Ενας χρόνος συμπληρώθηκε χθες στις 22 Ιουνίου, από την ενθρόνιση στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής του Αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου.
Η εκλογή του 52χρονου πρώην Μητροπολίτη Προύσης έτυχε καθολικής αποδοχής και γέννησε πολλές ελπίδες για «νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Ομογένειας της Αμερικής». Και πράγματι, αυτός ο πρώτος χρόνος, απεδείχθη για τον ιεράρχη «κρίσιμος», αφού, εκτός των δυσκολιών που είχε να αντιμετωπίσει στην επικράτειά του, συνέπεσε και με δύο σημαντικά για τον κόσμο, αλλά και τις ΗΠΑ ειδικότερα, γεγονότα: την πανδημία και τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. Ο δεύτερο χρόνο σημαδεύεται από τις προεδρικές εκλογές και τις διεργασίες-κραδασμούς στο κοινωνικό επίπεδο από τη αιτία αυτή αλλά και από την οικονομική κρίση,
Στο θέμα της πανδημίας ο κ. Ελπιδοφόρος ενήργησε αντίστροφα από ό,τι η πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ, που έφερε τη χώρα πρώτη στον κατάλογο των θανάτων από τον COVID-19. Από τις 17 Μαρτίου ανακοίνωσε ότι η Θεία Λειτουργία θα τελείται χωρίς την παρουσία πιστών, τονίζοντας ότι «η προστασία της υγείας του πλησίον μας είναι μια μαρτυρία της πίστης μας, διότι θέτουμε το καλό του άλλου πάνω από το δικό μας». Για να ακολουθήσει, τον Μάιο, υπόμνημά του προς τους ιερείς με οδηγίες για τον προσωρινό τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η Θεία Μετάληψη εν όψει του ανοίγματος των ναών: με λαβίδες μίας χρήσεως και αντί του μάκτρου με πετσέτα μίας χρήσεως.
Από τη διαδήλωση στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης ενάντια στον ρατσισμό, με αφορμή τη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ
Δύο αποφάσεις που είχαν ως «κίνητρο» και πυρήνα τον συνάνθρωπο, στις οποίες ήρθε να προστεθεί και η παρουσία του ιεράρχη στους δρόμους του Μπρούκλιν, όπου μαζί με τους διαδηλωτές έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα κατά της βίας. Μάλιστα, ο συνολικός αριθμός των views από τις αναρτήσεις για τον Τζορτζ Φλόιντ στα προσωπικά social media του Αρχιεπισκόπου και από την παρουσία του στην πορεία ξεπέρασε τα 1.200.000.
1. Σεβασμιότατε, αύριο συμπληρώνεται ένας χρόνος από την ενθρόνισή σας. Επέτειος που συμπίπτει με δύο αποφάσεις σας, τις τελευταίες εβδομάδες, εξαιρετικά σημαντικές. Η εικόνα σας στη διαδήλωση κατά του ρατσισμού στο Μπρούκλιν έκανε τον γύρο του κόσμου. Ήταν ένα μήνυμα πως στο θέμα των δικαιωμάτων δεν χωρούν εκπτώσεις και συμβιβασμοί και δεν πρέπει κανείς να σιωπά. Τι σήμαινε για εσάς η συμμετοχή σας;
«Ως άνθρωπος και ως Αρχιεπίσκοπος, πρέπει να σας πω ότι η απόφασή μου να συμμετάσχω στην ειρηνική πορεία διαμαρτυρίας για ισονομία δεν ήταν απλώς μια επιλογή, αλλά καθήκον μου ως χριστιανού και ως Έλληνα. Ο καθένας από εμάς έχει τη δική του φωνή για να μιλήσει, αλλά όταν ενωνόμαστε με τους συμπολίτες μας, με τους συνανθρώπους μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αρμονικό σύνολο που θα μιλήσει για τις θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες. Δεν ήταν ομόφρονες όλοι όσοι συμμετείχαν σε εκείνη την πορεία. Αυτό είναι ξεκάθαρο.
Όλοι, όμως, όσοι συμμετείχαν μαζί μου σε εκείνη την πορεία, αλλά κι εγώ που ήμουν μαζί τους, απευθύναμε έκκληση για κάτι που ήταν «πολύ μεγαλύτερο από όλους μας»: για το τέλος του ρατσισμού στην Αμερική και για ισότητα και ισονομία. Μερικές φορές ξεχνάμε στην Αμερική το μακρινό μονοπάτι με αφετηρία τη δουλεία, και μάλιστα όταν ακόμη και στο ίδιο το Σύνταγμα των ΗΠΑ οι σκλάβοι ορίζονταν ως μόνο κατά τα 3/5 άνθρωποι, για να ενισχυθεί η θέση των δουλεμπόρων!
Ο αμερικανικός εμφύλιος, η επακολουθήσασα «αναδιοργάνωση» και οι επόμενες δεκαετίες της καταπίεσης και της καταστολής μαρτυρούν την αλήθεια που διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον αμερικανό πολέμιο της δουλείας Θεόδωρο Πάρκερ (1810-1860) και αργότερα επανήλθε στη συλλογική μνήμη από τον δρα Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ και τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα: «Δεν προσποιούμαι ότι κατανοώ την ηθική του κόσμου. Το τόξο είναι μακρύ. Τα μάτια μου βλέπουν λίγα πράγματα. Δεν μπορώ να υπολογίσω την καμπύλη και να ολοκληρώσω το σχήμα με την εμπειρία της όρασης. Μπορώ να το κατανοήσω με τη συνείδηση. Και απ' αυτό που βλέπω, είμαι βέβαιος ότι κλίνει προς τη δικαιοσύνη». Μπορώ να πω, επίσης, από τη μέχρι στιγμής εμπειρία μου ότι το τόξο είναι πράγματι μακρύ και είναι συχνά δύσκολο να το δει κανείς να κλίνει προς τη δικαιοσύνη, αλλά θα συνεχίζω να ελπίζω ότι όντως κλίνει προς τα εκεί».
2. Σκεφτήκατε, έστω προς στιγμήν, ότι παίρνετε ρίσκο; Γιατί δεν λείπουν και εκείνοι που θα υποστηρίξουν ότι ήταν εμπλοκή της Αρχιεπισκοπής στον προεκλογικό αγώνα υπέρ των Δημοκρατικών και κατά του Τραμπ.
«Ναι, ήταν ρίσκο. Το αποφάσισα τελευταία στιγμή. Σκέφτηκα: «Τι θα έκανε ο Πατριάρχης μας σε αυτή την περίπτωση;». Κοντά του μαθήτευσα και τον έχω και θα τον έχω πάντα οδηγό και σύμβουλο και πρότυπο στη ζωή μου. Και ήμουν σίγουρος ότι το ίδιο θα έκανε και ο ίδιος χωρίς δισταγμό. Σκέφτηκα ότι ως επικεφαλής μιας θρησκευτικής κοινότητας, όπως είναι η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, έχω την υποχρέωση να συνεργάζομαι με όλες τις κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως κομμάτων, όπως κάνει το Πατριαρχείο μας. Και το κάνω. Αλλά δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστώ ή να διαπραγματευτώ τη συνέπεια και την αφοσίωσή μου στο Ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού».
3. Η θρησκεία μπορεί να είναι ουδέτερη απέναντι στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Δεν λείπουν οι «συντηρητικές» φωνές στο εσωτερικό της που υποστηρίζουν ότι «δεν είναι δική της δουλειά».
«Η απάντηση στο ερώτημά σας είναι για μένα πολύ απλή και έρχεται αυθόρμητα: «Ποτέ». Και ειλικρινά δεν πιστεύω ότι είναι ένα απλό ζήτημα διαφωνίας μεταξύ «συντηρητικών» και «φιλελευθέρων». Τόσο η ηγεσία της Εκκλησίας και κάθε θρησκευτικής κοινότητας όσο και η ίδια η κοινωνία θέτουν προτεραιότητες. Είναι βέβαιο ότι δεν θα υπάρχει πάντα συμφωνία, αλλά εκεί ακριβώς έγκειται και η ομορφιά της πίστης μας, δηλαδή στο ότι πάντα υπάρχει αρκετός χώρος για όλους, αρκεί όλοι να στηρίζονται στην αγάπη για τον Θεό και στην αγάπη για τον άνθρωπο».
4. Δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω τι εισπράξατε από τον κόσμο που πορευτήκατε πλάι του. Τι σας είπαν και τι ζητούν από εσάς;
«Μπορώ να σας πω ότι ωφελήθηκα σαν άνθρωπος περισσότερο από όσο προσέφερα. Η ευγνωμοσύνη και η εκτίμηση που εισέπραξα εξαιτίας του ότι ως θρησκευτικός λειτουργός ήμουν στον δρόμο και πορευόμουν μαζί τους ήταν άκρως συγκινητική. Δεν υπήρξε κανενός είδους βία, ούτε καν προτροπή για βίαιες ενέργειες σε εκείνη την πορεία. Διοργανώθηκε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κυριαρχούσαν νέοι άνθρωποι, λαμπερά πρόσωπα, καθαρά. Άλλωστε, δεν θα συμμετείχα σε αυτήν αν υπήρχε τέτοιο κλίμα βίας και καταστροφής. Οι ειρηνικές διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες αποτελούν πολιτικό δικαίωμα στην Αμερική, το οποίο τελεί υπό την εγγύηση του νόμου. Το ειρηνικό κλίμα εκείνου του γεγονότος θα με συνοδεύει για πολύ καιρό ακόμη».
5.Παγκόσμια βιώνουμε και μια άλλη κρίση. Αυτή της πανδημίας του COVID-19. Η Αμερική θρηνεί δεκάδες χιλιάδες θύματά του. Και εδώ έρχεται η δεύτερη, σημαντική σας απόφαση, που βάζει πάλι στην πρώτη γραμμή την ανθρώπινη ζωή. Η προσωρινή προσφορά της Θείας Κοινωνίας με λαβίδες μίας χρήσεως. Πόσο δύναμη ήθελε από εσάς μια τέτοια οδηγία;
«Ως προς το ζήτημα των μεθόδων για τη χορήγηση της Θείας Κοινωνίας, πιθανότατα γνωρίζετε την άποψή μου πάνω στο θέμα. Έχει ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση επί του θέματος και όλοι έχουν καταθέσει τις απόψεις τους: ιεράρχες, κληρικοί και θεολόγοι. Ο καθένας μπορεί στην Εκκλησία να έχει την προσωπική του θεμελιωμένη ή μη άποψη, αλλά όταν η Σύνοδος αποφασίζει, τότε ευθυγραμμιζόμαστε με αυτή. Ο Παναγιότατος Οικουμενικός μας Πατριάρχης θα θέσει το θέμα στην επόμενη συνεδρίαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου. Έχω πλήρη εμπιστοσύνη, όπως πάντοτε, στην έμπνευση και στον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και αναμένω τις αποφάσεις του Πατριαρχείου μας».
6.Ησασταν από τους πρώτους θρησκευτικούς ηγέτες που έκλεισαν τους ναούς για να προστατεύσουν τους πιστούς. Φαντάζομαι τη δυσκολία για έναν ιερωμένο να λειτουργεί σε άδεια εκκλησία. Πώς βιώσατε όλη αυτή τη συνθήκη;
«Στην πραγματικότητα, δεν κλείσαμε τις ενορίες. Αυτό που κάναμε ήταν να συμμορφωθούμε με τις υποδείξεις των τοπικών πολιτικών και υγειονομικών αρχών και των εκτελεστικών διαταγμάτων που εκδόθηκαν, προκειμένου να προστατεύσουμε όχι μόνο τις δικές μας ζωές, αλλά όλων των ανθρώπων. Ως κληρικοί, συνεχίσαμε να λατρεύουμε τον Θεό και να τελούμε τις ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας μας και ιδιαίτερα τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα, χωρίς όμως τη συμμετοχή των πιστών μέσα στους ναούς.
Προσωπικά περιόδευα στις ενορίες και λειτουργούσα σαν να μη συνέβαινε τίποτα, χωρίς τους πιστούς πάντοτε. Τους μιλούσα μέσω των ζωντανών μεταδόσεων. Αυτό ήταν οδυνηρό για όλους μας, κλήρο και λαό. Ταυτόχρονα, όμως, το γεγονός αυτό αποτέλεσε μια ισχυρή υπενθύμιση αφενός της εν Χριστώ ενότητάς μας και αφετέρου του πόσο πολύτιμη και απαραίτητη είναι η παρουσία του ενός για τον άλλον. Διαβάζουμε στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο ότι ο Λόγος «ἦν πρός τόν Θεόν». Διδασκόμαστε, ίσως, από την πανδημία και όλες τις αντιξοότητες που αντιμετωπίσαμε πόσο κοντά πρέπει να είμαστε ο ένας στον άλλον πνευματικά, καρδιακά, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο».