Επανατοποθετούνται στον σταθμό Βενιζέλου οι αρχαιότητες των ρωμαϊκών και βυζαντινών που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης, και οι οποίες αποσπάστηκαν προσωρινά, προκειμένου να επανατοποθετηθούν στην ίδια θέση, στο επίπεδο -1.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε τις μελέτες προστασίας, στερέωσης, αποκατάστασης, συντήρησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων και - αφού τεθούν υπόψη των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού - τον Απρίλιο 2023 ξεκινούν οι επανατοποθετήσεις των αρχαιοτήτων.
Ταυτόχρονα θα εξελίσσονται και οι εργασίες συντήρησης, ώστε βάσει του χρονοδιαγράμματος, στο τέλος του 2023 να παραδοθεί ο Σταθμός.
Μαρμάρινοι πεσσοί προπύλου στη νότια στοά της πλατείας.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «στον Σταθμό Βενιζέλου δημιουργείται ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός χώρος στο πλαίσιο τεχνικού έργου διεθνώς. Το 2023, οι Θεσσαλονικείς θα μπορούν να υπερηφανεύονται ότι διαθέτουν ένα υπερσύγχρονο Μετρό, με σταθμούς–μουσεία που θα προβάλουν τη ζωντανή σύνδεση της πόλης τους με το παρόν και το παρελθόν της».
Ιστορικό της ανασκαφικής διερεύνησης
Οι αρχαιολογικές έρευνες και εργασίες ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2006 συγχρόνως με το τεχνικό έργο. Ο αρχαιολογικός χώρος που αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών, αποτελεί διαχρονική μαρτυρία της πολεοδομικής οργάνωσης της πόλης που παραμένει αναλλοίωτη για 17 αιώνες, όπως αποτυπώνεται στο ύψος της κεντρικής οδού που διέτρεχε από πάντα την πόλη στην ίδια περίπου χάραξη: Ο ελληνιστικός δρόμος, ο decumanus maximus της ρωμαϊκής εποχής και της ύστερης αρχαιότητας, η βυζαντινή Λεωφόρος ή Μέση Οδός, ο Φαρδύς Δρόμος της μεταβυζαντινής περιόδου, η σημερινή οδός Εγνατία.
Αρχαιολογικά ευρήματα από τον Σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Α φάση απόσπασης.
Κατά την α' φάση της ανασκαφικής διερεύνησης αποκαλύφθηκε με εντυπωσιακή πληρότητα τμήμα της κοσμικής πόλης της ύστερης αρχαιότητας και των βυζαντινών χρόνων. Πρόκειται για τη διασταύρωση του decumanus maximus και του cardo (οδός Βενιζέλου), 6μ. περίπου χαμηλότερα από τη σημερινή κομβική διασταύρωση.
Γραφική αναπαράσταση του decumanus maximus και του τετραπύλου. Δεύτερο μισό 4ου αι.
Κατά τη β΄ φάση της ανασκαφικής διερεύνησης αποκαλύφθηκε πλήθος καταλοίπων, τα οποία αφορούσαν αφενός σε πυκνό δίκτυο υδραυλικών υποδομών κάτω από τα καταστρώματα των decumanus maximus και cardo, αφετέρου σε πυκνοδομημένο ιστό με επάλληλες φάσεις στην οικοδομική νησίδα νοτιοανατολικά της διασταύρωσης των δύο οδικών αξόνων.
Τα νέα ευρήματα κάλυπταν ένα χρονικό ορίζοντα από τον 3ο έως τον 5o/6o αι. μ.Χ.
Αρχαιολογικά ευρήματα από τον Σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Β φάση απόσπασης.
Το 2022, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της διατήρησης των αρχαίων καταλοίπων που αποκαλύφθηκαν έως το υψόμετρο +3,50μ. κατά τη β' φάση ανασκαφικής διερεύνησης με προσωρινή απόσπαση και επανατοποθέτησή τους ως ενιαίο σύνολο με τις αποσπασμένες στην α' φάση αρχαιότητες (4ος-9ος αι. μ.Χ.), καθώς ολοκληρώνουν την εικόνα του αστικού ιστού της πόλης στη διασταύρωση των δύο οδών καταδεικνύοντας την αλληλουχία των οικιστικών φάσεων.
Παράλληλα με τις εργασίες απόσπασης των αρχαιοτήτων (β΄ φάση), συνεχίσθηκε και η ανασκαφική έρευνα (γ' και δ' φάση) από το υψόμετρο +3.50μ. έως τη στάθμη +2.00μ. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε υπέρ της απόσπασης των καταλοίπων, τα οποία συγκροτούν ενιαίο σύνολο με πληρότητα και συνέχεια, προκειμένου να μεταφερθούν και να εκτεθούν ως σύνολο στο Μουσείο Crossover στον Σταθμό Συντριβάνι.