Το παρόν σχέδιο νόμου, το οποίο διθυραμβικά έχει εξαγγελθεί εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο –και μάλιστα, πολλές φορές είχαμε ακούσει στο παρελθόν ότι βρίσκεται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας- και το έχουμε σήμερα μπροστά μας, δεν είναι καθόλου φιλόδοξο. Είναι εξαιρετικά λιτό και καθόλου οραματικό. Δεν έχουμε μπροστά μας μία συνολική πολιτική, όσον αφορά στις εξαγωγές.
Βάσει του παρόντος νομοσχεδίου ο «Ελληνικός Οργανισμός Εξωτερικού Εμπορίου» και η «Invest in Greece A.E.» συγχωνεύονται προκειμένου να συγκροτήσουν την «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου». Όμως, αυτή η πρωτοβουλία δημιουργεί πολλά ερωτηματικά τη στιγμή που οι προαναφερθέντες φορείς έχουν –ή είχαν στο παρελθόν- πολύ διαφορετικά έργα και σαν στόχευση και σαν σκοπό. Η μεν πρώτη είχε ως στόχο την προώθηση των ελληνικών εξαγωγών στο εξωτερικό, ενώ ο δεύτερος φορέας είχε σαν στόχο την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα μας.
Επομένως, πρόκειται για δύο φορείς, οι οποίοι είχαν εκ διαμέτρου αντίθετες στοχεύσεις, χωρίς να θεωρείται δεδομένο –ειδικά στην ελληνική πραγματικότητα- ότι θα μπορούσε να βρεθεί ένα σημείο σύγκλισης.
Ο κ. Μηταράκης στην αρμόδια Επιτροπή είπε ότι οι δύο εταιρείες θα συνεχίσουν να έχουν διαφορετικό έργο. Αυτό που πρόκειται να αλλάξει μόνο είναι η διοικητική δομή, αφού πλέον οι δύο προαναφερθείσες εταιρείες θα συστεγάζονται. Ωστόσο, όπως πολλές φορές ακούστηκε στην αρμόδια Επιτροπή, είναι εξαιρετικά αμφίβολο το κατά πόσο αποτελεί μία βέλτιστη πρακτική η άσκηση δύο διαφορετικών πολιτικών σε έναν ενιαίο φορέα.
Επίσης, για εμάς είναι πολύ προβληματικό το σημείο όπου ο Υπουργός έχει αρμοδιότητα να ορίζει το Διοικητικό Συμβούλιο και μάλιστα χωρίς να αναφέρεται έστω ένα περίγραμμα προσοντολογίου, δηλαδή ποια προσόντα πρέπει να έχουν αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι θα κληθούν –με απόφαση Υπουργού και μόνο- να στελεχώσουν το Διοικητικό Συμβούλιο. Εδώ είναι πασιφανές ότι τίθεται ένα πολύ σημαντικό ζήτημα διαφάνειας.
Όμως, στα θετικά του νομοσχεδίου πρέπει να καταλογίσουμε την πρόνοια για συντονισμένη συνεργασία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών. Ο «Ενιαίος Φορέας Εξωστρέφειας», που είναι μία ανώνυμη εταιρεία του Δημοσίου, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να μη συνεργάζεται στενά με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών, τόσο όσον αφορά στην παροχή υποστήριξης στις ελληνικές εταιρείες οι οποίες αναζητούν ξένες αγορές προκειμένου να προωθήσουν τα προϊόντα τους όσο όμως και στη διαμόρφωση αυτών των επιχειρηματικών αποστολών, οι οποίες τα τελευταία δέκα χρόνια συνοδεύουν την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία στις επισκέψεις της στο εξωτερικό.
Σημειώνω ότι αυτές οι δύο αρμοδιότητες ανήκαν παραδοσιακά στην αρμόδια «Διεύθυνση Β8» του Υπουργείου Εξωτερικών, δηλαδή στη «Διεύθυνση Επιχειρηματικής Ανάπτυξης». Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η στενή συνεργασία μεταξύ αυτών των δύο Υπουργείων επιβάλλεται και πρέπει να αναφέρεται ρητά και στο σχετικό χωρίο του παρόντος νομοσχεδίου.
Όσον αφορά το πρώτο θέμα που είναι η προώθηση των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό και η βοήθεια η οποία παρέχεται με τις απαιτούμενες πληροφορίες και το πρωτογενές υλικό στις επιχειρήσεις οι οποίες ενδιαφέρονται να προωθήσουν τα προϊόντα τους, μέχρι τώρα ασκούνταν από τον Προϊστάμενο του Γραφείου Οικονομικών Υποθέσεων στις ξένες πρεσβείες και στις ξένες αντιπροσωπείες –κυρίως όμως στις ξένες πρεσβείες- και όταν οι συνεννοήσεις έπρεπε να γίνουν σε υψηλότερο επίπεδο, τότε καλούνταν και ο Πρέσβης προκειμένου να βοηθήσει.
Αυτές, λοιπόν, οι παρεμβάσεις δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να γίνονται μόνο από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
Όσον αφορά τώρα στη διοργάνωση και τη στελέχωση των αποστολών των επιχειρηματιών στο εξωτερικό, αυτές που συνοδεύουν την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία στις επισκέψεις της στο εξωτερικό, γίνονταν και αυτές από τη Β8 Διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών, γιατί μόνο αυτή είχε την απαιτούμενη πείρα προκειμένου να δώσει τις κατάλληλες πληροφορίες για το ποιοι άνθρωποι έπρεπε να πάνε –γιατί, όπως καταλαβαίνετε, η επιλογή γίνεται βάσει ποιοτικών και τυπικών κριτηρίων.
(Η διεθνολόγος Μαρία Γιαννακάκη είναι βουλευτής της Β΄ Πειραιώς της ΔΗΜΑΡ)