Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024  20:58:54

Η ληστρική επινόηση και εφαρμογή της "ρήτρας αναπροσαρμογής" στα τιμολόγια ρεύματος. Η οδυνηρή εμπειρία ενός αντιπροσωπευτικού καταναλωτή. Κύριο

Ο γνωστός οικονομολόγος και αναλυτής Γεώργιος Κουρής, επί χρόνια γεν. γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών αναλύει την αποκρουστική- λεηλατική μορφή που έλαβε από παρόχους εταιρείες η περιώνυμη "ρήτρα αναπροσαρμογής" με μέγιστο κοινωνικό και πολιτικό κόστος.

Μέχρι προ έτους περίπου τα προβλήματα με τα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος προέρχονταν από την πληθώρα των πρόσθετων χρεώσεων υπέρ τρίτων που ωθούν την τελική πληρωμή σε υπερδιπλάσιο ποσό από ότι οφείλεται για το ρεύμα που καταναλώνει το κάθε νοικοκυριό. Και ενώ έχει γίνει πολύς θόρυβος για τις χρεώσεις υπέρ της ΕΡΤ γιατί πολλοί δεν βλέπουν ή ακούν τις εκπομπές, ξεχνούμε τις πολύ μεγαλύτερες χρεώσεις που προκύπτουν από: Δημοτικά paroxos1τέλη, Δημοτικό φόρο, ΤΑΠ, Ελληνικό σύστημα μεταφοράς, Ελληνικό σύστημα διανομής, Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας, Ειδικό Τέλος 5‰ (ΔΕΤΕ), ΦΠΑ και λοιπές . . χρεώσεις. Σε αυτά τα ευτράπελα και πλήρως ελληνικής εφεύρεσης εισπρακτικά τεχνάσματα, ας μην ξεχνάμε ότι ο ΕΝΦΙΑ ξεκίνησε ως χαράτσι που εισπραττόταν και αυτός μέσω του τιμολογίου της ΔΕΗ.

Σήμερα για ένα αριθμό χιλιάδων καταναλωτών το μεγάλο θέμα είναι η ρήτρα αναπροσαρμογής που έχει κάνει το τιμολόγιο του ηλεκτρικού ρεύματος χαράτσι διαρκείας. Το πιο τραγελαφικό είναι ότι όσοι είχαν προνοήσει να υπογράψουν συμβόλαιο με σταθερή τιμή ρεύματος, κάτι που γίνεται εφόσον συμφωνήσει ο καταναλωτής να πληρώνει την κιλοβατώρα σε υψηλότερη τιμή, είδαν μαζική ακύρωση του συμβολαίου τους μονομερώς από τους διάφορους παρόχους ρεύματος που δραστηριοποιούνται στην αγορά. Εδώ να σημειώσουμε ότι όταν εφαρμόστηκε στην Ελλάδα η οδηγία της ΕΕ που απελευθέρωνε την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας ένα πλήθος προμηθευτών ηλεκτρικού ρεύματος που είχαν ήδη εγκατεστημένη ισχύ παραγωγής εμφανίστηκε από το 2013 και μετά, πέραν της γνωστής σε όλους ΔΕΗ (βλέπε πίνακας 1).

Εν αναμονή της κατάργησης της ρήτρας αναπροσαρμογής που εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση ότι θα εφαρμοστεί από αυτό το μήνα και μη γνωρίζοντας ποια μορφή θα πάρει και πόσο θα ελαφρύνει τα τιμολόγια ρεύματος, παραθέτουμε την εμπειρία ενός αναγνώστη που εναγωνίως ζητά δικαίωση. Μιλάμε για ένα πραγματικό γεγονός πλήρως τεκμηριωμένο βάσει του οποίου έχουμε κάνει έρευνα αγοράς από διοικητικής και νομικής πλευράς προκειμένου να βοηθηθούν πλείστοι άλλοι που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση.

Ο συγκεκριμένος αναγνώστης του Ελεύθερου Τύπου μας παρείχε τα αποδεικτικά για τη χρέωση €900 λόγω ρήτρας αναπροσαρμογής την οποία αρνείται να πληρώσει, όχι μόνο λόγω δυσκολίας ρευστού αλλά διότι η νομοθεσία είναι καθαρά εναντίων του παρόχου ενώ καλύπτει πλήρως τον καταναλωτή.
Ένα πρόγραμμα με διετή σταθερή τιμή του προσφέρθηκε από μια «μεγάλη» εταιρία παρόχων το οποίο και υπέγραψε τον Ιούνιο του 2021. Το πρόγραμμα παρείχε την ευχέρεια πληρωμής κάθε μήνα εφόσον ο καταναλωτής πληροφορούσε την εταιρία πάροχο τις ενδείξεις του μετρητή. Αυτό και έγινε για τους πρώτους 4 μήνες μέχρι τον Οκτώβριο του 2021 οπότε οι λογαριασμοί και οι πληρωμές εκτελούντο ανελλιπώς.

Στη συνέχεια όμως οι λογαριασμοί σταμάτησαν να έρχονται για 6 μήνες παρά το γεγονός ότι ο καταναλωτής πληροφορούσε κάθε μήνα τον πάροχο με τις ενδείξεις του μετρητή της ΔΕΗ. Τον Απρίλιο του 2022 ήλθε ένας συγκεντρωτικός λογαριασμός και στη συνέχεια ένας άλλος προκειμένου να συμπληρωθούν όλοι οι εκκρεμείς μήνες που δεν είχαν πληρωθεί. Το συνολικό ποσό ηλεκτρικού για 7 μήνες ήταν €2.360, πολύ περισσότερο από ότι ο καταναλωτής είχε πληρώσει για όλο το προηγούμενο έτος. Δεδομένου δε ότι είχε σύμβαση με σταθερή τιμή ηλεκτρικού και δεν υπήρχε καμία μεταβολή της οικογενειακής του κατάσταση, το ποσό αυτό ήταν εμφανώς υπέρογκο. Τι είχε γίνει;

paroxos2Η εταιρία παροχής ηλεκτρικού ρεύματος εν αγνεία του καταναλωτή είχε μονομερώς καταργήσει το πρόγραμμα σταθερής τιμής και είχε χρεώσει από την 1-1-2022 τη ρήτρα αναπροσαρμογής και εξ' αυτού είχε προσθέσει στους λογαριασμούς €900. Το πιο σημαντικό ήταν ότι ενώ χρεωνόταν η ρήτρα αναπροσαρμογής στους μήνες από την αρχή του 2022 ο καταναλωτής ειδοποιήθηκε ότι έγινε αλλαγή στο συμβόλαιο του στις 20 Απριλίου του 2022. Αναγκαστικά λοιπόν ο καταναλωτής κατέφυγε στη βοήθεια που παρέχει ο Συνήγορος του Καταναλωτή. Εκεί έμαθε ότι βάσει της υπάρχουσας νομοθεσίας ο πάροχος έχει το δικαίωμα μονομερώς μεν να καταργήσει τη σύμβαση σταθερής τιμής μετά από έξη μήνες από την έναρξη του συμβολαίου, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα έχει προειδοποιήσει τον καταναλωτή 60 ημέρες νωρίτερα.

Πιο συγκεκριμένα ο νόμος του «Κώδικας Προμήθειας» που έχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ Β΄ 832/9.4.2013, όπως και η ερμηνευτική εγκύκλιος της ΡΑΕ που εποπτεύει τους παρόχους καθαρά εξηγούν ότι προ της αλλαγής του συμβολαίου για τους οικιακούς πελάτες ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει (α) να τους παρέχει ατομική ενημέρωση και (β) η ολοκλήρωση της ενημέρωσης να έχει γίνει 60 ημέρες πριν τη θέση σε ισχύ των τροποποιήσεων του συμβολαίου.

Ο πάροχος λοιπόν είχε υποπέσει σε σειρά σφαλμάτων όσον αφορά το συγκεκριμένο καταναλωτή. Η ενημέρωση που του παρείχε ήταν μετά από καθυστέρηση μηνών, με μια υποσημείωση σε ψηλά γράμματα ότι από την αρχή του 2022 καταργείται η σύμβαση της σταθερής τιμής. Πιο συγκεκριμένα, η σε «λανθάνουσα» κατάσταση ενημέρωση έγινε περίπου 4 μήνες μετά την έναρξη της νέας περιόδου που υποτίθεται ότι ίσχυε η ρήτρα αναπροσαρμογή, γεγονός που σημαίνει ότι ο πάροχος έγραψε στα παλαιότερα των υποδημάτων του τη νομοθεσία. Η ενημέρωση έγινε με ψηλά γράμματα στο τέλος μίας σελίδας ενός πολυσέλιδου λογαριασμού και όχι με ατομικό γράμμα. Δεν ήλθε 60 ημέρες προ της αλλαγής των όρων του συμβολαίου, αλλά 105 ημέρες μετά την επιβολή της ρήτρας αναπροσαρμογής. Είναι η συμπεριφορά του «μεγάλου» παρόχου ηθικά σωστή, ή μήπως το ποσό των €900 θεωρείται αμελητέο για τους οικιακούς πελάτες οι οποίοι υποχρεούνται να βοηθήσουν τον πάροχο να ξεπεράσει την αύξηση του κόστους της ενέργειας;

Μετά τη κατάθεση της αναφοράς του καταναλωτή στην Ανεξάρτητη Αρχή για τα όσα είχε υποστεί, ο Συνήγορο του Καταναλωτή έστειλε στον πάροχο μια αυστηρή επιστολή (πίνακας 2). Στη συνέχεια ο καταναλωτής έγραψε ένα γράμμα προς τον πάροχο αναφέροντας τις διαμαρτυρίες του και ότι δικαιούται τα €900 της ρήτρας που του χρεώθηκαν κατ' ελάχιστον να εκπέσουν από τον τελευταίο φουσκωμένο λογαριασμό που του είχε αποσταλεί. Στις αρχές Ιουνίου έλαβε την πρώτη επίσημη απάντηση από την «εξυπηρέτηση πελατών» του παρόχου. Δηλαδή η ατομική ενημέρωση που ο νόμος απαιτεί να γίνεται 60 ημέρες προ της μεταβολής του συμβολαίου παραλήφθηκε από τον καταναλωτή με καθυστέρηση 150 ημερών από την ημερομηνία επιβολής της ρήτρας.

Το γράμμα του παρόχου ανέφερε στον καταναλωτή ότι: «Κατανοώντας το παράπονο που εκφράζετε, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι λόγω των πρωτόγνωρων συνθηκών που επικρατούν σε διεθνές πεδίο και κατά συνέπεια στις αγορές ενέργειας, δεν είναι πλέον εμπορικά διαθέσιμα τα σταθερά προγράμματα της εταιρείας μας. . . ». Συμπαθητικό επομένως το γράμμα του παρόχου αλλά μετά από τεράστια καθυστέρηση, κατά παράβαση του νόμου και αφού με ανεξήγητη καθυστέρηση 6 μηνών ο πάροχος δεν έστελνε λογαριασμούς και καμία ειδοποίηση ότι είχε καταργήσει το πρόγραμμα της σταθερής τιμής. Η λογική ερμηνεία της καθυστέρησης ήταν ότι ο πάροχος με πλάγιο τρόπο ήθελε να εισπράξει χρήματα λόγω ρήτρας αναπροσαρμογής που βάσει του νόμου δεν δικαιούτο.

Το κόστος της ενέργειας

Από τη μεριά των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας είναι κατανοητό ότι τους βαραίνει ένα μεγάλο κόστος τους τελευταίους μήνες. Όλα πλέον διαμορφώνονται μέσω χρηματιστηριακών τιμών όπου τα κάθε καύσιμο υπόκειται στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης. Σήμερα έχουμε μείωση των προσφερόμενων μορφών ενέργειας που χρησιμοποιούνται για να παραχθεί ο ηλεκτρισμός και άρα αύξηση των τιμών του. Η αλήθεια είναι ότι η ΕΕ συνολικά έχει παγιδευτεί στις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου που ωθούν προς τα πάνω και τις τιμές του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος. Η απεικόνιση της κατάστασης που αντιμετωπίζουν οι πάροχοι στην Ελλάδα φαίνεται από τα στοιχεία κόστους που δημοσιοποιεί ο ΑΔΜΗΕ και παραθέτουμε στον πίνακα 3.

Στο διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό σύστημα της Ελλάδας από όπου οι πάροχοι ενέργειας μπορεί να αγοράζουν αλλά και να πουλούν ηλεκτρική ενέργεια διαμορφώνεται κάθε ημέρα η τιμή αγοράς. Έτσι όποιος πάροχος αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια έχει να αντιμετωπίσει τα σκαμπανεβάσματα των καθημερινών χρηματιστηριακών τιμών. Παράλληλα όποιος πουλάει ενέργεια την οποία παράγει από ΑΠΕ, που είναι από τις φτηνότερες σήμερα, έχει και το μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.

Αυτός είναι και ο λόγος που στον πίνακα 1 παραθέτουμε την ισχύ παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος του κάθε παρόχου. Εκεί βλέπουμε ότι η ΔΕΗ υπερέχει σε ισχύ κατά πολύ όλων των άλλων. Να υπενθυμίσουμε όμως ότι με τα χρήματα των φορολογουμένων η ΔΕΗ έχει κατασκευάσει όλα τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα τα οποία σήμερα έχουν το χαμηλότερο κόστος λειτουργίας στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Η «προίκα» αυτή της δίνει ένα σημαντικότατο μπόνους σε σύγκριση με τους άλλους πάροχους.

Στην προσπάθεια κατάργησης της ρήτρας αναπροσαρμογής η κυβέρνηση σήμερα καλείται να τετραγωνίσει τον κύκλο. Από τη μια μεριά οι πάροχοι υποστηρίζουν ότι με τις υψηλές τιμές αγοράς ενέργειας δεν μπορούν να στηρίξουν τη διάθεση ηλεκτρικού ρεύματος σε προσιτές τιμές αν δεν εφαρμόσουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Α

πό την άλλη μεριά οι καταναλωτές βλέπουν τα εισοδήματα τους να εξανεμίζονται και τους λογαριασμούς ρεύματος να κάνουν απίστευτα άλματα ανατιμήσεων. Και ενώ όσοι έχουν υπογράψει συμβόλαια κυμαινόμενης τιμής αγνοώντας τη δαμόκλειο σπάθη της ρήτρας αναπροσαρμογής δεν μπορούν να αντιταχθούν στις αυξημένες χρεώσεις των παρόχων, όσοι έχουν συμβόλαιο σταθερής τιμής τα οποία καταργούν οι πάροχοι μονομερώς μένουν άναυδοι μπροστά στους αυξημένους λογαριασμούς και τη μη-εφαρμογή της νομοθεσίας.

paroxos3Το πραγματικό παράδειγμα πάνω στο οποίο βασίσαμε το σημερινό άρθρο τονίζει ότι κατ' ελάχιστον οι πάροχοι πρέπει να σεβαστούν την κείμενη νομοθεσία η οποία προστατεύει τους καταναλωτές που έχουν μπει σε πρόγραμμα σταθερής τιμής ηλεκτρικού και επίσης να μην χρησιμοποιούν πλάγιους τρόπου να εισπράττουν τη ρήτρα από τους αδαείς πολίτες που δεν γνωρίσουν τη νομοθεσία.

Ο Συνήγορος του Καταναλωτή σε αυτές τις περιπτώσεις κάνει πολύ καλή και άμεση δουλειά προσφέροντας συμβουλές και «προστασία» στους πολίτες. Επί προσθέτως υπάρχει ένα δεύτερο στάδιο διαμαρτυρίας που είναι η καταγγελία στη ΡΑΕ η οποία από το νόμο έχει την αρμοδιότητα εποπτείας των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και επίσης μπορεί να παρέμβει. Ένα τρίτο στάδιο «έφεσης» είναι και ο υπουργός Ενέργειας στα μάτια του οποίου ελπίζουμε να έλθει το παρόν άρθρο, ιδιαίτερα γιατί το πρόβλημα του καταναλωτή που αναδείξαμε δεν έχει ακόμα λυθεί.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline