Αρκούμαι σε συμβολική αναφορά στον παλαιότερο πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών που ξυλοκοπήθηκε αγρίως με λοστό και μετά την Εντατική παραιτήθηκε, χωρίς ούτε ελάχιστα να συγκινηθεί η πολιτεία, στον πρύτανη του Πανεπιστημίου Θράκης που έχτισαν οι «αγανακτισμένοι» και αθωώθηκαν από το δικαστήριο, στον αναπληρωτή πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών που, ενώ καθόταν στο πρυτανικό γραφείο, εισβολείς τού άδειασαν στο κεφάλι τα σκουπίδια φωτογραφίζοντάς τον και ομοφώνως απαλλάχθηκαν από τη Σύγκλητο.
Πολλοί καθηγητές, αλλά και πολλοί φοιτητές, έχουν υποστεί την παράνομη βία. Το μενού αποτελούν ακατανόμαστες ύβρεις, ακινητοποιήσεις, ομηρίες, χειροδικίες, καταλήψεις χώρων, κατάλυση μαθημάτων, διάλυση των συλλογικών οργάνων. Και ενώ τη βία αυτή ασκούν μικρές ακραίες μειοψηφίες, υπέστη στρέβλωση το σύνολο της λειτουργίας των πανεπιστημίων. Γιατί κανείς δεν αντιδρά σε αυτόν τον ευτελισμό που θίγει ολάκερη την πολιτεία; Αδιαφορία, φόβος, κομματικά συμφέροντα;
H βία ενδημεί από χρόνια στα πανεπιστήμια. Τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός πάνε επιτέλους στη σωστή κατεύθυνση. Πρώτα πρώτα ο έλεγχος εισόδου. Στη Σορβόννη, όπου δίδαξα πολλά χρόνια, ο έλεγχος εισόδου είναι πολύ αυστηρός. Δεν μπορούσα να μπω ούτε σε διπλανό κτίριο από αυτό του μαθήματός μου χωρίς άδεια.
Το άσυλο προστατεύει την ακαδημαϊκή ελευθερία, ό,τι την καταλύει δεν εμπίπτει στο πεδίο του. Πρέπει να προστατεύεται από ειδικό σώμα φύλαξης. Μέσα στο πανεπιστήμιο η αστυνομία δεν έχει δουλειά, εκτός αν τελούνται ποινικά αδικήματα, όχι προληπτικά. Μπορούσε ο πρύτανης να καλέσει την αστυνομία ενώ του κρεμούσαν την ταμπέλα στον λαιμό; Το ζήτημα είναι οι τραμπούκοι να μη φτάσουν στην πόρτα του.
Χρειάζονται ακόμη κυρώσεις, σήμερα ανύπαρκτες: ποινικές, πειθαρχικές, αστικές. Αλήθεια, ποιος πληρώνει τα σπασμένα;
Αυτά όμως δεν αρκούν. Πρέπει να υπάρξει αποκομματικοποίηση, με απομάκρυνση των κομματικών οργανώσεων. Ναι στην πολιτική δράση των φοιτητών, αλλά όχι στην κομματικοποιημένη ενσάρκωσή της. Να ενεργοποιηθεί το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος που προβλέπει έκδοση ειδικού νόμου για τους φοιτητικούς συλλόγους και την εκπροσώπηση των σπουδαστών. Για να εκλείψει η κομματική συναλλαγή.
Τέλος, η βία στο πανεπιστήμιο είναι έκφανση της βίας στην κοινωνία. Δεν πρωτογεννήθηκε στο πανεπιστήμιο, υπάρχει και στα σχολεία. Είναι φαινόμενο σύνθετο, δεν εξαλείφεται με μονοκονδυλιά. Γι' αυτό τα μέτρα πρέπει να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων των πανεπιστημίων, αλλά και γενικότερα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και της παραπαίουσας Παιδείας μας. Χρειάζεται σχέδιο και τόλμη. Τα περιμένουμε.
* Ο κ. Θεόδωρος Φορτσάκης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, πρώην πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.