Το καλό είναι ότι διαψεύστηκαν οι δημαγωγίες, τα ψέματα, οι συκοφαντίες, οι εύκολες υποσχέσεις, οι συνωμοσιολογίες, οι χυδαίοι λαϊκισμοί. Το καλό είναι ότι ναι, αποδείχθηκε ότι δεν υπήρχε κανένα οικονομικό και ηθικό έρεισμα της λεγόμενης «αντιμνημονιακής πολιτικής». Ούτε Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης υπήρχε, ούτε η υπερήφανη διαπραγμάτευση, ούτε «κόκκινες γραμμές», ούτε εναλλακτική στρατηγική, ούτε στοιχειώδης συνέπεια και αίσθηση ευθύνης.
Εκεί που φτύνατε γλείφετε. Το έχω πει πολλές φορές, αλλά τώρα πια αποδεικνύεται περίτρανα. Αντί για την κατάργηση του μνημονίου, φτάσαμε στο τρίτο και τώρα φτάνουμε στο τέταρτο μνημόνιο, συνδυασμένο μάλιστα με το ζήτημα του χρέους, ένα τέταρτο μνημόνιο για να δοθεί αυτό που έχει ήδη δοθεί από το 2012 και το οποίο δυστυχώς δεν μπορούν να προεξοφλήσουν θετικά για τη χώρα οι αγορές, διότι θα υπάρχει πάντα η εκκρεμότητα της εκπλήρωσης των προϋποθέσεων που θα τάσσει αυτό το συμπληρωματικό μνημόνιο.
Αντί για «λεβέντικες» μονομερείς ενέργειες, για ονομαστικό δήθεν «κούρεμα», για παύση πληρωμών, εκλιπαρείτε για μια δήλωση ότι θα δοθεί το συμπλήρωμα του PSI του 2012, το οποίο τώρα το βλέπετε βέβαια ως κάτι δυσθεώρητο.
Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Το κακό, όμως, είναι μεγάλο. Γιατί από θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2014 -ήδη από το δεύτερο εξάμηνο του 2013- βρεθήκαμε ξανά σε σωρευτική ύφεση αυτά τα δύο οικονομικά έτη και νομίζω ότι οι οιωνοί είναι πάρα πολύ άσχημοι.
Η συνολική απώλεια ξεπερνάει σωρευτικά τις 7 μονάδες του ΑΕΠ. Γι' αυτό οδηγούμαστε σε σκληρά αντικοινωνικά μέτρα για το ασφαλιστικό και σε υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση. Γιατί χάσαμε τη δυναμική της ανάπτυξης και ξαναγυρίσαμε στην ύφεση. Η οπισθοχώρηση, που ήταν συνειδητή πολιτική επιλογή, έχει κόστος για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες στο ασφαλιστικό, στο φορολογικό, στην απασχόληση, στις επιχειρήσεις, στην προοπτική της χώρας.
Από το πρωτογενές πλεόνασμα και το κοινωνικό μέρισμα του 2013, αν το θυμάστε, ξαναγυρίσαμε στην εκκρεμότητα αν μπορούμε να επιτύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα και πόσο, λες και το πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να επιτευχθεί μόνο του, χωρίς τον παρονομαστή που είναι ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης. Για να πετύχεις πλεόνασμα πρέπει να έχεις θετικό ρυθμό ανάπτυξης. Πάντα έτσι έλεγε η συμφωνία μας με τους εταίρους και δανειστές.
Η χώρα είχε πρωτογενές πλεόνασμα για εννιά χρόνια συνεχώς, σας θυμίζω, από το 1994 μέχρι και το 2003, αλλά βέβαια με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τώρα αντί να συζητάτε για τον παρονομαστή, για τον ρυθμό ανάπτυξης που πρέπει να επιτύχει η χώρα, έχετε ξαναεγκλωβιστεί σε μια στείρα συζήτηση για το αν ισχύει η εκτίμηση περί πλεονάσματος του ΔΝΤ ή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κι όλα αυτά επειδή χάνετε σκοπίμως χρόνο σε βάρος του εθνικού συμφέροντος, σε βάρος της οικονομικής κατάστασης των πολιτών, μόνο και μόνο για να βρείτε εσωκομματικά προσχήματα. Γιατί η κοινωνία δεν πιστεύει ούτως ή άλλως τίποτα πια απ' όσα λέτε. Όμως έχετε ανάγκη από εσωκομματική αφήγηση, γιατί μόνον έτσι μπορεί να συγκρατηθεί μια ομάδα στην εξουσία.
Επιπλέον, έχετε κάνει το ακόμα χειρότερο: Έχετε κάνει την ατυχέστατη διασύνδεση της αξιολόγησης, του προσφυγικού και της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Αυτό οδηγεί σε επικίνδυνη υποβάθμιση της εθνικής ισχύος. Θέτει υπό πίεση τα εθνικά συμφέροντα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία του ΝΑΤΟ ήταν απολύτως ανεπεξέργαστη και έχει καταστεί επικίνδυνη. Οι τουρκικές μονομερείς διεκδικήσεις και αμφισβητήσεις, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, καταγράφονται και ρηματικά αλλά και στην πράξη καθημερινά, δυστυχώς. Και κανείς δεν παρακολουθεί τι συμβαίνει στην Κύπρο.
Η Γευγελή και όχι η Ειδομένη, δηλαδή η πρώτη πόλη της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας έχει γίνει το de facto ευρωπαϊκό σύνορο. Και εμείς έχουμε γίνει ενιαίος χώρος με την Τουρκία και οι ροές εξαρτώνται από την Τουρκία, την εσωτερική πολιτική της κατάσταση, τη σύγκρουση Ερντογάν-Νταβούτογλου, το αν θα δοθεί η άρση της υποχρέωσης έκδοσης βίζας για τους Τούρκους πολίτες.
Αναρωτιέμαι: έχετε συνείδηση της βλάβης που προκαλέσατε και προκαλείτε στην οικονομία και στην εθνική ισχύ; Έχετε συνείδηση των κωμικοτραγικών ανακολουθιών;
Μπορώ να επικαλεστώ πολλά παραδείγματα. Νομίζω ότι το πιο σχολικό είναι η στάση σας σε σχέση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Μας ασκούσατε κριτική όταν λέγαμε ότι δεν θέλουμε να μετέχει το ΔΝΤ στην προληπτική πιστωτική γραμμή, αν τη θυμάστε, στην οποία θα μπαίναμε τον Μάρτιο του 2015. Εσείς το θέλατε ως μοχλό για παρέμβαση στο χρέος. Η παρέμβαση στο χρέος, όμως, θα γίνει από τους Ευρωπαίους εταίρους που έχουν δώσει το δάνειο. Μετά ζητήσατε, με αίτησή σας επισήμως, τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο Πρόγραμμα και αυτό ακόμα δεν έχει διασφαλιστεί. Το τρίτο μνημόνιο είναι μόνο με την Ευρώπη. Τώρα το καταγγέλλετε. Μετά μπλεχτήκατε με ανόητο και ζημιογόνο τρόπο στην υπόθεση της υποκλοπής της συνομιλίας.
Και τώρα; Τώρα μας φέρατε το χειρότερο ασφαλιστικό, όπως είπα, λόγω της ύφεσης και της οπισθοχώρησης και επίκειται δυστυχώς συνέχεια, γιατί δεν κλειδώνουν οι αριθμοί.
Φέρατε το πιο αντιαναπτυξιακό φορολογικό και επίκειται συνέχεια και έχουν καταρρεύσει όλα, οι «κόκκινες γραμμές», τα «κόκκινα» δάνεια, όλες οι ενστάσεις, οι επιφυλάξεις, τα πάντα.
Κοιτάξτε, να έχετε συνείδηση των αριθμών. Τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέτρα είναι το ελάχιστο και όχι το μέγιστο των μέτρων που θα αναγκαστεί, δυστυχώς, να λάβει η χώρα με την ευθύνη της Κυβέρνησης και την ψήφο της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Και αυτό εν έτει 2016, όταν παραλάβατε τη χώρα υπό συνθήκες πρωτογενούς πλεονάσματος. Και κάνατε την προκλητική σύγκριση με το τι βρήκαμε εμείς το 2009, το 2010, το 2011 με πρωτογενές έλλειμμα 10,5%, δημοσιονομικό έλλειμμα 15,7% και έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 15% του ΑΕΠ.
Ποιο είναι, λοιπόν, το σχέδιό σας, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης; Ας πούμε ότι το ένα σενάριο είναι το αθώο, το θεσμικό, η εφαρμογή του τρίτου και τέταρτου μνημονίου, η λήψη μέτρων και άλλων μέτρων και πάλι μέτρων, η απλή υπόσχεση των εταίρων περί του συμπληρώματος του PSI στο χρέος, αλλά με όρους που διατηρούν την αμφιβολία στις αγορές και μετά, το αγκίστρωμα στην εξουσία και η αναμονή της ανάκαμψης το 2018, ώστε να κεφαλαιοποιήσετε πολιτικά την υποτιθέμενη ανάκαμψη, εφαρμόζοντας πιστά τη μνημονιακή πολιτική στην πιο ακραία μορφή. Αυτό είναι πολύ απλό, αλλά και πολύ δύσκολο σενάριο, γιατί η ίδια η παρουσία σας το καθιστά ανέφικτο και το υπονομεύει.
Το δεύτερο σενάριο είναι το «βλέποντας και κάνοντας», σε βάρος του τόπου, μεροδούλι-μεροφάι, αρκεί να μένετε στην εξουσία μέρες, ώρες, έναντι παντός τιμήματος. Είναι σενάριο ανεπαρκές και επικίνδυνο λόγω του μεγέθους των ευθυνών σας.
Σενάριο τρίτο -αυτό που θέλω να υπογραμμίσω- είναι να παίξετε και πάλι εν ου παικτοίς, ρίχνοντας την ευθύνη στους κακούς εταίρους, στο ΔΝΤ, στον Σόιμπλε, στην κακή Αντιπολίτευση, παίζοντας ένα ακραίο τυχοδιωκτικό παιγνίδι με τους θεσμούς, με τη δικαιοσύνη, με τις ανεξάρτητες αρχές, με το δημοψήφισμα, ένα επικίνδυνο παιγνίδι με τα εθνικά θέματα, ένα επικίνδυνο παιγνίδι με το νόμισμα.
Άρα, το ζήτημα δεν είναι ζήτημα οικονομίας, αλλά δημοκρατίας και κράτους δικαίου, γιατί όλα αυτά που περιγράφω δεν είναι ζητήματα οικονομικής πολιτικής, αλλά ζητήματα σεβασμού των θεσμών, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μην αποτολμήσετε κάτι τέτοιο και κυρίως μην έχετε την ψευδαίσθηση ότι η επιβεβαίωση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας έχει αξία μεγαλύτερη από τη συγκυρία μέσα στην οποία γίνεται.
Οι κυβερνήσεις, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, δεν πέφτουν μόνο όταν χάνουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία ούτε όταν αυτές κρίνουν ότι πρέπει να κάνουν την επιλογή των πρόωρων εκλογών. Πέφτουν υπό το βάρος της κοινής κατακραυγής και ακόμα χειρότερα, πέφτουν υπό το βάρος της ευθύνης τους, όταν παίζουν με τη φωτιά.
Έχετε εγκλωβιστεί στην υπαρξιακή σας αντίφαση. Έχετε, όμως, δυστυχώς εγκλωβίσει και τη χώρα σε ένα εθνικό αδιέξοδο. Η χώρα χρειάζεται να ελπίσει και εσείς την απειλείτε και την τρομάζετε, για να έχετε δήθεν πολιτική αφήγηση. Η χώρα χρειάζεται να ενωθεί και εσείς τη διχάζετε σε μια ψευτοταξική βάση, ισοπεδώνοντας τα πάντα στο χαμηλότερο επίπεδο. Η χώρα χρειάζεται να προχωρήσει, να υπερβεί το μνημόνιο, να βγει από την κρίση και εσείς τη βάζετε ολοένα βαθύτερα σε καθεστώς μνημονίου, παίζοντας τα καλά παιδιά των Ευρωπαίων πιστωτών.
Το ζήτημα της Ελλάδας είναι πρωτίστως πολιτικό, λοιπόν. Συνίσταται στο γεγονός ότι βρίσκεστε εσείς στην Κυβέρνηση, εκβιάζοντας την ιστορία και αυτό εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να τραβήξει πολύ.
(Ο συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος είναι βουλευτής Θεσσαλονίκης και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και αντιπρόεδρος Κυβερνήσεων)