Η νέα φορολόγηση στα καπνικά προϊόντα από 1η Ιανουαρίου του 2017 θα οδηγήσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και τον ΦΠΑ να αντιπροσωπεύουν το 90% της τιμής του πακέτου από 83% σήμερα, καθιστώντας τα προϊόντα καπνού ως τα πλέον φορολογημένα προϊόντα στην Ελλάδα μετά τα καύσιμα (περίπου 70%) και τα ποτά (περίπου 63%).
Το ποσοστό του 90% θα δώσει και την πρωτιά στην Ελλάδα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το μεγαλύτερο φόρο στα τσιγάρα, από την πέμπτη θέση που είναι σήμερα.
Το γεγονός αυτό για τους καταναλωτές θα σημάνει μέσες αυξήσεις στις τιμές των πακέτων περίπου στα 45 λεπτά. Το ποσό αυτό για τα φθηνά πακέτα ενδεχομένως να είναι λιγότερο και για τα ακριβά περισσότερο, ενώ πολλά θα εξαρτηθούν και από την τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσει κάθε εταιρεία.
Η κεντρική ιδέα όμως είναι ότι οι αυξήσεις θα είναι μονόδρομος για τις καπνοβιομηχανίες που από το 2009 έως σήμερα έχουν δει τη νόμιμη αγορά να υποχωρεί στο μισό (από 31 δις. τσιγάρα στα 16,8 δις. τσιγάρα το 2015) λόγω της υψηλής φορολογίας, αλλά και της οικονομικής κρίσης που έχει περιορίσει το διαθέσιμο εισόδημα και οδηγεί τους καπνιστές στα παράνομα αλλά φθηνά τσιγάρα.
Σύμφωνα με τα στελέχη της Παπαστράτος, θυγατρική της Philip Morris, σήμερα σε μια μέση τιμή πακέτου 3,71 ευρώ, τα 3,09 ευρώ είναι ο φόρος και τα 0,62 ευρώ τα μοιράζεται η εφοδιαστική αλυσίδα (καπνοβιομηχανίες, χονδρέμποροι, λιανεμπόριο, δηλαδή περίπτερα και ψιλικά).
Όπως ισχυρίζονται, ήδη με αυτά τα 0,62 ευρώ ο κλάδος είναι στο όριό του με ζημιές για τις εταιρείες και λουκέτα για 10.000 σημεία λιανικής, καθώς τα καπνικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του τζίρου των περιπτέρων με αποτέλεσμα αν χάνεις από αυτή τη δραστηριότητα, δεν μπορείς με τα υπόλοιπα προϊόντα να αντισταθμίσεις την απώλεια.
Τώρα, με το νέο φορολογικό καθεστώς, στα 3,71 ευρώ του πακέτου τα 3,33 θα είναι φόρος και η εφοδιαστική αλυσίδα θα κληθεί να μοιραστεί το εναπομείναντα 0,38 λεπτά. «Αυτό το νούμερο δεν μπορεί να συντηρήσει την αλυσίδα», υποστηρίζουν τα στελέχη της Παπαστράτος και αναφέρουν ως μια δίκαιη τιμή τα 4,16 ευρώ το πακέτο -αύξηση κατά 45 λεπτά- για να μπορεί ξανά το τρίπτυχο καπνοβιομηχανία, χονδρέμποροι, περίπτερα να μοιράζεται 0,60 - 0,62 ευρώ.
Αυξάνονται οι φόροι, μειώνονται τα έσοδα
Το 2008 τα φορολογικά έσοδα από τα καπνικά προϊόντα είχαν διαμορφωθεί στα 3,2 δις. ευρώ. Από το 2010 και μετά μεσολάβησαν 7 αυξήσεις ΦΠΑ και Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) φτάνοντας τη φορολογία να αντιστοιχεί στο 83% της τελικής τιμής ενός πακέτου αλλά τα έσοδα για το κράτος στο τέλος του 2015 μόλις και μετά βίας έφτασαν τα 3,1 δις. ευρώ. Οι φόροι όμως κατέστρεψαν τη νόμιμη αγορά -50% μείωση-και οδήγησαν τους καπνιστές στα λαθραία τσιγάρα.
Το 2008, το παράνομο τσιγάρο αντιπροσώπευε το 2,2% της συνολικής αγοράς, ενώ το 2014, έφτασε στο 20,6% και το 2015 υποχώρησε στο 19,6%. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της KPMG οι απώλειες εσόδων στα κρατικά ταμεία το 2015 από τη διείσδυση των παράνομων τσιγάρων ανέρχονται στα 637 εκατ.. ευρώ.
Τα στελέχη της Παπαστράτος αποδίδουν τη μείωση του ποσοστού των παράνομων τσιγάρων επί της συνολικής αγοράς μεταξύ 2014 και 2015 στις ευεργετικές συνέπειες που είχε στον κλάδο και στα δημόσια έσοδα η μη επιβολή φόρων τα τελευταία δύο χρόνια.
Υπενθυμίζεται ότι από το 2013 άλλαξε η νέα δομή του φόρου δίνοντας έμφαση στον πάγιο φόρο και όχι στον αναλογικό, κάτι που προστάτευσε τα δημόσια έσοδα αφού περιόρισε τη δυνατότητα στις εταιρείες να επιδοθούν σε πόλεμο τιμών. Και ενώ η αγορά σωρευτικά έχει χάσει το 50% της αξίας από το 2008, η πτώση το 2014 ήταν 7% και το 2015 περίπου 3%. Τα στελέχη της Παπαστράτος υποστηρίζουν ότι η αγορά βρήκε ένα σημείο ισορροπίας το οποίο δεν θα πρέπει να διαταραχθεί με μια νέα φορολογία. Αυτό φαίνεται και στα δημόσια έσοδα. Την τριετία 2010-2012 -τις χρονιές δηλαδή με τις μεγάλες αυξήσεις- τα προϋπολογισθέντα έσοδα σε σχέση με τα πραγματοποιηθέντα είχαν μια απόκλιση 1,3 δις. ευρώ, ενώ την τριετία 2013 - 2015 η απόκλιση αυτή έχει περιοριστεί στα 200 εκατ.. ευρώ.
Γενικότερα τα στελέχη της Παπαστράτος εκτιμούν ότι αν μείνει σταθερό το φορολογικό πλαίσιο σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση των ελέγχων και την ανάληψη περισσότερων πρωτοβουλιών από την Γενική Γραμματεία Καταπολέμηση της Διαφθοράς και τις διωκτικές αρχές θα έχει ως αποτέλεσμα τη σταθεροποίηση της της νόμιμης αγοράς και κατ΄επέκταση και των φορολογικών εσόδων του κράτους.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι κατασχέσεις παράνομων προϊόντων μεταξύ 2014 και 2015 αυξήθηκαν κατά 50%, ενώ τοποθετήθηκαν και x-ray scanners στις πύλες εισόδου της χώρας.
Ο κλάδος των καπνικών προϊόντων απασχολεί περίπου 60.000 οικογένειες, συνεισφέρει το 7% των ετήσιων φορολογικών εσόδων (3,1 δισ. ευρώ) και αντιπροσωπεύει το 9% των αγροτικών εξαγωγών με εξαγώγιμη αξία προϊόντων που σε ετήσια βάση ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ.
Η Παπαστράτος κερδίζει από τις εξαγωγές
Η Παπαστράτος για δεύτερη χρονιά εμφάνισε κέρδη προ φόρων το 2015 μετά όμως από 4 χρονιές ζημιογόνων αποτελεσμάτων (2010 - 2013). Όπως εξηγεί ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Χρήστος Χαρπαντίδης, αυτό οφείλεται στην στροφή προς τις εξαγωγές και στην «προίκα» της μητρικής που εγκατέστησε νέες γραμμές παραγωγής στην Ελλάδα για να τροφοδοτούνται από το εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο πάνω από 30 χώρες με προϊόντα της Philip Morris.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εξαγωγές στο συνολικό τζίρο του 2014 αντιπροσώπευαν το 32% και το 2015 το ποσοστό αυτό εκτοξεύτηκε στο 55%.
Μαζί με τους φόρους ο τζίρος της Παπαστράτος το 2015 ανήλθε σε 1,343 δις. ευρώ από 1,305 δις. ευρώ. το 2014. Χωρίς τους φόρους, ο καθαρός τζίρος διαμορφώθηκε το 2015 στα 274 εκατ.. ευρώ, ενισχυμένος κατά 35%. Τα κέρδη προ φόρων, από 3,7 εκατ.. ευρώ το 2014, υπερδιπλασιάστηκαν στα 7,9 εκατ. ευρώ to 2015 (+116%).
Η εταιρεία το 2015 κατέβαλε στο δημόσιο 1,1 δις. ΕΦΚ και ΦΠΑ, απασχολεί 800 εργαζόμενους, ενώ η μητρική Philip Morris έχει επενδύσει στην ελληνική αγορά από το 2003 πάνω από 750 εκατ. ευρώ.