Από τις αρχές του 2020 μέχρι τώρα έχει διατεθεί (ή θα διατεθεί) πάνω από 1,7 δισ. ευρώ για αποκαταστάσεις ζημιών από πλημμύρες και πυρκαγιές. Πάνω από το 80% του ΕΝΦΙΑ που πληρώνουν σε ένα χρόνο όλα τα φυσικά πρόσωπα της χώρας (ήταν 2,07 δισ. ευρώ πέρυσι και τόσα αναμένονται και φέτος) διατέθηκε ή θα διατεθεί για να αποκατασταθούν ζημιές μόλις 18 μηνών.
Υποχρεωτική ασφάλιση
Με τη συχνότητα με την οποία καταγράφονται πλέον οι φυσικές καταστροφές αλλά και την εκτίμηση ότι τα δύσκολα είναι μπροστά λόγω της κλιματικής αλλαγής –ήδη υπάρχει έντονος προβληματισμός για τις ζημιές που μπορούν να προκαλέσουν οι πλημμύρες τον χειμώνα, μετά την απώλεια τουλάχιστον 700.000 στρεμμάτων–, αναμένεται να ανοίξει η συζήτηση για την υποχρεωτική ασφάλιση περιουσίας ενδεχομένως και με κάποια «κριτήρια» κατά την πρώτη μεταβατική περίοδο (π.χ. υποχρεωτική ασφάλιση για κατοικίες που βρίσκονται σε μεικτές περιοχές, όπου οι οικισμοί συνορεύουν με δάση κ.λπ.). Με υποχρεωτική ασφάλιση των ακινήτων και ταυτόχρονη θέσπιση φορολογικής έκπτωσης για τη δαπάνη των ασφαλίστρων, το κόστος σε περίπτωση φυσικής καταστροφής θα επιμερίζεται ανάμεσα στο κράτος (το οποίο θα καλύπτει το τμήμα της απώλειας που δεν θα καλύπτεται από την ασφάλεια), στις ασφαλιστικές εταιρείες και στους ιδιοκτήτες.
Το κόστος που προκαλεί η ανάγκη αποζημίωσης των πληγέντων δεν μπορεί να καλυφθεί από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης ή από το ΕΣΠΑ. Οι πόροι των συγκεκριμένων χρηματοδοτικών εργαλείων αφορούν κατά κύριο λόγο παρεμβάσεις που έχουν να κάνουν με την πρόληψη, με την αποκατάσταση του περιβάλλοντος (αναδασώσεις κ.λπ.) αλλά και την καλύτερη οργάνωση των κρατικών υπηρεσιών που εμπλέκονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
Ετσι, οι ζημιές ουσιαστικά μένει να χρηματοδοτηθούν κατά κύριο λόγο από το κράτος και τους ίδιους τους πληγέντες (καθώς οι κρατικές αποζημιώσεις ποτέ δεν καλύπτουν το 100% της ζημιάς) και δευτερευόντως από ευρωπαϊκά κονδύλια που έρχονται μέσω του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ε.Ε. Η συμμετοχή των ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν είναι μεγάλη. Οι καταστροφικές πυρκαγιές του 2007, κυρίως στην Πελοπόννησο, προκάλεσαν ζημιές 2,118 δισ. ευρώ με το Ταμείο Αλληλεγγύης να δίνει 89,8 εκατ. ευρώ. Οι πυρκαγιές του 2007 ήταν και η τελευταία «εθνική» καταστροφή. Ως τέτοια νοείται μια καταστροφή που προκαλεί απώλεια κεφαλαίου άνω του 0,6% του ΑΕΠ, κάτι που σημαίνει στην περίπτωση της Ελλάδας άνω του 1 δισ. ευρώ με βάση τα σημερινά δεδομένα. Αποζημιώσεις βέβαια δίνονται και για περιφερειακές φυσικές καταστροφές. Μια από τις μεγαλύτερες των τελευταίων ετών ήταν οι πλημμύρες στον Εβρο, με κόστος καταστροφών 395 εκατ. ευρώ, τον Φεβρουάριο του 2015.
Συνολικά η Ελλάδα έχει επικαλεστεί καταστροφές ύψους 3,5 δισ. ευρώ από το 2002 μέχρι το τέλος του 2019 και έχει εισπράξει 122,8 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ποσοστό συμμετοχής της τάξεως του μόλις 3,5%.
Δεδομένου ότι η καταγραφή των ζημιών που προκάλεσαν οι πυρκαγιές των τελευταίων ημερών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη –κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει τελική εκτίμηση για την έκταση των καταστροφών–, άγνωστο είναι και το ποσοστό των περιουσιών που ήταν ασφαλισμένες. Εκτιμάται, ωστόσο, ότι από το σύνολο των περίπου 1.300 κατοικιών (είναι η πρώτη εκτίμηση του αριθμού των κατοικιών που έχουν υποστεί ολική ή μερική καταστροφή) ελάχιστες θα είναι αυτές που είναι ασφαλισμένες. Καλύψεις υπάρχουν ουσιαστικά μόνο για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους μέσω του ΕΛΓΑ (καλύπτει το 80% της ασφαλιζόμενης αξίας της παραγωγής του αγροτεμαχίου και με ανώτατο όριο τις 250.000 ευρώ ανά δικαιούχο αποζημίωσης).
Με την ολοκλήρωση της καταγραφής των ζημιών αναμένεται να αποτυπωθεί η διαπίστωση που ισχύει για το σύνολο της επικράτειας: ο αριθμός των κατοικιών που έχουν ασφαλιστεί κατά του κινδύνου της πυρκαγιάς είναι πολύ μικρός και οι όποιες ασφάλειες υπάρχουν ουσιαστικά συνδέονται με τις εκταμιεύσεις δανείων, καθώς στις συγκεκριμένες περιπτώσεις η ασφάλιση καθίσταται υποχρεωτική ως όρος χορήγησης του δανείου.