Περισσότερα από 20 χρόνια μετά το πολιτικό – διπλωματικό θρίλερ με πρωταγωνιστή τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο φυλακισμένος στην Τουρκία ηγέτης των Κούρδων προσέφυγε κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Η προσφυγή, την οποία το δικαστήριο έκανε αποδεκτή, αφορά την άφιξή του στη χώρα μας το 1998, την αίτησή του για άσυλο και τη σύλληψή του από τις τουρκικές αρχές στην Κένυα τον Φεβρουάριο του 1999.
Περισσότερα από 20 χρόνια μετά την επιχείρηση απαγωγής του από Τούρκους πράκτορες της ΜΙΤ στην Κένυα – Η Αθήνα θα απαντήσει θεσμικά, με βάση τις προβλεπόμενες από το ΕΔΑΔ διαδικασίες.
Στην προσφυγή του στο ΕΔΑΔ ο Οτσαλάν, μέσω των δικηγόρων του, υποστηρίζει ότι είναι αντίθετες με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οι πρακτικές με τις οποίες αντιμετωπίστηκε κατά το διάστημα παραμονής του στην Ελλάδα. Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι το αίτημά του για άσυλο στην Ελλάδα δεν εξετάστηκε, ότι κρατήθηκε χωρίς νομική βάση το διάστημα παραμονής του στη χώρα μας, ότι δεν του δόθηκε η δυνατότητα να αναζητήσει τα δικαιώματά του ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων και, τέλος, ότι παραδόθηκε στις τουρκικές αρχές ενώ βρισκόταν στα χέρια των ελληνικών αρχών της Κένυας.
Οπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, η Αθήνα θα απαντήσει θεσμικά, με βάση τις προβλεπόμενες από τη λειτουργία του ΕΔΑΔ διαδικασίες.
Η προσφυγή αφορά όσα συνέβησαν το διάστημα από τον Οκτώβριο του 1998 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1999, όταν ο Οτσαλάν βρέθηκε αρχικά στη χώρα μας με πτήση από τη Δαμασκό που είχε τελικό προορισμό τη Στοκχόλμη. Ακολούθησε ένα διπλωματικό – κατασκοπικό θρίλερ μηνών, καθώς ο Κούρδος ηγέτης αναζητούσε χώρα που θα του πρόσφερε καταφύγιο. Επειτα από παραμονή για μικρό διάστημα σε Ρωσία και Ιταλία, επέστρεψε στην Ελλάδα, από όπου ταξίδεψε για την Κένυα. Επειτα από ολιγοήμερη παραμονή στην εκεί ελληνική πρεσβεία, αποφασίζεται να εγκαταλείψει τη χώρα. Καθώς το αυτοκίνητο που τον μεταφέρει κατευθύνεται στο αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι, γίνεται επιχείρηση απαγωγής του από Τούρκους πράκτορες της ΜΙΤ, οι οποίοι τον επιβιβάζουν άμεσα σε αεροσκάφος με προορισμό την Τουρκία. Ο Οτσαλάν κρατείται έκτοτε στο νησί Ιμραλί.
Τι ισχυρίζεται αναλυτικά ο Οτσαλάν
Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, που είχε έρθει για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 9 Οκτωβρίου 1998, ισχυρίζεται ότι υπέστη κακομεταχείριση από την ελληνική αστυνομία. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ηγέτη των Κούρδων η αστυνομία παραβίασε το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την απαγόρευση της κακομεταχείρισης.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της DW ο ηγέτης του PKK λέει ότι η μεταφορά του από την Ελλάδα στην Κένυα και η παράδοσή του στις τουρκικές αρχές ήταν παραβίαση του Άρθρου 2 της ΕΣΔΑ σχετικά με το δικαίωμα στη ζωή και του Άρθρου 3 σχετικά με την κακομεταχείριση.
Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν λέει ότι κρατήθηκε de facto και χωρίς καμία νομική βάση κατά την παραμονή του στην Ελλάδα (9 Οκτωβρίου 1998 Αροδρόμιο Αθηνών, 29 Ιανουαρίου – 2 Φεβρουαρίου 1999 στην Κέρκυρα και 2-15 Φεβρουαρίου 1999 Ελληνική Πρεσβεία στην Κένυα) και εκεί έγινε και παραβίαση του Άρθρου 5 της ΕΣΔΑ.
Ο Οτσαλάν, στον οποίο δεν επετράπη αρχικά να καταθέσει αγωγή ενώπιον των ελληνικών διοικητικών δικαστηρίων κατά την απόρριψη της αίτησής του για χορήγηση ασύλου και υποστηρίζει ότι αυτό παραβίαζε το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ σχετικά με το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.
Η ελληνική Δικαιοσύνη δεν τον είχε δικαιώσει
Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν είχε προσφύγει τελικά στο Διοικητικό Δικαστήριο Αθηνών στις 4 Δεκεμβρίου 2008 ισχυριζόμενος ότι οι αποφάσεις που έλαβαν οι ελληνικές αρχές το 1999 ήταν αντίθετες με την αρχή ότι ένα άτομο που έχει υποβάλει αίτηση ασύλου δύο φορές, δεν μπορεί να διωχθεί από την χώρα. Το αίτημα του Οτσαλάν για αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης απορρίφθηκε από το Διοικητικό Δικαστήριο Αθηνών στις 30 Ιανουαρίου 2017.
Στην απόφαση το Διοικητικό Δικαστήριο ανέφερε ότι «η πολιτική που ακολούθησε η ελληνική κυβέρνηση ήταν πέρα από τον έλεγχο της διοικητικής δικαιοδοσίας» και ότι «η περίοδος μεταξύ 29 Ιανουαρίου και 15 Φεβρουαρίου δεν ήταν επαρκής χρόνος για την εξέταση της αίτησης ασύλου του Οτσαλάν». Επίσης τονιζόταν ότι «το κράτος δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο για τη ζημιά προκλήθηκε από υπαιτιότητα του προσωπικού πληροφοριών».
Η ερώτηση στην ελληνική κυβέρνηση
Όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων επεξεργαζόταν αρχικά την αίτηση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ζήτησε τη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης και των δικηγόρων του Οτσαλάν. Το δικαστήριο σύμφωνα με την DW ρώτησε την ελληνική κυβέρνηση: «Παραδόθηκε ο Οτσαλάν στο τουρκικό κράτος από Έλληνες πράκτορες;».
Η ελληνική πλευρά και η πλευρά του Οτσαλάν έχουν στη διάθεσή τους 12 εβδομάδες για να υποβάλουν τις επίσημες θέσεις τους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο αναμένεται να εκδώσει απόφαση εντός του επόμενου έτους.
Η ιστορία του ερχομού στην Ελλάδα του Οτσαλάν και η σύλληψή του στην Κένυα
Τον Οκτώβριο του 1998 ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν έφυγε από την Συρία, όπου βρισκόταν, μετά από τελεσίγραφο της Τουρκίας. Μέσω της Δαμασκού έφτασε αεροπορικώς στην Αθήνα στις 9 Οκτωβρίου, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν του επέτρεψε την παραμονή και έφυγε για την Μόσχα με άλλο αεροπλάνο.
Στις 12 Οκτωβρίου του 1998 ο ηγέτης του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος πετάει για την Ρώμη. Δεν μένει εκεί και τα ίχνη του χάνονται.
Στις 12 Νοεμβρίου 1998 ο Οτσαλάν εμφανίζεται και προσγειώνεται στο αεροδρόμιο Φιουμιτσίνο της Ρώμης, όπου συλλαμβάνεται, από την αστυνομία.
Στις 29 Ιανουαρίου μεταφέρεται στο Μινσκ της Λευκορωσίας.
Στις 31 Ιανουαρίου ξαναμπαίνει στο αεροπλάνο. Περιφέρεται σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ζητώντας άδεια προσγείωσης Τελικά ξαναγυρίζει στην Ελλάδα για να οδηγηθεί τελικά στην ελληνική πρεσβεία στην Κένυα.
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1999 συλλαμβάνεται από Τούρκους και μεταφέρεται στην Τουρκία, όπου δικάζεται και φυλακίζεται στο Ιμραλί.