1.Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έδωσε το «παρών» την Κυριακή το πρωί στη Χάλκη για τη γιορτή της ίδρυσης της σχολής, μέσα σε κλίμα συγκίνησηε αλλα και αποφασιστικής διεκδίκησης. Ο Παναγιώτατος βρέθηκε στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου χοροστάτησε στην Θεία Λειτουργία επι τη μνήμη του Αγίου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, προστάτη της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης.
Ο Πατριάρχης τόνισε ότι «συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε και να προσευχόμαστε για την επαναλειτουργία της», ενώ ανέφερε ότι πρέπει «να καλλιεργείται και να διακηρύσσεται η ορθόδοξη πίστη»., συνέχεια πολλών άλλων διατυπώσεων-αξιώσεων του Φαναρίου αλλά και της παγκόσμιας θρησκευτικής κοινότητας για την επαναλειτουργία της Σχολής ανώτατων και ηγετικών στελεχών του Πατριαρχείου και της Ορθοδοξίας γενικότερα..
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του υπογράμμισε με νόημα ότι «προσευχόμαστε συνεχώς να ανοίξουν οι πύλες της σχολής και να χτυπήσει το κουδούνι της. Τίποτα δεν ευδοκιμεί στην Εκκλησία εάν δεν έχει σταθερά θεολογικά θεμέλια» για να τονίσει την κρισιμότητα και το απαράδεκτο βάρος της απαγόρευσης.
2.Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο Μητροπολίτης Δέρκων, ο οποίος είναι πρόεδρος της εφορίας της Ιεράς μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης, όπου στεγάζεται και η Θεολογική Σχολή, και επιτέθηκε στην κυβέρνηση Ερντογάν. Με παρρησία και ευθύτητα Ιεράρχη.
Χαρακτήρισε «άδικο» το κλείσιμο της σχολής, ενώ όπως είπε, «Οι αρχές αυτής της χώρας ανέστειλαν τη λειτουργία της και μάλιστα όταν το πολίτευμα αυτής της χώρας θεωρείται ότι είναι δημοκρατικό. Είναι άξιο απορίας που η σχολή έχει λειτουργήσει σε καθεστώτα αυταρχικά και μοναρχικά και να μην μπορεί να λειτουργήσει εις δημοκρατικά υποτίθεται». Αναφερόμενος στα 50 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων η σχολή παραμένει κλειστή σημείωσε: «50 χρόνια διαψεύδονται οι ελπίδες και οι αγώνες μας, 50 χρόνια προσπαθεί ο Πατριάρχης αλλά δεν έχει αποδώσει καρπούς ο αγώνας του, 50 χρόνια εμπαιγμών από τους αρμόδιους της χώρας αυτής για την επίλυση του χρόνιου προβλήματος, 50 χρόνια δοκιμάζουν την υπομονή μας και την καρτερικότητά μας».
3.Η ιστορική Θεολογική Σχολή της Χάλκης
50 χρόνια συμπληρώνονται το 2021 από την στιγμή που έκλεισε μέσα σε ένα βράδυ η ιστορική Θεολογική Σχολή της Χάλκης στις 21 Ιουλίου 1971.
Με την εγκαθίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας το 1923, η Θεολογική Σχολή συνέχισε να λειτουργεί σύμφωνα με τα άρθρα 40 και 41 της πολυμερούς διεθνούς Συνθήκης της Λωζάννης αλλά και βάσει της εσωτερικής τουρκικής νομοθεσίας. Πάρα ταύτα, η Χάλκη υπήρξε πάντα κόκκινο πανί για τους εθνικιστές στην Τουρκία. Η καταδίωξη της Σχολής ξεκίνησε επί εποχής
Νεότουρκων όταν κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επιχειρήθηκε, αναποτελεσματικά, η απαλλοτρίωσή της. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Σχολής αμφισβητήθηκε επίσης από την κεμαλική Τουρκία και διευθετήθηκε μόνο όταν το Φανάρι εξαναγκάστηκε να αποδεχθεί ως αντάλλαγμα την απώλεια της Εμπορικής Σχολής, το έτερο μεγαλοπρεπές κτίριο της Ρωμιοσύνης στη Χάλκη που ανήκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η Θεολογική Σχολή Χάλκης δεν μπορούσε να μην επηρεαστεί όταν κατά τη δύσκολή περίοδο της διετίας 1964-1965 διαδοχικές τουρκικές κυβερνήσεις εφάρμοσαν ένα σχέδιο αποδυνάμωσης και υπονόμευσης του πατριαρχικού θεσμού. Τα περιοριστικά μέτρα στην περίπτωση της Χάλκης κορυφώθηκαν το 1971, όταν μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, η ελεγχόμενη από τον στρατό υπηρεσιακή κυβέρνηση του Νιχάτ Ερίμ προχώρησε στην απαγόρευση της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής. Νομικό πρόσχημα για το κλείσιμο της Χάλκης πρόσφερε απόφαση του τουρκικού συνταγματικού δικαστηρίου για την κατάργηση της ανώτατης ιδιωτικής παιδείας στην Τουρκία.
Η απόφαση να περιληφθεί στα ανώτατα ιδρύματα ήταν σαφώς αυθαίρετη, αφού η Θεολογική Σχολή Χάλκης ήταν μειονοτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, η λειτουργία του οποίου κατοχυρωνόταν από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ούτε λειτουργούσε υπό μορφή εμπορικής επιχείρησης ή συνεταιρισμού που απέβλεπε στο οικονομικό κέρδος, όπως οι λοιπές ιδιωτικές σχολές που καταργούνταν. Δεν είχε ποτέ αναγνωριστεί ως πανεπιστημιακό ίδρυμα από τις τουρκικές αρχές.
Βάσει της τουρκικής νομοθεσίας παρείχε αποκλειστικά επαγγελματική θεολογική μόρφωση χωρίς να υπερβαίνει τον βαθμό και το επίπεδο σπουδών επαγγελματικής σχολής.
Παρά τις σχετικές διαμαρτυρίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις αρχές Ιουλίου 1971 ανακοινώθηκε και επισήμως η παύση λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, η οποία έκτοτε παραμένει κλειστή με διαδοχικές τουρκικές κυβερνήσεις να αρνούνται πεισματικά στην ελληνορθόδοξη μειονότητα το δικαίωμα της εκπαίδευσης των κληρικών της.
Η τουρκική κυβέρνηση, παρά τις διεθνείς πιέσεις αλλά και τις δικές της δεσμεύσεις, όχι μόνο δεν έχει προχωρήσει ακόμα στο άνοιγμά της αλλά προχωρά στην ίδρυση θεολογικού κέντρου ισλαμικών σπουδών στη Χάλκη.
Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Sozcu, οι εγκαταστάσεις του εγκαταλελειμμένου εδώ και χρόνια νοσοκομείου νοσημάτων θώρακος της Χάλκης, το παλιό σανατόριο, μεταβιβάστηκαν από την κυβέρνηση στη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, προκειμένου να λειτουργήσει εκεί θεολογικό κέντρο ισλαμικών σπουδών.