«Μαχαίρι» στις δαπάνες για ακριβότερα τρόφιμα, όπως είναι τα βιολογικά, τα λειτουργικά, αλλά και σε συμπληρώματα διατροφής, προϊόντα που είχαν σημειώσει πολύ μεγάλη αύξηση πωλήσεων όταν ξέσπασε η πανδημία, σε μια προσπάθεια των καταναλωτών να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα, βάζουν τα ελληνικά νοικοκυριά.
Τα ράφια των σούπερ μάρκετ με τα προϊόντα αυτά αδειάζουν πλέον πολύ αραιά, καθώς τα προϊόντα δεν προτιμώνται πλέον από μεγάλο μέρος των καταναλωτών – πέραν αυτών που ήταν και προ πανδημίας μόνιμοι αγοραστές. To φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, παρατηρείται και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γερμανία, όπου οι πωλήσεις των βιολογικών προϊόντων σημειώνουν, όπως επισημαίνουν ερευνητές της αγοράς, κατακόρυφη μείωση.
Η εξέλιξη αυτή προκαλεί προβληματισμό στη βιομηχανία τροφίμων και δεν λείπουν οι περιπτώσεις εταιρειών του κλάδου που σκέφτονται να αναθεωρήσουν τον επενδυτικό σχεδιασμό τους και να «παγώσουν» τα σχέδιά τους για την παραγωγή κάποιων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας (premium). Υπάρχει άλλωστε πίεση και από την πλευρά των σούπερ μάρκετ να μειωθούν οι εν λόγω κωδικοί και όσοι γενικώς δεν παρουσιάζουν μεγάλη εμπορευσιμότητα.
Αναθεωρούν τα επενδυτικά σχέδιά τους για προϊόντα υγιεινής διατροφής οι βιομη-χανίες τροφίμων.
Και εάν η μείωση της κατανάλωσης ακριβότερων προϊόντων θεωρείται εν πολλοίς αναμενόμενη αντίδραση στο κύμα ακρίβειας που ροκανίζει το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα, δεν είναι το ίδιο αναμενόμενη η κατακόρυφη πτώση της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων, προϊόντων δηλαδή που συγκαταλέγονται στα βασικότερα συστατικά της καθημερινής διατροφής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς που παρουσιάζει σήμερα η «Καθημερινή», το α΄ τρίμηνο του 2022 ο όγκος πωλήσεων των γαλακτοκομικών προϊόντων από το κανάλι του σούπερ μάρκετ υποχώρησε κατά 7,4%, ενώ σε επίπεδο αξίας πωλήσεων η πτώση για την κατηγορία ήταν 4,1%. Η τόσο μεγάλη μείωση όγκου πωλήσεων μας πάει πίσω στο 2009, στην έναρξη της οικονομικής κρίσης, όταν οι πωλήσεις των γαλακτοκομικών υποχωρούσαν κατά 8%, πυροδοτώντας τότε έναν ανηλεή «πόλεμο τιμών» από τις εταιρείες του κλάδου, με τη Vivartia να είναι αυτή που τον ξεκίνησε.
Μείωση πωλήσεων καταγράφεται ακόμη και στις πλέον ανθεκτικές στις κρίσεις κατηγορίες, αυτή των σνακ και των κατεψυγμένων τροφίμων, η οποία διαμορφώθηκε σε 1,8% και 5,5%, αντιστοίχως. Στα μεν σνακ η πτώση των πωλήσεων συνδέεται με τη μείωση των λεγόμενων «αυθόρμητων αγορών», καθώς οι καταναλωτές ακολουθούν ολοένα και πιο πιστά τη λίστα αγορών με τα αναγκαία, την οποία έχουν καταρτίσει πριν περάσουν την πόρτα του σούπερ μάρκετ.
Η μείωση του όγκου πωλήσεων στα κατεψυγμένα τρόφιμα είναι ίσως ακόμη πιο ενδιαφέρουσα: πρόκειται για μια κατηγορία που ξεκίνησε να είναι έντονα ανοδική το καλοκαίρι του 2015 με την επιβολή των capital controls και διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα. Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι η υποχώρηση του όγκου πωλήσεων της εν λόγω κατηγορίας δείχνει ότι, σε αντίθεση με άλλους λαούς στην Ευρώπη, οι καταναλωτές στην Ελλάδα αυτή τη φορά, με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, δεν έσπευσαν να αποθεματοποιήσουν τρόφιμα.
Η μεγαλύτερη μείωση όγκου πωλήσεων, 16,9%, καταγράφεται στην κατηγορία των αλκοολούχων ποτών. Σε σημαντικό βαθμό η μείωση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι, σε αντίθεση με το α΄ τρίμηνο του 2021, το α΄ τρίμηνο του 2022 οι επιχειρήσεις εστίασης ήταν ανοιχτές και η κατανάλωση αλκοόλ γίνεται κυρίως εκεί.