Μαρία Κατσουνάκη: Με λυμένα φρένα και λυμένα νεύρα

Πώς μπορεί να ανταποκριθεί η δημοκρατία στον ανεστραμμένο κόσμο που ζούμε; Οταν «το αληθινό δεν είναι παρά μια στιγμή του ψεύτικου»; Ακόμη κι αν αποσπάσουμε τη φράση από το περιβάλλον της (την «Κοινωνία του θεάματος» του Γκι Ντεμπόρ), η τρέχουσα πραγματικότητα επιβεβαιώνει διαρκώς την «ανεστραμμένη» εικόνα.

Ο χειμώνας που έρχεται θα δοκιμάσει, με πολλές έννοιες, τις σχέσεις των πολιτών με την εξουσία, των ανθρώπων μεταξύ τους, όπως και των κοινωνιών και των κρατών μεταξύ τους. Καλούμαστε να προχωρήσουμε με λυμένα φρένα και λυμένα νεύρα. Και με τη σοσιαλμιντιοκρατία να «εργάζεται» πάνω στο ψέμα και στην αντιστροφή της πραγματικότητας. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακυρώνεται η πλευρά της ενημέρωσης ή της αφύπνισης που προσφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως, εκείνο που επικρατεί δεν είναι η διασταυρωμένη πληροφορία ούτε η έρευνα του όποιου θέματος, αλλά η εν θερμώ (κομψή έκφραση) αναπαραγωγή του, καρυκευμένη έτσι ώστε να μην περάσει απαρατήρητη.

Οι «ειδήσεις» είναι δυσοίωνες. Το φλέγον ερώτημα διατυπώνει και η Αγγέλα Καστρινάκη, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και πεζογράφος, στο αφιέρωμα της «Κ», της περασμένης Κυριακής, για τα 48 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας.
«Θα αποδεχθεί ο Ευρωπαίος να ζήσει σε συνθήκες σχεδόν πολέμου, με περιορισμένη θέρμανση, με ελλείψεις στα αγαθά και τις τιμές στα ύψη; Ή θα σαρώσει την Ευρώπη κι εμάς ένα νέο κύμα λαϊκισμού, που θα υπόσχεται μαγικές λύσεις επιστροφής στην πλήρη και φθηνή κατανάλωση;».
Δεν είναι «εφησυχα- σμένη» η 48χρονη δημοκρατία μας. Ελέγχεται. Και όσο ελέγχεται, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή είναι και η δύναμή της. Να υποδεικνύονται οι ανεπάρκειες και οι παραμορφωτικές απομιμήσεις.

Ελπίζουμε πάντα ότι ο ορθός λόγος και το κριτικό πνεύμα αντέχουν και ανθίστανται. Οτι «τα αυταρχικά καθεστώτα είναι επιρρεπή σε κεφαλαιώδη λάθη» και ότι η δική μας, 48χρονη δημοκρατία, «είναι ώριμη αλλά όχι εφησυχασμένη». Η ελληνική πολιτική πραγματικότητα δεν λειτουργεί ερήμην της ευρωπαϊκής. Ευτυχώς. Εχει αποδειχθεί αυτό με τον πιο σαφή και κατηγορηματικό (τραυματικό για κάποιους) τρόπο.

Τι περιμένουμε από τη δημοκρατία μέσα σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς; Η γραμμένη πριν από τριάντα χρόνια «Μελαγχολική δημοκρατία» του Πασκάλ Μπρικνέρ, παρά τους προβληματισμούς της που αφορούν μια εντελώς διαφορετική σε περιεχόμενο και αναμονές εποχή, διατυπώνει μια ενδιαφέρουσα στη διαχρονία της σκέψη: «Μακάβρια παραδοξολογία: ένας από τους στόχους της σύγχρονης δημοκρατίας είναι να περιορίσει ή να επανορθώσει τις ζημιές που προκάλεσε μια ακραία ερμηνεία της δημοκρατίας. Αν τρέφουμε ακόμη μια επιθυμία απελευθέρωσης, αυτή είναι να απελευθερωθούμε από το όνειρο του 18ου αιώνα να απελευθερωθεί από όλους τους ντετερμινισμούς. Δεν φιλοδοξούμε πια να οικοδομήσουμε ξανά την κοινωνική τάξη πάνω σε νέες βάσεις, αλλά ούτε πιστεύουμε ότι μπορεί ο άνθρωπος να αυτοδημιουργηθεί. Γνωρίζουμε πλέον ότι κάθε αγώνας εγκυμονεί μισαλλοδοξίες, ότι ο πιο υψηλός σκοπός μόλις νικήσει μπορεί να προκαλέσει νέες καταπιέσεις και ότι το χθεσινό θύμα γίνεται ένας πολύ κατάλληλος θύτης».

«Γνωρίζουμε;». Μήπως παραείναι αισιόδοξο, φιλόδοξο ή και ουτοπικό; Οι κοινωνίες παραμένουν σε πελάγη όπου όλα είναι δυνατά· άλλοι αναζητούν λύσεις για να περιορίσουν τις συνέπειες των καταστροφών και άλλοι τροφοδοτούνται από αυτές, ακριβώς, τις καταστροφές, επιδιώκοντας να τις συντηρήσουν, αν όχι και να τις επαυξήσουν.

Το ενδιαφέρον με τη 48χρονη «δική μας» δημοκρατία είναι ότι δεν έχει βαλσαμωθεί, ασφυκτιώντας κάτω από το βάρος των εγκωμίων. Οσο αποθεώθηκε άλλο τόσο εντοπίστηκαν οι αδυναμίες της, εδραιώθηκε και εξακολουθεί να εδραιώνεται εν κινήσει και με τα λάθη της. Δεν είναι «εφησυχασμένη», ελέγχεται. Και όσο ελέγχεται, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή είναι και η δύναμή της. Να υποδεικνύονται οι ανεπάρκειες και οι παραμορφωτικές απομιμήσεις.
Και ως προς αυτό, τα σόσιαλ μίντια προσφέρουν υπηρεσία. Διογκώνοντας την παραμόρφωση αυξάνουν και την απώθηση στον ολοκληρωτισμό του αλάθητου, εκείνου του «κοινού περί δικαίου αισθήματος».

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline