-To προφίλ των ατόμων που μολύνονται
-σε ποιο στάδιο έχει φθάσει η επιδημία στη χώρα
-πόσα τεστ για τον κορωνοϊό διεξάγει η συγκεκριμένη χώρα
-ο βαθμός ανταπόκρισης στην πανδημία των εθνικών συστημάτων υγείας
Υπάρχουν, βέβαια κι άλλοι λόγοι που μπορεί να επηρεάζουν το αποτέλεσμα, όπως το πόσα θύματα του κορωνοϊού θα είχαν πεθάνει από άλλες αιτίες, πέραν της Covid-19, αφού κατά μέσο όρο πεθαίνουν στην υφήλιο 153.000 άνθρωποι, δηλαδή 56 εκατομμύρια ετησίως.
Ο μεγάλος άγνωστος Χ αναφορικά με την Covid-19 είναι ο πραγματικός αριθμός των ατόμων που έχουν κολλήσει το νέο κορωνοϊό ανά την υφήλιο, αφού αν δεν τον γνωρίζουν οι ειδικοί δεν μπορούν να υπολογίσουν και με ακρίβεια το ποσοστό θνησιμότητας. Δεδομένου ότι πολλοί από τους φορείς θα εμφανίσουν ήπια ή και καθόλου συμπτώματα είναι λογικό σε πολλές περιπτώσεις να απουσιάζουν από τις σχετικές στατιστικές εκτός κι αν υποβληθούν σε διαγνωστικές εξετάσεις. Από τη στιγμή όμως που οι δυνατότητες για τη διενέργεια των τεστ αυτών είναι περιορισμένες και κάθε χώρα ακολουθεί διαφορετική στρατηγική εν προκειμένω, οι σχετικές πληροφορίες ποικίλλουν.
Τα στοιχεία για την πανδημία είναι «παντελώς αβάσιμα» σύμφωνα με τον συμπατριώτη μας καθηγητή επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Τζον Ιωαννίδη. «Δεν ξέρουμε αν αποτυγχάνουμε να εντοπίσουμε τις μολύνσεις σε ποσοστό 3% ή 300%», λέει. Αν αυτοί που επιβιώνουν από την Covid-19 είναι πολλές χιλιάδες περισσότεροι απ' όσους γνωρίζουμε, τότε οι τρέχουσες εκτιμήσεις για το ποσοστό θνησιμότητας είναι πολύ υψηλές.
Οι διαφορές ανά χώρα
Μελέτη δεδομένων από την Ουχάν της Κίνας, όπου πρωτοεμφανίστηκε ο νέος κορωνοϊός, έδειξε ότι το πραγματικό ποσοστό θνησιμότητας κυμαίνεται γύρω στο 1,4%, πολύ χαμηλότερο από το 3,4%. H Ιταλία, μια από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο, έχει ένα ποσοστό θνησιμότητας γύρω στο 11,3%, που αποδίδεται εν μέρει στον γηρασμένο πληθυσμό και την ένταση της επιδημίας σε μια σχετικά μικρή γεωγραφικά περιοχή, όπου τα εργαστήρια δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στην ανάγκη διενέργειας διαγνωστικών εξετάσεων.
Η Γερμανία την ίδια ώρα έχει πολύ χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας γύρω στο 0,8%, πράγμα που ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι οι ασθενείς είναι νεώτεροι και οι Αρχές διεξάγουν πιο επιθετικά τεστ διάγνωσης σε άτομα που εμφανίζουν ήπια συμπτώματα.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και ειδικός στην εντατική νοσηλεία, Ντάνκαν Γιανγκ λέει ότι το ποσοστό θνησιμότητας από το νέο κορωνοϊό σε μια χώρα «εξαρτάται από την πολιτική διενέργειας των διαγνωστικών τεστ». «Η υποβολή περισσότερων ασθενών σε τεστ αυξάνει τον παρανομαστή (τα άτομα που έχουν διαγνωστεί θετικά στον κορωνοϊό) κι έτσι σε έναν δεδομένο αριθμό θανάτων μειώνει το ποσοστό θνησιμότητας», τονίζει.
Ο παράγοντας της ηλικίας των ασθενών
Πέραν τούτων ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν το ποσοστό θνησιμότητας είναι και το ποιοι είναι αυτοί που μολύνονται, σε ποια ηλικιακή ομάδα ανήκουν κι αν αντιμετωπίζουν υποκείμενα νοσήματα, αφού ως γνωστόν οι γηραιότεροι συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν βαριά και να χάσουν τη μάχη. Όπως, όμως, σημειώνει o καθηγητής Μολυσματικών Νόσων Ρόμπιν Μέι, του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ: «υπάρχουν 70χρονοι καθηλωμένοι στο καροτσάκι κι άλλοι που τρέχουν χιλιόμετρα ολόκληρα κάθε εβδομάδα». Παράλληλα ο ΠΟΥ έχει προειδοποιήσει ότι οι νεότεροι δεν είναι «ανίκητοι» και πρέπει να λαμβάνουν στα σοβαρά την απειλή του νέου κορωνοϊού.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε ότι πολλές χώρες καταγράφουν με διαφορετικό τρόπο τα κρούσματα και τους θανάτους. Στην Ιταλία, επί παραδείγματι, η Covid-19 αναφέρεται ως αιτία θανάτου ακόμη κι αν ασθενής ήταν ήδη άρρωστος από κάτι άλλο και πέθανε από συνδυασμό νοσημάτων. Την περασμένη εβδομάδα ο επιστημονικός σύμβουλος της κυβέρνησης Κόντε σε θέματα υγείας τόνισε ότι «μόνον το 12% των πιστοποιητικών θανάτων έδειξε μια άμεση σχέση με τον κορωνοϊό». Την ίδια ώρα στην Ισπανία η κυβέρνηση καταγράφει απλώς πόσα επιβεβαιωμένα κρούσματα του κορωνοϊού έχουν πεθάνει χωρίς να παρέχει πληροφορίες για άλλα ιατρικά προβλήματα των ασθενών.
Στη Γερμανία η πλειονότητα των μολύνσεων αφορά σε άτομα ηλικίας από 15 έως 59 ετών, ενώ στη Νότια Κορέα το ένα τρίτο των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων αφορούσαν άτομα ηλικίας 30 ετών και κάτω, με το ποσοστό θνησιμότητας να κυμαίνεται γύρω στο 1,6%.
Ο κίνδυνος θανάτων από άλλα αίτια
Στη Βρετανία κάπου 150.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως στο διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου και μέχρι τώρα η μεγάλη πλειοψηφία εκείνων που έχασαν τη μάχη με την Covid-19 ήταν ηλικίας 70 ετών και άνω ή αντιμετώπιζαν σοβαρά υποκείμενα νοσήματα. Ασαφές παραμένει, όμως, πόσοι απ' αυτούς θα είχαν ούτως ή άλλως πεθάνει αν δεν είχαν κολλήσει τον κορωνοϊό. Ο κορυφαίος σύμβουλος Υγείας της κυβέρνησης Τζόνσον, καθηγητής Νιλ Φέργκιουσον, είπε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πόσοι «έξτρα» θάνατοι θα καταγραφούν στη χώρα από τον κορωνοϊό, εκτιμώντας, πάντως, ότι η αναλογία των θυμάτων της Covid-19, που θα κατέληγαν ούτως ή άλλως, μπορεί να είναι «περίπου οι μισοί έως και δύο τρίτα»
Η ετοιμότητα των εθνικών συστημάτων υγείας
Σημαντικό ρόλο παίζει και το σε ποιο στάδιο της επιδημίας ξεκινούν οι Αρχές μιας χώρας να προετοιμάζουν το εθνικό σύστημα υγείας, το οποίο αν γονατίσει όπως συνέβη στην Ιταλία, τότε θα μειωθεί και το επίπεδο νοσηλείας που μπορεί να προσφέρει στους ασθενείς, αυξάνοντας πιθανότητα το ποσοστό θνησιμότητας από τον κορωνοϊό.
Δεδομένου του αριθμού των ατόμων που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ στη Λομβαρδία, ο δρ Ράιαν είπε την περασμένη εβδομάδα ότι το γεγονός ότι οι γιατροί σώζουν «τόσους πολλούς είναι θαύμα από μόνο του».
Πως εξηγείται η βαριά εικόνα και οι θάνατοι σε νέους ανθρώπους
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε χθες ο κος Τσιόδρας στην ενημέρωσή του στην συμπεριφορά του ιού σε σχέση με τους νέους, τονίζοντας ότι είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθούν οι σπάνιοι θάνατοι σε νέους, καθώς όπως είπε «γνωρίζουμε ελάχιστα για την παθογένεια της νόσου» η οποία όπως είπε είναι ακόμη άγνωστη στην επιστημονική κοινότητα.
«Οι επιστήμονες ψάχνουν την πιθανότητα να υπάρχουν ειδικά γονίδια που να ορίζουν ποιος θα πάει ή δεν θα πάει καλά, όπως το γονίδιο του υποδοχέα που χρησιμοποιεί ο ιός για να μας επιτεθεί, της πόρτας δηλαδή για να μπει στον οργανισμό μας. Η πόρτα αυτή βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια των κυττάρων των πνευμόνων και της καρδιάς» είπε χαρακτηριστικά ο κος Τσιόδρας κι ανέφερε ότι παραλλαγές στο γονίδιο αυτό θα μπορούσαν να κάνουν την πόρτα λίγο πιο ανοιχτή ή λίγο πιο κλειστή ώστε να δυσκολεύεται η είσοδος του κοροναϊού στα κύτταρα νεώτερων ανθρώπων. Επίσης, όπως είπε, υπάρχει μία ουσία που βοηθά τον πνεύμονα να φουσκώνει και να ξεφουσκώνει.
«Φανταστείτε ένα σφουγγάρι. Μέσα στους πνεύμονες υπάρχει αυτή η ουσία και λειτουργεί ως απορρυπαντικό για το σφουγγάρι. Αυτό το συστατικό εμείς οι επιστήμονες το ονομάζουμε επιφανειοδραστικό παράγοντα και μπορεί γρήγορα να εξαντλείται σε ασθενείς που έχουν μολυνθεί με τον κορωνοϊό και δεν πάνε τόσο καλά ακόμη κι όταν είναι στον αναπνευστήρα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος αναφέρθηκε επίσης στον ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος κάποιων νέων ανθρώπων διευκρινίζοντας ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα ίσως λειτουργεί πολύ καλά αλλά «σε μερικούς, ευτυχώς λίγους, υγιείς νέους κατά τα άλλα ανθρώπους ένα πολύ αντιδραστικό ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια μαζική καταιγίδα φλεγμονής που κατακλύει τον πνεύμονα και τα άλλα όργανα» και πρόσθεσε ότι δεν πρόκειται για ένα εξασθενημένο και ασθενές αμυντικό σύστημα αλλά για ένα αμυντικό σύστημα που λειτουργεί πολύ καλά. Τέλος, πρόσθεσε ότι κάτι άλλο που συμβαίνει στις περιπτώσεις των νέων είναι ότι δεν δίνουν την απαραίτητη προσοχή ενώ εμφανίζουν συμπτώματα.