Με τον τρόπο αυτό δεν εξευτελίζονται απλώς οι θιγόμενοι, εξευτελίζονται οι θεσμοί, εξευτελίζεται η Δικαιοσύνη, εξευτελίζονται οι διωκτικές αρχές και εκπέμπονται και επικίνδυνα μηνύματα στην ελληνική κοινωνία...»
ΙΩΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό):
Έρχομαι τώρα στο πρώτο άρθρο της τροπολογίας που καταθέσαμε και η οποία, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι μια πολύ σημαντική θεσμική παρέμβαση της Κυβέρνησης, μια παρέμβαση που αφορά και την ποιότητα της δημοκρατίας μας, μια παρέμβαση που έρχεται να ενισχύσει το κύρος των θεσμών, αλλά και να θωρακίσει περαιτέρω την αξιοπρέπεια των ανθρώπων.
Εξηγούμαι: Η ελευθερία του Τύπου, όπως είναι γνωστό, κατοχυρώνεται στο άρθρο 14 του ελληνικού Συντάγματος. Στο Σύνταγμά μας περιγράφονται σοφά και με ακρίβεια οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας του Τύπου, ώστε να διασφαλίζεται τόσο ο Τύπος, όσο και το πολίτευμα, αλλά και η προστασία των πολιτών οι οποίοι θεωρούν κατά καιρούς ότι θίγονται από ανακριβή, υβριστικά ή δυσφημιστικά δημοσιεύματα. Ορίζεται ότι ο τρόπος προστασίας των πολιτών απέναντι σε αυτού του είδους τις περιπτώσεις καθορίζεται από σχετικό νόμο.
Και από εδώ και πέρα ξεκινούν τα προβλήματα. Ποια προβλήματα; Η εμπειρία των τελευταίων ετών, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μας έδειξε δυστυχώς ότι ο νόμος που έχουμε σε ισχύ αφήνει περιθώρια σε κάποιους να καταστρατηγούν το πνεύμα του Συντάγματος και να ασχημονούν και κατά του Τύπου, αλλά και της κοινωνίας , χωρίς να μπορούν ουσιαστικά να έρθουν αντιμέτωποι με τις κυρώσεις που φτάνουν να τους αποδίδουν τα όργανα της συντεταγμένης πολιτείας.
Προφανώς οι νομοθέτες της δεκαετίας του '80 -γιατί εκεί νομοθετήθηκαν τα πράγματα αυτά, αλλά και αργότερα- δεν μπορούσαν καν να φανταστούν ότι θα υπήρχαν έντυπα τα οποία βυσσοδομούν έναντι πολιτών, θεσμών, πολιτικών, εκκλησιαστικών παραγόντων, χωρίς οι άνθρωποι αυτοί που θίγονται να μπορούν να βρουν το δίκιο τους απέναντι στις αθλιότητες, αλλά αντίθετα οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί αυτών των αθλιοτήτων να μην έχουν καμιά πρακτική συνέπεια, ακόμα και στην περίπτωση που υπήρχε εναντίον τους καταδικαστική απόφαση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν χρησιμοποιώ τυχαία ούτε τις λέξεις ούτε τα παραδείγματα. Δεν μιλώ για τη δημοσιογραφική κριτική, όσο σκληρή και αν είναι. Δεν μιλώ για ειδήσεις ή απόψεις που γράφονται σε έντυπα και που μπορεί κάποιες από αυτές να θεωρούνται αναληθείς, να θεωρούνται fake. Δεν μιλώ καν για περιπτώσεις που κάποιος θεωρεί ότι θίγεται, όταν στην περίπτωση αυτή γνωρίζει κατά ποιου πρέπει να στραφεί, όταν η Δικαιοσύνη γνωρίζει ποιον πρέπει να κρίνει και όταν τα συντεταγμένα όργανα της πολιτείας γνωρίζουν, ξέρουν απέναντι σε ποιον θα εφαρμόσουν την ενδεχόμενη απόφαση κύρωσης. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, τίποτα από όλα αυτά δεν συνιστά λογοκρισία.
Μιλώ, αντίθετα, για περιπτώσεις που η χυδαία επίθεση μένει στην ουσία αναπάντητη και οι συκοφάντες μπορούν ανενόχλητοι να συνεχίζουν να ασχημονούν χωρίς την παραμικρή συνέπεια, οικονομική ή άλλη. Με τον τρόπο αυτό δεν εξευτελίζονται απλώς οι θιγόμενοι, εξευτελίζονται οι θεσμοί, εξευτελίζεται η Δικαιοσύνη, εξευτελίζονται οι διωκτικές αρχές και εκπέμπονται και επικίνδυνα μηνύματα στην ελληνική κοινωνία.
Ακούστε ποια είναι τα περιθώρια στα οποία αναφέρομαι, βάσει των οποίων μπορούν και ασχημονούν οι ηθικοί ή φυσικοί αυτουργοί των όσων σας περιέγραψα παραπάνω. Πρώτον, ιδιοκτήτης και νόμιμος εκπρόσωπος στα έντυπα αυτά είναι πρόσωπα άγνωστα, αχυράνθρωποι δηλαδή, που τοποθετούνται ώστε να ματαιώνουν την οποιαδήποτε αξίωση από πολίτη που θεωρεί ότι θίγεται.
Δεύτερη περίπτωση. Ο διευθυντής ή ο διευθυντής σύνταξης, άτομα δηλαδή που κατ' εξοχήν σχετίζονται με την ύλη του εντύπου, είναι και αυτοί αχυράνθρωποι που συχνά δεν έχουν καμία σχέση με το δημοσιογραφικό λειτούργημα. Είναι ενίοτε υπερήλικες, αλλοδαποί ή άτομα αγνώστου διαμονής. Δεύτερον, οι φερόμενοι ιδιοκτήτες των εντύπων αυτών εκχωρούν εικονικά τις απαιτήσεις σε οικείους τρίτους, συνεννοημένα δηλαδή σε δικούς τους, ώστε να μην ικανοποιούνται οι επιδικασθείσες αξιώσεις από τους θιγόμενους πολίτες. Τέλος, εμφανίζονται πολλές φορές χωρίς περιουσιακά στοιχεία, ενώ οι πραγματικοί ιδιοκτήτες έχουν πολύ μεγάλη προσωπική περιουσία, ώστε να μην ικανοποιούνται οι επιδικασθείσες αξιώσεις θιγομένων πολιτών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η επιδίωξη των ρυθμίσεων που φέρνουμε σήμερα είναι ακριβώς να αντιμετωπίσουμε τις στρεβλώσεις αυτές, όχι με τρόπο που να γίνεται –επαναλαμβάνω- η οποιαδήποτε παρέμβαση στο τι θα γράφει το κάθε έντυπο, καμιάς μορφής λογοκρισία, αλλά με τρόπο έτσι ώστε να γίνεται ορατή η ταυτότητα του εντύπου, των ιδιοκτητών του, των υπευθύνων γι' αυτά που γράφουν, γι' αυτά που υποστηρίζουν και να καθίσταται δυνατή η εφαρμογή των νόμων και η εκτέλεση των αποφάσεων, αν και όταν αυτές προκύπτουν.
Τι προσφέρει, λοιπόν, η καινούργια ρύθμιση; Πρώτον, υποχρέωση αναγραφής ιδιοκτήτη, νόμιμου εκπροσώπου, διευθυντή και διευθυντή σύνταξης. Προσφέρει την υποχρέωση ο διευθυντής και ο διευθυντής σύνταξης να είναι δημοσιογράφοι, να είναι μέλη επαγγελματικού σωματείου δημοσιογράφων. Επικουρική ευθύνη του ιδιοκτήτη του εντύπου για επιδικασθείσα αποζημίωση στον θιγόμενο πολίτη, σε περίπτωση που το νομικό πρόσωπο αδυνατεί να καταβάλει την αποζημίωση αυτή. Προβλέπεται για κάθε παραβίαση καθεμιάς από αυτές τις διατάξεις που σας είπα παραπάνω διοικητικό πρόστιμο 10.000 ευρώ, το οποίο επιβάλλεται από ποιον; Όχι από κάποια κυβερνητική κρατική αρχή, αλλά από την Ανεξάρτητη Αρχή, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, το οποίο το μόνο που κάνει είναι να διαπιστώνει την ισχύ ή τη μη ισχύ των διατάξεων που μόλις σας ανέφερα παραπάνω.
Θεσπίζουμε ακόμη τη δυνατότητα τα βεβαιωμένα πρόστιμα να παρακρατούνται από τα πρακτορεία διανομής πριν από οποιαδήποτε άλλη απαίτηση, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη στρέβλωση, το κόλπο αυτών που εκχωρούσαν τις εισπράξεις από τα πρακτορεία σε οικείες εταιρείες. Σε ποια περίπτωση επαναλαμβάνω και πάλι; Μόνο στην περίπτωση που διαπιστώνονται παραβιάσεις, ότι δεν έχεις αναγράψει την ταυτότητα του εντύπου σου, ότι δεν έχεις διευθυντή ή διευθυντή σύνταξης μέλος επαγγελματικού σωματείου δημοσιογράφων και οτιδήποτε άλλο. Στο αίτημα του εντύπου για αναστολή εκτέλεσης και κύρωσης, κάτι που παραπέμπει στο διηνεκές την ικανοποίηση του θιγόμενου, ερχόμαστε και ζητούμε στην αναστολή της κύρωσης να προσμετράται η οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη και οι τυχόν αλλεπάλληλες καταδίκες σε βάρος της εφημερίδας για διασπορά ψευδών ειδήσεων ή συκοφαντική δυσφήμιση.
Τέλος, όπως ενημερωθήκατε ήδη πριν από πριν από λίγο με τη νομοτεχνική βελτίωση που καταθέσαμε, υπάρχει μια ξεχωριστή φιλοσοφία σε ό,τι αφορά τον τοπικό και περιφερειακό Τύπο για λόγους που όλοι αντιλαμβάνεστε. Εκεί δίνουμε μεγαλύτερο περιθώριο προσαρμογής στις τοπικές και περιφερειακές εφημερίδες μέχρι τον Απρίλιο του 2023 και δίνουμε τη δυνατότητα οι ιδιότητες των διευθυντών και των διευθυντών σύνταξης να μπορούν να συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο και εκτός από μέλη επαγγελματικών σωματείων δημοσιογράφων να είναι και μέλη επαγγελματικών σωματείων εκδοτών.
Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, πολλοί πολίτες αλλά και αρκετοί συνάδελφοι Βουλευτές από όλες τις πτέρυγες έχουν έρθει κατά καιρούς αντιμέτωποι με χυδαίες επιθέσεις. Στρεβλώσεις σαν και αυτές που ερχόμαστε σήμερα να αντιμετωπίσουμε δεν τους επέτρεψαν να βρουν το δίκιο τους, ενώ αντίθετα επιτρέπουν στους συκοφάντες να συνεχίζουν τις ασχήμιες.
Είναι απολύτως καθαρό ότι οι ρυθμίσεις που φέρνουμε δεν δημιουργούν κανένα ζήτημα λογοκρισίας ή περιορισμού της ελευθερίας του Τύπου, απολύτως καθαρό. Αντίθετα, με τις παρεμβάσεις μας δίνουμε τη δυνατότητα σε ανθρώπους που έχουν υποστεί την πιο ακραία χυδαιότητα, που έχουν διαπομπευθεί για τη σεξουαλική τους ταυτότητα, που έχουν συκοφαντηθεί ως βιαστές παιδιών, που έχουν κατηγορηθεί για απίθανα πράγματα στην προσωπική τους ζωή να μπορούν να διεκδικήσουν το δίκιο τους χωρίς να κυνηγούν ανεμόμυλους. Απέναντι σε αυτό είναι ώρα να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας χωρίς υποκρισία και χωρίς υπεκφυγές.
2.........ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΥΣΗΣ: Γιατί ο Τύπος μόνο, κύριε Οικονόμου; Γιατί έφτασε όχι τα sites και η τηλεόραση; Δηλαδή, εσάς ή εμένα ή κάποιον από δω μέσα που θα τον συκοφαντήσει μια ιστοσελίδα, τι άμυνα εσείς οργανώνετε για εμάς, για εσάς, για τον οποιονδήποτε πολίτη; Πώς απαντάτε, λοιπόν, στο ερώτημα, γιατί ξαφνικά μέσα στη νύχτα φέρνετε τροπολογία μόνο για τον Τύπο και όχι για τα υπόλοιπα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης; Εάν θέλετε ονομαστικοποίηση, αν θέλετε διαφάνεια, γιατί δεν είμαστε ονομαστικοποιείτε τις μετοχές των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης;
ΙΩΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό):
Πρώτα απ' όλα κρατώ ως πολύ σημαντική την επισήμανση ότι πρέπει το πνεύμα αυτής της διάταξης προφανώς να ισχύσει και για τα sites και το διαδίκτυο. Να σας ενημερώσω ότι εκεί βρίσκεται σε εξέλιξη μία νομοθετική προσπάθεια γενικότερης τακτοποίησης αυτών που ισχύουν στο διαδίκτυο, ενός μητρώου που θα υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές, γιατί μέχρι τώρα το μόνο που υπάρχει και που παραλάβαμε είναι μια πλατφόρμα γνωστοποίησης.
Συνεπώς, για να έρθει να κουμπώσει καλά ένας νόμος και να έχει την ισχύ, αλλά και τις συνέπειες αυτές που θέλουμε προκειμένου να πετύχουμε τα αποτελέσματα και της προστασίας του Τύπου στο διαδίκτυο, αλλά και της προστασίας των πολιτών, θα πρέπει πρώτα να τακτοποιήσουμε άλλα πράγματα.
Προφανώς πολύ σύντομα, όταν φτιάξουμε και το μητρώο των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης, οι διατάξεις που ισχύουν, το πνεύμα τους, κατάλληλα νομοτεχνικά θα προσαρμοστούν για να ισχύουν και εκεί. Προφανώς την αναγκαιότητα την αντιλαμβάνεται ο οποιοσδήποτε.
Άκουσα τον κ. Ραγκούση, διάβασα και την ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ. Για μία ακόμη φορά σε ένα ζήτημα πολύ σημαντικό είτε δεν κατανοείτε, είτε κάνετε ότι δεν κατανοείτε. Και τα δύο δεν είναι σοβαρά για ένα κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Μας λέτε ότι συμφωνείτε στο να αναγράφονται οι εκδότες, μας λέτε ότι συμφωνείτε να είναι ο διευθυντής σύνταξης και διευθυντής της εφημερίδας μέλη δημοσιογραφικών σωματείων. Διαβάζω από κει και πέρα στην ανακοίνωση σας πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση με την ουσία της νομοθέτησης.
Λέτε για παράδειγμα ότι ερχόμαστε να κάνουμε δώρο στα πρακτορεία. Δώρο σε ποιον; Εάν κάποιος σήμερα πάει και κάνει μία αγωγή, εκδικαστεί, την κερδίσει, όπως είναι το νομικό πλαίσιο σήμερα δεν μπορεί να εκτελεστεί αυτό. Με τις ρυθμίσεις που φέρνουμε, αυτός που θα κερδίσει την αγωγή, αυτός που θα κρίνει η ελληνική δικαιοσύνη, θα μπορεί να πάρει τα χρήματα που θα του επιδικάσει το δικαστήριο από αυτά που το πρακτορείο θα παρακρατήσει προς όφελος του ωφελούμενου. Ποιο πρακτορείο ευνοούμε;
Δεύτερον, λέτε σχετικά με τη διάταξη: Ποιος θα πληρώνει τα χρέη κλπ.; Πάλι δεν διαβάσατε τον νόμο. Λέμε ότι σε περίπτωση που κερδίσει κάποιος μια αγωγή και το νομικό πρόσωπο που φέρεται ως ιδιοκτήτης του οποιουδήποτε εντύπου αδυνατεί να ανταποκριθεί στην απόφαση αυτή του δικαστηρίου για την αγωγή αυτή που ισχύει σήμερα όταν θίγεται η προσωπικότητά του, όταν θεωρεί τον συκοφαντείται, όταν θεωρεί ότι υπάρχουν εν πάση περιπτώσει προβλήματα τα οποία δεν έχει αποκατασταθεί το κύρος και αξιοπρέπειά του από το έντυπο, θα έρθει να καταβάλει αυτό που θα επιδικάσει το δικαστήριο -εάν υπάρχει αδυναμία, επαναλαμβάνω, του νομικού προσώπου- επικουρικά ο ιδιοκτήτης ή ο μέτοχος που έχει πάνω από 50%. Τι σχέση έχουν αυτά με αυτά που επικαλείστε στην ανακοίνωσή σας;
Κοιτάξτε, εδώ τα πράγματα είναι συγκεκριμένα. Είμαστε αντιμέτωποι με ένα δυσάρεστο φαινόμενο. Όποιος ισχυρίζεται ότι ο νόμος όπως είναι σήμερα υποστηρίζει το πνεύμα του Συντάγματος για την προστασία του Τύπου και για την προστασία του πολιτεύματος και των πολιτών, νομίζω ότι υποκρίνεται, νομίζω ότι είναι μακρά νυχτωμένος.