Η τροπολογία αφορά την αναδιάρθρωση ή την ισότιμη μεταχείριση των μεγάλων νησιών που από το νόμο του «Καλλικράτη» -κακώς μεν, αλλά έγινε δυστυχώς- είχαν μία διαφορετική μεταχείριση σε σχέση με όμοιες περιοχές, με όμοιους νομούς, παραδείγματος χάριν, της Ηπειρωτικής Ελλάδος.
Οι αναλυτές καταλήγουν ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό η οικονομική κρίση οφείλεται και στη δυσλειτουργία του κράτους, δηλαδή στην διοικητική κρίση που έχει το κράτος μας τα τελευταία τριάντα ή σαράντα χρόνια. Μέσα σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η βασική της μορφή, το κύτταρο που είναι οι δήμοι, αλλά κυρίως όπως αυτό μεταμορφώθηκε τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι χρόνια. Από το 1994 έως το 2014 έχουμε περίπου οκτώ νόμους που επιφέρουν αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Το 1994 καθιερώθηκε η αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και μέσα στο σχετικό νόμο υπήρξε μία μεγάλη τομή. Ήμουν τότε εισηγητής στον Τομέα Αυτοδιοίκησης του ΠΑΣΟΚ. Ποια ήταν αυτή η μεγάλη τομή; Επειδή πράγματι εξίμισι χιλιάδες κοινότητες δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν, δεν μπορούσαν να έχουν επάρκεια, δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα, συστάθηκαν τα Συμβούλια Περιοχής με πρόεδρο και διοικητικό συμβούλιο που όριζαν οι μεγάλες επαρχίες. Τα Συμβούλια αυτά έπαιρναν την ευθύνη της σύνταξης των προγραμμάτων, της υλοποίησης των έργων και της ανάπτυξης. Δηλαδή, ερχόντουσαν για να καταργηθούν στην ουσία. Και αυτά τα Συμβούλια Περιοχής, τα οποία συστάθηκαν σε όλη την Ελλάδα, ήταν τετρακόσια ενενήντα δύο.
Δύο χρόνια μετά έρχεται η κατάργηση του κυβερνητικού Περιφερειάρχη, αυτού που διόριζε το κράτος και μάλωναν με τον αιρετό.
Και λίγο αργότερα, το 1998, έρχεται η μεγάλη τομή από τον Αλέκο τον Πααδόπουλο, ο νόμος «Καποδίστρια». Με μία διαφορά, ότι ο νόμος «Καποδίστρια» τους εξίμισι χιλιάδες δήμους και κοινότητες τους έκανε χίλιους διακόσιους, χίλιους τριακόσιους. Τα Συμβούλια Περιοχής από το νόμο του 1994 ήταν τετρακόσια ενενήντα δύο.
Υπήρξε ένας δογματισμός και εκεί, αλλά ήταν ένα πρώτο βήμα. Παραδείγματος χάριν στην Λέσβο από τις εκατόν είκοσι πέντε, εκατόν τριάντα κοινότητες -δήμους και κοινότητες- πήγαμε στους δεκατρείς δήμους.
Και εκεί που άρχισαν να λειτουργούν, ήρθε ο νόμος «Καλλικράτη». Ο νόμος «Καλλικράτη», λοιπόν, τους δεκατρείς δήμους -πριν καλά-καλά προλάβουν να λειτουργήσουν μέσα σε τρία, τέσσερα χρόνια- τους έκανε έναν.
Έχουμε, λοιπόν, τα μεγάλα νησιά που είναι η Λέσβος, η Ρόδος, η Κέρκυρα. Η Λέσβος είναι δύο φορές σαν το Ρέθυμνο, είναι δύο φορές σαν το Νομό Άρτης. Και το Ρέθυμνο έχει πέντε δήμους και ο Νομός Άρτης τέσσερις. Τα Γρεβενά είναι το ένα πέμπτο σε πληθυσμό και σε έκταση και έχει δύο δήμους.
Γιατί, λοιπόν, αυτός ο δογματισμός; Διότι πράγματι η Νήσος Ίος έχει έκταση 108 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αν θυμάμαι καλά. Το νησί Λέσβος έχει έκταση 1.680 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μπορεί να έχει αυτός ένα δήμο και ο άλλος ένα δήμο; Γιατί, δηλαδή, η Πάρος, η Νάξος και η Αντίπαρος πρέπει να είναι ξεχωριστοί δήμοι, όταν δεν μπορούν ποτέ να έχουν πολεοδομικό γραφείο, όταν απέχουν τρία λεπτά ο ένας από τον άλλο και είναι το ένα εκατοστό της έκτασης και το ένα πεντηκοστό του πληθυσμού;
Η Σέριφος έχει έκταση 75 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η Ρόδος 1.450 και η Αστυπάλαια 84. Τα Γρεβενά έχουν τριάντα μία χιλιάδες πληθυσμό, η Κέρκυρα εκατόν οκτώ, η Ρόδος γύρω στις εκατό χιλιάδες, η Λέσβος ενενήντα κ.ο.κ..
Είναι το παράλογο του πράγματος. Αυτό το παράλογο του πράγματος όλοι δεσμεύτηκαν στη Βουλή τότε ότι θα το δοκιμάσουμε και αν δεν λειτουργεί, θα το αλλάξουμε.
Τρεισήμισι χρόνια μετά, όταν από τον ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ δημιουργήθηκαν δημοτικά μέγαρα -θα σας πω για την δικιά μας περιοχή την Αγιάσο- καινούργια, πάρα πολύ ωραία, εκεί υπάρχουν πλέον χελιδόνια, γιατί δεν υπήρξε η εξειδίκευση, υπήρχε κακή λειτουργία και όλος ο κόσμος, όλοι οι μηχανικοί πήγαν εκεί.
Καινούργια πολεοδομικά γραφεία δημιουργήθηκαν στους τριακόσιους δήμους του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ; Καλύφθηκαν; Όχι. Δηλαδή, στο Ρέθυμνο δημιουργήθηκαν πέντε πολεοδομικά γραφεία, αγαπητέ συνάδελφε, που έπρεπε να δημιουργηθούν; Για λογαριασμό του Δήμου των Ανωγείων ή του Δήμου του Περάματος εξακολουθεί να βγάζει ο Δήμος Ρεθύμνου κατ' εξουσιοδότηση τις πολεοδομικές άδειες, οι κοινωνικές υπηρεσίες κ.ο.κ.. Υπάρχει, δηλαδή, μία κατάσταση η οποία δεν έχει καμμία, μα καμμία λογική. Δώσαμε τη δυνατότητα της αποκέντρωσης; Όχι. Δημιουργήσαμε κάτι καινούργιο; Όχι.
Τι λέει, λοιπόν, η διάταξη την οποία έχουμε καταθέσει, κύριε Υπουργέ, και υπάρχει διαπαραταξιακή συμφωνία; Ας αφήσουμε όμως, τις παρατάξεις. Τι λένε όλοι οι κοινωνικοί φορείς, οι οικονομικοί φορείς, τα επιμελητήρια;
Σας καταθέτω εδώ τις προτάσεις από τον Όμιλο Επιμελητηρίων του Αιγαίου, τις προτάσεις της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Βορείου Αιγαίου, των επιμελητηρίων, των κομμάτων από το ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το ΚΚΕ, όλων. Σας καταθέτω, όμως, και αντίγραφο της μελέτης του ΙΤΑ, του Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του 2007 που λειτούργησε για λογαριασμό του κεντρικού κράτους που είχε Πρόεδρο τον αείμνηστο Τσάτσο.
Θα σας αναφέρω τι συνέβη περίπου στο 80% με 90% της Ελλάδος. Το ΙΤΑ έλεγε, για παράδειγμα, σε πρότασή του ότι χρειάζεται τέσσερις δήμους το Ρέθυμνο και το Υπουργείο Εσωτερικών έκανε πέντε, γιατί διαμαρτυρόταν ένας δήμος σοβαρός, ιστορικός και δημιουργήθηκε ο πέμπτος δήμος των Ανωγείων. Έτσι έγινε σε όλη την Ελλάδα. Οι μόνες περιοχές στις οποίες δεν συνέβη αυτό είναι εδώ.
Γι' αυτόν τον τραγέλαφο, λοιπόν, πρέπει να αναλάβει δράση το κράτος, το Υπουργείο Εσωτερικών, ο κ. Μιχελάκης.
Κύριε Υπουργέ, ξέρω ότι στο Υπουργείο Εσωτερικών εδώ κι ενάμισι με δύο χρόνια υπάρχει αυτή η πρόταση. Οι δικές μας συζητήσεις είναι τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Γιατί δεν έρχεται; Έχει φτάσει στο Λογιστήριο του Κράτους για να αποτιμηθεί η πρόταση, όπως την κατέθεσε όταν ήταν Υπουργός Εσωτερικών ο κ. Στυλιανίδης και Αναπληρωτής Υπουργός ο σημερινός Υπουργός Δικαιοσύνης.
Γιατί, λοιπόν, δεν προχωράει αυτό και ως διά μαγείας ποτέ δεν φτάνει; Εμείς δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε. Και αν κάποιοι μας λένε, «Γιατί το καταθέτετε δυόμισι μήνες πριν;», είναι γιατί το συζητάτε και το αναβάλετε εσείς τόσους μήνες, η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Έχω τις δηλώσεις του κ. Σαμαρά στην Επιτροπή στη Βουλή, ως Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Είναι παράλογο αυτό το πράγμα που αποφασίστηκε στα μεγάλα νησιά. Έχω τις δηλώσεις του κυρίου Βενιζέλου και όλων.
Γιατί, λοιπόν, όταν ήμασταν κυβέρνηση δεν το κάναμε πράξη; Θέλω να καταλάβω ποιος είναι εκείνος ο κομματισμός, ο οποίος υπερισχύει όλων και δεν αφήνει ένα λογικό πράγμα να γίνει πραγματικότητα; Κάποια συμφέροντα είναι. Κάποιοι είναι.
Αν δεν συμβαίνει αυτό, τότε πρέπει να φέρετε πρόταση νόμου να δημιουργηθούν τα πολεοδομικά γραφεία παντού, να δημιουργηθούν οι υπηρεσίες σε αυτούς τους έρημους τριακόσιους δήμους και όχι να εξακολουθούν οι πενήντα να είναι κύριοι, όπως ήταν και πριν είκοσι χρόνια, να έχουν όλες τις υπηρεσίες και οι άλλοι διακόσιοι πενήντα να μην έχουν τίποτα.
Αυτή είναι η πραγματικότητα, λοιπόν, σήμερα της Ελλάδας και εγώ θα λυπηθώ πάρα πολύ, κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, εάν δεν τολμήσετε αυτό. Δεν είναι στο «παρά πέντε», γιατί εδώ φέρνετε διατάξεις και τροπολογίες σε συνεργασία το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία, όπως τη διάταξη για τις ευρωεκλογές, της τελευταίας στιγμής. Γιατί όχι και αυτό που είναι ουσιαστικό;
Τι λέει η τροπολογία; Νησιά από τριάντα έως πενήντα χιλιάδες κατοίκους δύνανται με απόφαση των δημοτικών συμβουλίων να δημιουργούν πέραν του ενός και νησιά από πενήντα χιλιάδες κατοίκους και πάνω έως και τέσσερις πάλι με απόφαση των δημοτικών συμβουλίων.
Η δικιά μου η τροπολογία, όπως επίσημα έχει κατατεθεί, λέει «με πρόταση».
Ας το αλλάξουμε, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, και να πούμε «με απόφαση, με σύμφωνη γνώμη των δημοτικών συμβουλίων» να μπορεί να γίνει αυτό.
Εγώ δεν θέλω να είμαι μάντης κακών, αλλά θα ξανάρθουμε μετά από λίγο καιρό, θα έχουν παρέλθει οι εκλογές και τα προβλήματα αυτά δεν θα έχουν λυθεί. Θα λειτουργούν και οι δήμοι κατ' εξουσιοδότηση.
Έχουμε, βεβαίως, τους μεγάλους δήμους στα μεγάλα νησιά και το εξής παράλογο: Να υπάρχει ο δήμαρχος –μάλιστα, ο Δήμαρχος της Λέσβου με τον Αντιδήμαρχο είναι σήμερα παρόντες- να έχουμε και τον Αντιπεριφερειάρχη, ό,τι είχαμε και παλαιότερα.
Να τα λύσουμε αυτά τα θέματα, να τα κάνουμε πιο απλά, από τη στιγμή, λοιπόν, κατά την οποία υπάρχει μία συμφωνία, γιατί υπάρχει μία κοινωνική συμφωνία. Εκείνο που δεν υπάρχει είναι το ότι δεν μπορούν να κατανοήσουν οι «βολεμένοι» αυτούς οι οποίοι δεν έχουν «βολευτεί».