Είναι μια ευκαιρία, πράγματι, να αναδείξουμε την ιστορική αλήθεια της ιδιαίτερης συμβολής της Ελλάδας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στον αγώνα κατά του ναζισμού και του φασισμού, να αναδείξουμε μια κοινή εθνική κληρονομιά, που είναι η μνήμη της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης, να αναγνωρίσουμε και να τιμήσουμε τις δυσανάλογα μεγάλες θυσίες του ελληνικού λαού σε ανθρώπινες ζωές, σε περιουσίες, σε υποδομές, σε προοπτικές ανάπτυξης, αλλά να θυμηθούμε, μιλώντας εδώ, στη Βουλή των Ελλήνων, ότι μετά τον πόλεμο και την Κατοχή, ακολούθησε ο Εμφύλιος, ακολούθησε η μακρά περίοδος του μετεμφυλιακού κράτους, που μας αποπροσανατόλισε εθνικά, πολιτικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά.
Το γεγονός ότι ακολούθησε η μακρά περίοδος του μετεμφυλιακού κράτους που μας αποπροσανατόλισε εθνικά, πολιτικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά και το γεγονός ότι ακολούθησε ο εμφύλιος και η μακρά περίοδος του παρασυντάγματος και της μετεμφυλιακής αλλοίωσης έχει άμεσες επιπτώσεις και στον τρόπο με τον οποίο δεν διεκδικήθηκαν οι πολεμικές επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο. Αυτό αφορά ακόμα και τους αρχαιολογικούς θησαυρούς.
Χαίρομαι, λοιπόν, γιατί η Βουλή σήμερα προβαίνει σε μία πράξη εθνικής ενότητας και συναίνεσης, διότι ακόμα και σήμερα η ελληνική κοινωνία βιώνει μία απόπειρα να διατηρηθεί σε ισχύ ένας τεχνητός διχασμός που διαπερνά το λαό, την κοινωνία, το έθνος. Αναφέρομαι στον τεχνητό διχασμό σε δήθεν μνημονιακούς και δήθεν αντιμνημονιακούς, στην απεγνωσμένη προσπάθεια να διατηρηθεί μία πολιτική η οποία διαψεύδεται στην πράξη και διαψεύδεται με τρόπο οδυνηρό.
Άρα, έχει πράγματι πολύ μεγάλη σημασία μία ειλικρινής άσκηση εθνικής αυτογνωσίας βασισμένης πραγματικά στην αναζήτηση της αλήθειας, γιατί αυτό είναι που μας οδηγεί σε σφάλματα και ταπεινώσεις. Τελικά, η γοητεία του ψέματος είναι αυτή που έχει ταλαιπωρήσει το έθνος ιστορικά.
Βέβαια, έχει πολύ μεγάλη σημασία, μιλώντας για το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ως εκ τούτου για τις μνήμες του Μεσοπολέμου και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, να θυμηθούμε τις βάσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που είναι η θεσμική ισοτιμία των κρατών-μελών, όπως και η ύπαρξη κανόνων σε πανευρωπαϊκό και σε διεθνές επίπεδο, γιατί η ύπαρξη κανόνων προστατεύει τον μικρότερο και όχι τον μεγαλύτερο. Η νομιμότητα –η ευρωπαϊκή και η διεθνής- είναι αυτή που θωρακίζει αυτόν που έχει ανάγκη συνήθως.
Γι' αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, επίσης, να πούμε μία λέξη που πρέπει να ακουστεί στη Βουλή των Ελλήνων. Στη μήτρα και του Α΄ και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται ο εθνικισμός με διάφορες μορφές, ο εθνικισμός και της Δεξιάς, αλλά και της Αριστεράς. Ο εθνικισμός μπορεί να είναι τυφλός, αλλά μπορεί να είναι και δήθεν φωτεινός. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να σκεφτούμε ότι ο εθνικισμός δεν εκδηλώνεται μόνο στα μεγάλα έθνη, στα μεγάλα και ισχυρά κράτη, αλλά και σε μεσαία και μικρά κράτη, σε λαούς και κοινωνίες που κάνουν λάθος όταν υιοθετούν εκδοχές του εθνικισμού.
(Πρόκειται για το κύριο μέρος της ομιλίας τού προέδρου του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή για τις γερμανικές αποζημιώσεις)
