1.Λίγα δεδομένα για την κακοποίηση του παιδιού στην Ελλάδα από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού( Δ/νση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας).
Τα φαινόμενα της διαπροσωπικής, της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας σε ανηλίκους αποτελούν κρίσιμους κόμβους συνάρθρωσης πολιτικών αγωγής υγείας σε διεθνές επίπεδο. Η κρισιμότητα δε αυτή και η επαγρύπνηση των σχετικών διεθνών οργανισμών εξυπακούεται στο βαθμό που:
• Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO 2001) υιοθετεί την εκτίμηση ερευνητών ότι η διαπροσωπική βία το 2020 θα ανέλθει από την 19η στην 12η θέση στη λίστα των 30 πιο σημαντικών αιτιών θανάτου παγκόσμια.(πράγματα ποτ συνέβη).
• Μελέτη στην Σουηδία αναφέρει ότι μια στις πέντε γυναίκες υπήρξε θύμα κακοποίησης κυρίως κατά τη διάρκεια της εφηβικής και παιδικής της ηλικίας,
• Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO 1999) εκτιμά ότι 40.000.000 παιδιά στον κόσμο γίνονται θύματα βίας,
• Μελέτες σε διάφορες χώρες του αναπτυγμένου κόσμου εκτιμούν την έκταση του φαινομένου της βίας σε ανηλίκους από 3% έως 29% στα αγόρια και από 7% έως 36% στα κορίτσια. Φαινόμενο διαχρονικό και θλιβερό.
2.Στο μείζον ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών αναφέρθηκε επίσης και η βουλευτής Θεσσαλονίκης της ΝΔ Έλενα Ράπτη, ενημερώνοντας ότι το 16% των παιδιών στην χώρα μας είναι θύματα. Τουλάχιστον με βάση γνωστές υποθέσεις και καταγγελίες.
«Σήμερα ένα στα 5 παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην Ευρώπη για τον λόγο αυτό και η καμπάνια ονομάστηκε «1 στα 5» και το 2013 ανέλαβα τον συντονισμό της. Σύμφωνα με έρευνα, που έχει πραγματοποιηθεί, του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 16%, είναι ιδιαίτερα υψηλό. 2 στα 100 παιδιά μόνο φτάνουν στις αρχές να το καταγγείλουν. Αυτό συμβαίνει διότι στην συγκεκριμένη μορφή κακοποίησης, στη σεξουαλική, ο δράστης τις περισσότερες φορές είναι από τον κύκλο εμπιστοσύνης του παιδιού, οπότε αντιλαμβάνεστε ότι τα συναισθήματα του παιδιού είναι ανάμεικτα γιατί αυτό το πρόσωπο μπορεί να είναι ένα πρόσωπο που αγαπά και εμπιστεύεται αλλά ταυτόχρονα δεν θέλει να συνεχίσει να το βλάπτει. Σκεφτείτε, λοιπόν, ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να σπάσουν τη σιωπή του, τα παιδιά θύματα εκβιάζονται συναισθηματικά, φοβούνται», δήλωσε η κα Ράπτη στο Πρώτο Πρόγραμμα.
3. Παράλληλα, αύξηση κατά 10% σε βίαιες συμπεριφορές εις βάρος των παιδιών και αύξηση της εφηβικής παραβατικότητας κατά 30% καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του 2020, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την «Πρωτοβουλία για το Παιδί», συνεργαζόμενος φορέας της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί».
4.«Δυστυχώς, οι δράστες στοχεύουν σε πολύ νεαρές ηλικίες, από 4 ετών ξεκινάει η δική μας ενημέρωση, γιατί σε αυτές τις ηλικίες δεν είναι εύκολο το παιδί να ξεχωρίσει το σωστό από το λάθος με αποτέλεσμα να είναι δεκτικό σε αγγίγματα που δεν θα έπρεπε. Υπήρξαν παιδιά που δήλωσαν ότι από τότε που θυμούνται τον εαυτό τους βίωναν σεξουαλική κακοποίηση και πολλά παιδιά ναι το θεωρούν φυσιολογικό, γιατί νομίζουν ότι αυτό συμβαίνει σε κάθε σπίτι, όταν προέρχεται ειδικά από τους γονείς από άτομα που είναι στο οικείο περιβάλλον του παιδιού», είπε
.......Επιπλέον, σημείωσε η κ. Ράπτη, σε όλους τους χώρους όπου υπάρχουν παιδιά, σε όλες τις δομές και φορείς, θα υπάρχει ο υπεύθυνος παιδικής προστασίας, το πρόσωπο που θα γνωρίζουν τα παιδιά ότι μπορούν να απευθυνθούν, ο οποίος θα γνωρίζει και πώς να διαχειριστεί το παιδί αλλά και πώς να δρομολογήσει τις διαδικασίες για την αντιμετώπιση του περιστατικού, ενώ θα υπάρξει συνολικά εκπαίδευση των επαγγελματιών που έρχονται σε επαφή με τα παιδιά.
.....Μάλιστα, η κα Ράπτη γνωστοποίησε ότι κατά την περίοδο της πανδημίας, τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στην χώρα μας αυξήθηκαν, εξηγώντας τους λόγους. «Αφενός γιατί είχαμε τον εγκλεισμό του θύματος με τον θύτη λόγω του περιορισμού, έτσι το παιδί δεν είχε διέξοδο για να καταγγείλει αυτό που συνέβαινε αλλά ταυτόχρονα πάρα πολλοί επιδίωξαν να προσελκύσουν τα θύματά τους μέσω του διαδικτύου, γιατί τα παιδιά ήταν μπροστά σε μια οθόνη», είπε.
5.Η πανδημία άλλαξε την κοινωνία και την οικογένεια
Το έτος 2020 αποτέλεσε έτος σταθμό, καθώς το ξέσπασμα της επιδημίας του COVID-19 και η ανασφάλεια που προκάλεσε σε όλα τα επίπεδα οδήγησε στο να περιέλθουν σε μια κατάσταση κρίσης άτομα, κοινωνικές δομές και ομάδες, αλλά και κοινότητες.
Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των μέτρων απαγόρευσης επλήγησαν ζωτικές λειτουργίες της ανθρώπινης δραστηριότητας: η οικονομική, η εργασιακή, η υγειονομική και η εκπαιδευτική. Παράλληλα, έπαψαν οι δραστηριότητες που λειτουργούσαν ως βαλβίδες αποφόρτισης των ατόμων όπως η εκ του σύνεγγυς ανθρώπινη επικοινωνία, η ψυχαγωγία, ο τουρισμός και ο αθλητισμός.
Μεγάλη επίδραση στο αίσθημα ανασφάλειας, που διαχέεται προς όλα τα συστήματα, προκαλεί η αβεβαιότητα για το που τοποθετείται χρονικά το σημείο τερματισμού αυτής της κρίσης, αλλά και για το ποιες θα είναι οι συνέπειες όλων αυτών των αλλαγών σε άτομα και θεσμούς σε βάθος χρόνου.
Όπως υποστηρίζει η επιστημονική ομάδα της «Πρωτοβουλίας για το Παιδί», «η νέα πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από τις συνθήκες εγκλεισμού, φαίνεται πως τα μέλη της οικογένειας επηρεάζονται με διαφορετικό τρόπο αναλόγως του ρόλου που επιτελούν:
• Για τους ενήλικες στην οικογένεια παρατηρείται αύξηση των στρεσογόνων παραγόντων: εργασιακή ανασφάλεια, ανεργία, μείωση εισοδήματος, μείωση ή διακοπή των αλληλεπιδράσεων με φορείς παροχής υπηρεσιών στην κοινότητα (υγεία, δικαστήρια, κ.λπ), μείωση της επικοινωνίας με συγγενικά και φιλικά πρόσωπα, φόβοι για την προσωπική ασφάλεια και υγεία, αλλά και για την ασφάλεια της υγείας των υπερήλικων της οικογένειας.
• Για τα παιδιά και τους εφήβους παρατηρείται ότι διαταράχθηκε σημαντικά η δομή της καθημερινότητάς τους με το κλείσιμο των σχολείων, της παύσης των εξωσχολικών δραστηριοτήτων και της μείωσης των δυνατοτήτων για παιχνίδι με συνομηλίκους στη γειτονιά. Συνεπώς, ελαττώθηκαν σημαντικά οι ευκαιρίες κοινωνικοποίησής τους με συνομηλίκους και άλλους υποστηρικτικούς ενήλικες του περιβάλλοντός τους».
Σημαντικό μέρος της καθημερινότητας όλων των μελών της οικογένειας φαίνεται ότι καταλαμβάνει η ενασχόληση με το διαδίκτυο, καθώς υπολογίζεται ότι κατά μέσο όρο οι ενήλικες περνούν περίπου 4 ώρες, τα παιδιά δημοτικού 5 ώρες και οι έφηβοι πάνω από 6 ώρες ημερησίως, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι ώρες της εξ αποστάσεως εργασίας και εκπαίδευσης.
Συνεπώς, γίνεται πολύ μεγάλη επένδυση του χρόνου στο διαδίκτυο και στις εφαρμογές του, με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών της επικοινωνίας, της πληροφόρησης και της ψυχαγωγίας. Όπως όμως έχει αποδειχθεί στην πραγματικότητα η ανάγκη για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών μπορεί να κρύβει και άλλους κινδύνους.