Ανάλαφρες επιφανειακά, φλεγματικές, σαρκαστικές και ως προς τον εαυτό του αλλά και αιχμηρές ορισμένες από τις απόψεις ,που διατυπώνει για τον Αλέξη Τσίπρα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο πρώην υπουργός Οικονομικών αφού αναφέρει ως τα μεγαλύτερα προσόντα του Αλέξη Τσίπρα τη «λαϊκότητα» και τον «τακτικισμό» -υπονοώντας ότι ο ίδιος προσωπικά ο κ. Τσακαλώτος δεν τα διαθέτει- περνάει στα ελαττώματά του Αλέξη Τσίπρα φτάνοντας στο σημείο να πει ότι στην επιλογή συμβούλων ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι χειρότερος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Αναφερόμενος όχι μόνο στην περίοδο της Πρωθυπουργίας του στο Μαξίμου αλλά και κάποιων επιτελών σήμερα στην Κουμουνδούρου.
«Έχει μια ανασφάλεια που δεν δικαιολογείται» λέει αρχικά ο κ. Τσακαλώτος για τον Αλέξη Τσίπρα και συμπληρώνει: «Και σε ένα πράγμα που είναι χειρότερος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι στην επιλογή συμβούλων. Για να είμαι όμως δίκαιος αυτό το λέει και ο ίδιος».
Μάλιστα στην ερώτηση για το αν τον επηρέασε η αίγλη της εξουσίας κατά την υπουργική του θητεία ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δίνει μια απάντηση που αν μη τι άλλο ιντριγκάρει εσωκομματικά καθώς θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως αιχμή για τις σπουδές του Αλέξη Τσίπρα σε πολυκλαδικό λύκειο των Αμπελοκήπων και στο πολυτεχνείο της Πάτρας σε συνδυασμό με τα περί ανασφάλειας που του χρέωσε στην προηγούμενη απάντηση.
Λέει λοιπόν ο κ. Τσακαλώτος: «Λιγότερο από άλλους (σ.σ. τον επηρέασε η αίγλη της υπουργικής καρέκλας). Δεν σημαίνει ότι είμαι καλύτερος άνθρωπος αλλά αν έχεις πάει σε ένα σχολείο που ιδρύθηκε το 1500, σε ένα κολέγιο στην Οξφόρδη που ιδρύθηκε το 1341 δεν έχεις ανασφάλεια. Έχεις μια «αστική αυτοπεποίθηση». Δεν το λέω με υπεροψία. Το αντίθετο. Η Αριστερά θα ήθελε όλοι οι άνθρωποι να έχουν αυτοπεποίθηση και τα εφόδια για να την αποκτήσουν».
Πάντως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν παραλείπει να αφήσει ακόμα μια μπηχτή κατά του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για έλλειψη συλλογικότητας και δημοκρατίας δια της πλαγίας λέγοντας ότι «μπροστά στο Βαρουφάκη ο Τσίπρας είναι υπόδειγμα συλλογικότητας και δημοκρατίας».
Με την πανδημία πιστεύετε ότι το πολιτικό σύστημα, συνολικά, πήρε μαθήματα;
– Να σας πω, δεν περίμενα ότι το πελατειακό κράτος θα επέστρεφε στον βαθμό που επέστρεψε. Παρότι, όπως καταλαβαίνετε, δεν είμαι και πρόεδρος του φαν κλαμπ του Κυριάκου Μητσοτάκη, πίστευα ότι σε αυτόν τον τομέα θα έκανε τη διαφορά.
4.ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
– Ποιο καλό στοιχείο αναγνωρίζετε στον κ. Μητσοτάκη;
– Οτι ξέρει να διαλέγει συμβούλους. Δεν είναι λίγο.
– Ποιο είναι το μεγαλύτερο προσόν, κατά τη γνώμη σας, του Αλέξη Τσίπρα;
– Δύο. Εχει μια λαϊκότητα, που είναι χαρισματική. Η κόρη μου, στα 14 της, μου είπε ότι όταν ο Τσίπρας χαιρετάει τον κόσμο είναι σαν το ψάρι μέσα στο νερό, ενώ εσύ σαν το ψάρι μέσα στο μέλι! Και το δεύτερο, ο «τακτικισμός», που του επιτρέπει να βλέπει ένα θέμα μέσα από περισσότερες πλευρές, περισσότερες γωνίες.
– Και ελάττωμα;
– Δύο. Εχει μια ανασφάλεια που δεν δικαιολογείται. Και σε ένα πράγμα που είναι χειρότερος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι στην επιλογή συμβούλων. Για να είμαι δίκαιος, όμως, αυτό το λέει και ο ίδιος.
– Στην Αριστερά θα ασκούσατε κριτική;
– Δεν έχει ακόμη μια συλλογική σύλληψη για το πώς οι αξίες της, της συμμετοχικότητας, της δημοκρατικότητας, της αλληλεγγύης, μπορούν να διευρυνθούν και σε τομείς της πραγματικής οικονομίας.
– Εχετε κάποιο πρότυπο/μοντέλο στο οποίο έχει εφαρμοστεί αυτό που λέτε;
– Αποσπασματικά, όπως στον συμμετοχικό προϋπολογισμό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πας, για παράδειγμα, στον Χ δήμο και καλείς τους πολίτες να αποφασίσουν αν θέλουν περισσότερο την καθαριότητα ή τις αθλητικές εγκαταστάσεις. Τους καλείς να επιλέξουν και ταυτόχρονα να αποδεχθούν και τις συνέπειες των επιλογών τους.
– Το έχετε δει να λειτουργεί και πού;
– Σε πόλεις της Λατινικής Αμερικής, της Ισπανίας, της Ιταλίας. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πάντα. Αλλο παράδειγμα είναι πολλές επιτυχημένες ΚοινΣΕπ (Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση).
Εξηγεί αναλυτικά πώς το εννοεί αναφέροντας και το παράδειγμα φίλου του που εξάγει λάδι στη Γερμανία, σε μικρή κλίμακα, στηρίζοντας παραγωγούς, βοηθώντας δομές αλληλεγγύης. Στην Ελλάδα –πιστεύει– έχουμε πάρα πολύ καλά αγροτικά προϊόντα, που υστερούν όμως στη συσκευασία και στην προώθηση για να βρεθούν σε ντελικατέσεν καταστήματα του εξωτερικού.
Είχα μια «αστική αυτοπεποίθηση», δεν το λέω με υπεροψία
Στη συζήτησή μας με τον κ. Τσακαλώτο η πολυδιάσπαση, από το εύρος των θεμάτων, ήταν αναπόφευκτη. Απαντούσε σε όλα, παρά το γεγονός ότι μόλις είχε αναρρώσει από κορωνοϊό –τον οποίο πέρασε «δύσκολα», αν και τριπλά εμβολιασμένος– και ένιωθε εξαντλημένος. Από τα οπαδικά στα πολιτικά, η απόσταση είναι, τελικά, μικρότερη απ' όσο φαίνεται. «Είστε οπαδός του ΠΑΟΚ. Πώς βιώσατε την άγρια δολοφονία του Αλκη Καμπανού;» τον ρωτάω. «Το πρόβλημα αρχίζει από το γεγονός ότι με το ποδόσφαιρο ασχολούνται άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο. Η οικονομική ισχύς τους μεταφράζεται σε πολιτική εξουσία», απαντά. «Πιστεύω ότι οι δεσμοί της Ν.Δ. με τα οικονομικά συμφέροντα είναι ισχυροί κι έτσι πολύ δύσκολα το μαχαίρι της εξυγίανσης θα φτάσει στο κόκαλο. Πρέπει να αλλάξει κάτι στο ποδόσφαιρο συνολικά, και, εννοείται, και για τον ΠΑΟΚ».
Για την εκλογική –και δημοσκοπική– πτώση του ΣΥΡΙΖΑ έχει ερμηνεία: «Κατ' αρχάς, θεωρώ το εκλογικό 32% πολύ μεγάλο επίτευγμα μετά ένα μνημόνιο και τις "Πρέσπες". Αλλες κυβερνήσεις που εφάρμοσαν μνημόνιο πήγαν σε 8% και 10%. Το αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα ενισχύθηκε και λόγω της πανδημίας. Η κυβέρνηση τα πήγε καλά στην πρώτη καραντίνα, ο κόσμος εκτίμησε ότι είναι αποτελεσματική. Τώρα όμως, με τους θανάτους, έχει αρχίσει να χάνει έδαφος. Στον ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, η πανδημία στέρησε την επαφή με τον κόσμο. Τις ζωντανές εκδηλώσεις ή την επίσκεψη σε μια λαϊκή, για παράδειγμα. Ηταν το οξυγόνο μας η επαφή με τον κόσμο».
– Η «αίγλη της εξουσίας» σάς επηρέασε, την περίοδο που ήσαστε υπουργός;
– Λιγότερο από άλλους. Δεν σημαίνει ότι είμαι καλύτερος άνθρωπος, αλλά αν έχεις πάει σε ένα σχολείο που ιδρύθηκε το 1500, σε ένα κολέγιο, στην Οξφόρδη (Queens College Oxford), που ιδρύθηκε το 1341, δεν έχεις ανασφάλεια. Eχεις μια «αστική αυτοπεποίθηση». Δεν το λέω με υπεροψία. Το αντίθετο. Η Αριστερά θα ήθελε όλοι οι άνθρωποι να έχουν αυτοπεποίθηση και τα εφόδια για να την αποκτήσουν. Ενα από τα χειρότερα πράγματα στον νεοφιλελευθερισμό δεν είναι οι ανισότητες. Είναι ότι έχει μειωθεί η κοινωνική κινητικότητα. Η πιθανότητα ένα παιδί της εργατικής τάξης να ανελιχθεί κοινωνικά είναι πολύ μικρότερη απ' ό,τι ήταν τη δεκαετία του '60. Εκτός αν είναι very bright, παίρνει υποτροφίες, ξεχωρίζει για το μυαλό του κ.ο.κ. Αλλιώς οι πιθανότητες είναι ελάχιστες.
– Εσείς, ένας ριζοσπάστης αριστερός, πώς πειθαρχήσατε στη μνημονιακή πολιτική;.
– Δεν μπορούσαμε να αποδράσουμε. Το ερώτημα ήταν: Πας σπίτι σου και πετάς την καυτή πατάτα στον άλλον; Οχι. Αποφάσισα ότι πρέπει να προχωρήσω.
Ο Βαρουφάκης
– Στο βιβλίο σας, οι αναφορές σας στον Γιάνη Βαρουφάκη έχουν μια κριτική απόσταση. Μιλάτε για «την απόλυτη ανάγκη αυτοεπιβεβαίωσής» του. Είδατε την ταινία του Γαβρά «Ενήλικοι στην αίθουσα»;
– Oχι. Δεν είχα το σθένος! Με παρουσιάζει, έμαθα, σαν αυτόν που μετέφερε τα σλάιντ!.. Eχω διαβάσει βέβαια αρκετά μέρη του βιβλίου. Ο Γιάνης Βαρουφάκης θεωρεί ότι είναι ο άνθρωπος με τις bright ideas που κάποτε, πράγματι, έχει, γιατί είναι εμπνευσμένος, αλλά και κάποτε δεν έχει. Μπορεί να σκεφτεί κάτι έξω από τα στερεότυπα, αλλά δεν έχει την αίσθηση του κόμματος. Μπροστά στον Βαρουφάκη ο Τσίπρας είναι υπόδειγμα συλλογικότητας και δημοκρατίας.
Αντιγράφουμε από το βιβλίο του Ευκλ. Τσακαλώτου: «Το σοβαρό είναι ότι ακόμα δεν έχει καταλάβει (σ.σ. ο Γ. Βαρουφάκης) τη συνθετότητα της διαπραγμάτευσης, την πολυπλοκότητα και τις εσωτερικές αντιφάσεις των θεσμών».