχεδόν χωρίς καμία ευγένεια: «Το αποφάσισε ο Διοικητής από τα Κεντρικά... Και δε γίνεται τίποτα. Σε λίγο θα το εφαρμόσουν οι τράπεζες όλης της Ελλάδας».
«Αλλά γιατί»; ρώτησα ξανά. «Να πάτε στον κ. Προϊστάμενο να σας εξηγήσει». Έτσι, ανέβηκα στον κ. Προϊστάμενο του υποκαταστήματος και του έθεσα το ίδιο ερώτημα.

«...Είναι κυρίως θέμα ασφάλειας των τραπεζών, για να μη μένουν ως αργά ανοιχτές...» Σκέφτηκα ότι ενδεχομένως έχει δίκιο... Άλλωστε σε λίγο θ'αρχίσει να νυχτώνει πολύ γρήγορα...» Αλλά και πάλι στη Σουηδία, σύμφωνα μ'αυτή τη λογική, που όλη αυτή την περίοδο και ως τον Μάρτιο έχουν νύχτα, οι τράπεζες θα έπρεπε να μένουν κλειστές για ένα εξάμηνο ή να υπολειτουργούν.

«Αν θέλετε όμως, πείτε μου τι ακριβώς θέλετε, άνθρωποι είμαστε, ίσως μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε...»
Του αποκρίθηκα ότι δεν πρόκειται για μένα, και μάλλον θα είμαστε άνθρωποι αν μπορούσε να εξυπηρετηθούν όλοι οι συναλλασσόμενοι.
Δεν αποκρίθηκε τίποτα κι έφυγα.

Μετά τέσσερις ημέρες, σε υποκατάστημα άλλης τράπεζας: Φτάνω εκεί γύρω στις δύο παρά τέταρτο. Κι αμέσως μετά φτάνει ο επόμενος πελάτης. Περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους αρκετοί άνθρωποι. Και οι συναλλαγές προχωρούν κανονικά. Εν τω μεταξύ ο διπλανός μου προσπαθεί να μου εξηγήσει-και με λεπτομέρειες- για την εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς στην οποία υποβλήθηκε πριν από δύο περίπου μήνες και πόσο καλοί είναι οι Έλληνες καρδιοχειρουργοί, αναισθησιολόγοι..., γιατροί κάθε ειδικότητας, νοσηλευτές... «Αλλά δεν έχω ακόμη συνέρθει εντελώς και πολλές φορές σέρνω τα πόδια μου...», μου είπε... Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω πόσο γρήγορα ο χρόνος περνάει. Γιατί σε μια στιγμή, 14.29', αίφνης εμφανίζεται ο Διευθυντής του υποκαταστήματος. Στη νέα του εκδοχή το σκηνικό έχει πλήρως αλλάξει. Απευθύνεται μεγαλόφωνα προς τον υπάλληλο του γκισέ, αριστερά μας: «Τώρα εξαρτάται από σένα..., αν θα εξακολουθήσεις τις συναλλαγές ή θα κλείσεις».

Ο υπάλληλος εύχαρις, και προφανώς με κοινωνική συνείδηση αποκρίνεται ευγενικά: «Όχι, όχι, θα συνεχίσω». Ο διπλανός μου αφήνει ένα μικρό αναστεναγμό ανακούφισης. «Ευτυχώς» , μου λέει, «γιατί οι δυνάμεις μου δεν θα μ'έβγαζαν πέρα για να ξανάρθω. Μένω πολύ μακριά»...
Ο Διευθυντής παρεμβαίνοντας υπογραμμίζει και πάλι με τον ίδιο ευγενικό τρόπο: «Αλλά να ξέρετε ότι σε τρεις-τέσσερις μέρες το μέτρο θα ισχύει για όλες τις τράπεζες...»

Σηκώνομαι και τον ρωτάω πολιτισμένα: «Μπορείτε να μου εξηγήσετε γιατί πάρθηκε αυτό το μέτρο; Είναι για να ενισχυθούν σε κάτι οι τράπεζες; Είναι για να μην εξουθενώνονται οι υπάλληλοι από τον υπερβολικό φόρτο εργασίας; Είναι για να διευκολυνθούν κατά τι οι εν πολλοίς δεινοπαθούντες συμπολίτες μας;»
Ο Διευθυντής μου αποκρίνεται αμέσως και το ίδιο ευγενικά: «Τους πιέζει πολύ η Επιθεώρηση Εργασίας. Πάει και τους κάνει διαρκώς παρατηρήσεις... Τρεις και δεκαπέντε πρέπει να έχουν αποπερατωθεί σε όλα τα υποκαταστήματα, όλες οι εργασιακές υποχρεώσεις της ημέρας». «Τι είναι η Επιθεώρηση Εργασίας;», τον ρωτάω. «Δε γνωρίζετε», παρατηρεί κάπως κατάπληκτος, «τι είναι η Επιθεώρηση Εργασίας;». Τότε θυμήθηκα ξαφνικά τον Σωκράτη και τη μαιευτική του:

«Γνωρίζω», του αποκρίθηκα, «ότι η Επιθεώρηση Εργασίας μπορεί να αγωνίζεται να δημιουργήσει κόσμο σ'ένα χάος... Μπορεί ακόμα να σας πω ότι γνωρίζω καλύτερα και τι σημαίνει μέχρι άκρας εξουθένωσης εργαζόμενος άνθρωπος, κι εδώ και ίσως και σε άλλα μέρη του κόσμου... Αλλά, πέστε πως πάει η Επιθεώρηση Εργασίας σ'ένα από τα μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας ή οποιασδήποτε άλλης πόλης της χώρας, εκεί όπου κάθε μέρα, και ιδιαίτερα κατά τις εφημερίες, συρρέουν χιλιάδες ασθενείς, πλήρως εξουθενωμένοι άνθρωποι και όπου εκατοντάδες γιατροί, νοσηλευτές και άλλο προσωπικό εργάζονται νυχθημερόν υπεράνθρωπα, μπορώ να πω ηρωικά, και με αυτοθυσία πολλοί, για να περισώσουν τόσους πάσχοντες ανθρώπους..., και το ίδιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας... Σκεφτείτε να παρουσιαστεί η Επιθεώρηση Εργασίας και να τους πει: «Στοπ, το ωράριό σας για σήμερα τελείωσε...» Και προς τους ασθενείς: «Μπορείτε να επιστρέψετε αύριο...»

Ο Διευθυντής με κοίταξε με κατανόηση, χαμογέλασε κάπως, αλλά δεν μίλησε. Σκέφτηκα τότε ότι ο Σοπενχάουερ ενδεχομένως μπορεί και να συμβούλευε όλους αυτούς τους ασθενείς, σίγουρα και τους ετοιμοθάνατους, ότι το καλύτερο γι'αυτούς θα ήταν να αυτοκτονήσουν. Το ίδιο μπορεί να συμβούλευε και κάποιους βαρέως πάσχοντες από τους συναλλασσόμενους με τις τράπεζες. (Βέβαια, όταν ρωτήσανε τον Σοπενχάουερ, γιατί δεν αυτοκτονάει και ο ίδιος, αυτός τους αποκρίθηκε: «Όταν πάτε στον γιατρό και σας δώσει μια συνταγή, δεν μπορεί να έχετε την απαίτηση ο γιατρός να εφαρμόσει τη συνταγή στον εαυτό του».

Αλλά δεν μπόρεσα να μην ξαναθυμηθώ τους χιλιάδες καθημερινά συναλλασσόμενους με τις τράπεζες συμπολίτες μας, όλους αυτούς τους ανθρώπους που αγκομαχούν κάθε μέρα να ρυθμίσουν υποθέσεις, να βρουν λεφτά για να πληρώσουν υπέρογκους φόρους, δάνεια, συναλλαγματικές, να βρουν δάνεια για να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους ζωντανές, που δύσκολα τα φέρνουν βόλτα και που οι ίδιοι δουλεύουν υπεράνθρωπα νυχθημερόν για να τις κρατήσουν ζωντανές, χιλιάδες άλλους αγωνιζόμενους να τα φέρουν βόλτα πολίτες... Και τους χιλιάδες συνταξιούχους που ζουν καθημερινά με τη δαμόκλειο σπάθη πάνω από το κεφάλι τους..., «περικοπή» ακόμα μια βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας και με ποικιλοτρόπως δυσμενή αντίχτυπο και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Αυτοί λοιπόν οι αείμαχοι συνταξιούχοι, που οι περισσότεροι πέρασαν τη ζωή τους δουλεύοντας υπεράνθρωπα για να σπουδάσουν παιδιά, να παντρέψουν κοπέλες, αδερφές, να τους φτιάξουν ένα σπίτι για να μένουν..., και που τώρα πάλι πρέπει να εξοικονομούν λεφτά να βοηθούν τα άνεργα παιδιά τους, για το νοίκι, ακόμα και για τη διατροφή τους...τα εγγόνια τους που σπουδάζουν και που χωρίς τη βοήθεια αυτών των συντάξεων από τους παλαίμαχους παππούδες, θα πρέπει να διακόψουν τις σπουδές τους... Άρρωστοι πλέον, πολλοί μόνοι, που πρέπει να τρέξουν για ν'αγοράσουν φάρμακα και να πάνε σε γιατρούς και νοσοκομεία και να βρούνε κάποια τρόφιμα για να ζήσουν...

«Είναι και τα προβλήματα των τραπεζών», είπα στον διπλανό μου, «που θέλουν να κρατηθούν ζωντανές... Είναι και τα προβλήματα των πολιτών, που μάλλον καλό είναι να παραμείνουν κι αυτοί ζωντανοί... Είναι και δεκάδες άλλα καίρια ζητήματα που πρέπει άμεσα να εξισορροπηθούν. Αλλά σε δύσκολες και κρίσιμες περιόδους όλοι από την πλευρά τους οφείλουν να δείχνουν ένα εργασιακό σθένος μεγαλύτερο του συνήθους. Και μια διάθεση υποστηρικτικής προσφοράς».
Ο Αριστοτέλης έγραφε, θέλοντας να συνοψίσει μέσα σε ελάχιστες γραμμές, τη δέουσα κίνηση της σκέψης των ανθρώπων, σε κάποιους καίριους τομείς δραστηριότητας: «...εν πάσαις μεν ταις επιστήμαις και τέχναις αγαθόν το τέλος, μέγιστον δε και μάλιστα εν τη κυριωτάτη πασών, αύτη δ'εστίν η πολιτική δύναμις, έστι δε το πολιτικόν αγαθόν το δίκαιον, τούτο δ'έστι το κοινή συμφέρον (Αριστοτέλους, Πολιτικά, ΙΙΙ, 1282b 621).

(Πασών μεν των επιστημών και των τεχνών ο τελικός σκοπός είναι το αγαθόν, το μέγιστον δε, ο τελικός σκοπός της κυριωτάτης πασών. αύτη δε είναι η πολιτική επιστήμη και τέχνη. Πολιτικόν δε αγαθόν είναι το δίκαιον, και τούτο πάλι το κοινή συμφέρον).
Οι κάθε είδους εξισορροπήσεις είναι δυσχερείς, απαιτούν τεράστιο μόχθο, αλλ'όχι ανεπίτευκτες.

Όλοι οι ιστορικοί γνωρίζουν ότι δύο ουσιώδεις παράγοντες, τυφλότητα και απανθρωπιά, στη μακραίωνη διαδρομή τους, δημιουργούν, σχεδόν νομοτελειακά, μια δυναμική ανεξέλεγκτη που, σε μία δεδομένη στιγμή, δεν αφήνει τίποτα και κανέναν όρθιο.
Κι αν τα πράγματα «η δεδομένη στιγμή» είναι όπως τα λέει ο Αντόνιο Γκουτέρες και ο Ο.Η.Ε., και ότι τα περιθώρια μιας ευεργετικής ανορθωτικής αντίδρασης είναι μόνο δύο χρόνια! Τότε τι μας χρειάζεται κι άλλη απανθρωπιά; Η υπάρχουσα, και από τόσο πολλαπλές πηγές, φαίνεται να επαρκεί για όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους του πλανήτη.

Ίσως να πραγματοποιήσαμε έναν μεγαλύτερο του δέοντος διασκελισμό, αλλά μακάρι ένα ελάχιστο παγκόσμιου κοινού συμφέροντος να αποκαταστήσει κάπως και τις ισορροπίες στον πολλαπλώς καθημαγμένο πλανήτη μας, αφήνοντας και μια ανάσα πραγματικής ελπίδας για όλους τους ανθρώπους.
Σπύρος Βρεττός
Συγγραφέας, Δ.Φ.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline