ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ (Πρόεδρος της Κυβέρνησης): Σε μια απόπειρα, κύριε Βαρουφάκη, να κάνω τη συζήτηση πιο διαδραστική, θα ξεκινήσω απαντώντας σας στα τρία ζητήματα τα οποία θέσατε στο τέλος της ομιλίας σας, διότι, παρά τις μεγάλες μας διαφωνίες σε πολλά άλλα θέματα και αντιπαρερχόμενος τις συνηθισμένες ρητορικές σας υπερβολές περί δουλοπαροικίας, κρίνω ότι κάποια από τα πράγματα τα οποία είπατε είναι ουσιαστικά.
Αναδάσωση. Όλοι οι δασολόγοι μας συστήνουν ότι στην περίπτωση που έχει καεί πεύκο να αφήσουμε το δάσος μόνο του και να προτιμήσουμε τη φυσική αναγέννηση και αυτό προτιθέμεθα να κάνουμε και σε αυτήν την περίπτωση. Το μόνο το οποίο χρειάζεται είναι να δρομολογήσουμε γρήγορα, πράγμα το οποίο ήδη έχουμε κάνει, τα απαραίτητα αντιδιαβρωτικά έργα, ώστε να συγκρατήσουμε το χώμα με κορμοδέματα και με κορμοπλέγματα, να βάλουμε τους ανθρώπους οι οποίοι ζούσαν από το δάσος να δουλέψουν στο δάσος, να κάνουμε γρήγορα αντιπλημμυρικά έργα στο πάνω μέρος του βουνού όπου μπορούμε σχετικά φθηνά και χωρίς βαριές μελέτες να τα υλοποιήσουμε και στη συνέχεια να αφήσουμε τη φύση να κάνει τη δουλειά της.
Έχετε δίκιο όταν επισημαίνετε ότι όπου και αν κοιτάξει κανείς στην Ελλάδα, ειδικά στις περιοχές όπου κυριαρχεί η χαλέπιος πεύκη, θα διακρίνει είτε παλιό δάσος είτε ξαναγεννημένο δάσος υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι το ξαναγεννημένο δάσος, τα μικρά πευκάκια, τα οποία από μόνα τους θα βγουν, δεν θα καούν ξανά και δεν θα υπάρχει υπερβόσκηση. Υπό αυτές τις δύο προϋποθέσεις, ναι, η φυσική αναγέννηση είναι ο ενδεδειγμένος δρόμος και αυτή θα ακολουθήσουμε, διότι αυτή μας υποδεικνύεται από όλους τους ειδικούς.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου χρειάζεται να παρέμβουμε με τεχνητή αναδάσωση. Αυτές είναι οι περιπτώσεις δασών τα οποία δεν προσφέρονται για φυσική αναγέννηση. Και, πράγματι, από την πρώτη ανάλυση που έχουμε κάνει υπάρχουν κάποια τέτοια δάση, ειδικά στην περιοχή της Εύβοιας. Και, επίσης, ναι, χρειάζεται να παρέμβουμε με φυσική αναδάσωση στις περιπτώσεις κοντά στους οικισμούς ή σε άλλες περιοχές, όπως ενδεχομένως πέριξ του ανακτόρου του Τατοΐου όπου υπήρχε παλιός κήπος με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία και αναζητούμε σήμερα από τα ιστορικά μας αρχεία, προκειμένου να μπορέσουμε να φυτέψουμε αυτά τα οποία φυτεύτηκαν τον 19ο αιώνα, διότι αυτό είναι ένα δάσος το οποίο ήταν τελείως τεχνητό.
Αυτή, λοιπόν, την πολιτική θα ακολουθήσουμε και τώρα ως προς τις αναδασώσεις. Κατά συνέπεια, μην περιμένει κανείς ότι θα υπάρξει αναδάσωση πεντακοσίων ή εφτακοσίων ή οχτακοσίων χιλιάδων στρεμμάτων. Αναφέρομαι στις εκτάσεις εκείνες που κάηκαν που είναι δασικές, διότι από το ένα εκατομμύριο εκατό χιλιάδες στρέμματα που εκτιμούμε ότι έχουν καεί προφανώς δεν είναι όλα δάση. Αυτήν την πολιτική θα ακολουθήσουμε και τώρα.
Δεύτερη παρατήρησή σας σχετικά με τις ανεμογεννήτριες. Κατ' αρχάς, ας συμφωνήσουμε, επιτέλους, σε αυτήν την Αίθουσα ότι είναι αδύνατον –αδύνατον!- να πετύχουμε τους στόχους για μια οικονομία χαμηλών και τελικά μηδενικών εκπομπών άνθρακα χωρίς σημαντικότατη συμμετοχή του αέρα και του ηλίου στο ενεργειακό μας μείγμα.
Σήμερα έχουμε δυόμισι χιλιάδες μεγαβάτ ανεμογεννήτριες και θα πρέπει να φτάσουμε γύρω στα επτά χιλιάδες μεγαβάτ με βάση το σχέδιο το οποίο έχουμε εκπονήσει και αυτές οι ανεμογεννήτριες πρέπει να μπούνε κάπου. Το ερώτημα το οποίο τίθεται είναι πού θα μπουν και με ποιους κανόνες θα μπουν.
Και θέλω να θυμίσω ότι στο παρελθόν επενδυτικά σχέδια Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είχαν καταρρεύσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ακριβώς επειδή το Συμβούλιο έκρινε ότι δεν είχε προηγηθεί ο σωστός σχεδιασμός ως προς τη χωροταξία για το πού θα τοποθετήσουμε ανεμογεννήτριες.
Οι ανεμογεννήτριες δεν μπορούν να τοποθετηθούν παντού. Υπάρχουν περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, περιοχές όπου μια μεγάλη ανεμογεννήτρια θα διαταράξει την ισορροπία της κλίμακας του τοπίου. Σε αυτές τις περιοχές δεν μπορούν να μπουν ανεμογεννήτριες. Υπάρχουν άλλες περιοχές στη στεριά που μπορούν να μπουν ανεμογεννήτριες και η επικαιροποίηση του χωροταξικού σχεδίου γύρω από τις ΑΠΕ θα μας επιτρέψει αυτό να το ξεκαθαρίσουμε.
Όμως, είναι αδύνατον να συζητάμε σήμερα ότι μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους μας με ανεμογεννήτριες μόνο στη θάλασσα. Βεβαίως και θα δρομολογήσουμε και ανεμογεννήτριες στη θάλασσα. Είναι πιο ακριβές. Έχουν, όμως, και σημαντικά πλεονεκτήματα, κυρίως το γεγονός ότι μπορούν να τοποθετηθούν χωρίς να διαταράξουν με τόσο μεγάλη ένταση άλλες δραστηριότητες και ήδη το Υπουργείο Ενέργειας προχωράει στον απαραίτητο σχεδιασμό, ώστε να εντοπίσουμε τα πρώτα εκείνα σημεία με υψηλό σταθερό αιολικό δυναμικό, στα οποία μπορούμε να τοποθετήσουμε πλωτές, γιατί, δυστυχώς, έχουμε μεγάλα βάθη. Η Δανία, στην οποία αναφερθήκατε, έχει το πλεονέκτημα ότι η Βόρεια Θάλασσα είναι πολύ ρηχή, το οποίο σημαίνει ότι μπορείς εύκολα να τοποθετήσεις την ανεμογεννήτρια στον πυθμένα, πράγμα το οποίο εμείς εδώ πέρα σαν Ελλάδα δεν μπορούμε να κάνουμε.
Άρα, ναι, στο μέλλον θα χρειαστούμε και offshore ανεμογεννήτριες –ανεμογεννήτριες στη θάλασσα-, θα χρειαστούμε όμως και προφανώς πολύ περισσότερες ανεμογεννήτριες στην ξηρά, σε συνδυασμό με μια μεγάλη έμφαση που θα δώσουμε προφανώς στην ηλιακή ενέργεια, αλλά και σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, διότι τα συστήματα αυτά είναι απολύτως απαραίτητα, καθώς –λέω το αυτονόητο- δεν φυσάει και δεν έχει ήλιο κάθε στιγμή του εικοσιτετραώρου.
Σχετικά τώρα με το ζήτημα των αλλαγών χρήσεων, επιτρέψτε μου, κύριε Βαρουφάκη, να αντιστρέψω το επιχείρημά σας. Εάν πράγματι ήταν τόσο ρητός ο νομοθέτης, τότε όποιος ήθελε να μην τοποθετηθεί κάπου μια ανεμογεννήτρια, θα έκαιγε το δάσος. Το έχετε σκεφτεί αυτό; Διότι αυτός είναι ο κίνδυνος αυτή τη στιγμή, τα δάση όχι να καίγονται επειδή κάποιοι θέλουν να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες, τα δάση να καίγονται από αυτούς οι οποίοι δεν θέλουν να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες!
Και ακριβώς αυτήν την ισορροπία –το τονίζω, ακριβώς αυτή την ισορροπία- προσπάθησε να πετύχει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Επειδή βλέπω αγανάκτηση από τους συναδέλφους, μάλλον δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες. Ενημερωθείτε πριν σπεύσετε να αγανακτήσετε. Ακριβώς αυτήν την ισορροπία προσπάθησε να πετύχει το Συμβούλιο της Επικρατείας με τη γνωμάτευσή του, σχετικά με τη δυνατότητα υλοποίησης τέτοιων έργων σε εκτάσεις που έχουν κριθεί αναδασωτέες. Αυτή είναι λοιπόν η ισορροπία, την οποία πρέπει να πετύχουμε. Έρχομαι τώρα στην ουσία της συζήτησης. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εδώ έχουμε συγκεκριμένα αποτελέσματα, που δείχνουν ότι το επιτελικό κράτος, το δήθεν επιτελικό κράτος, του κ. Μητσοτάκη απέτυχε. Κατέρρευσε παταγωδώς δυστυχώς, με τραγικά αποτελέσματα και για τα δάση και για τους πληγέντες και για τις περιουσίες τους και για την προοπτική όλων αυτών των περιοχών. Είναι ξεκάθαρο ότι απέτυχε το δήθεν επιτελικό κράτος και στο κομμάτι της πανδημίας και στο κομμάτι των πυρκαγιών. Οι πολίτες απλά δεν αισθάνονται ασφαλείς πλέον με αυτή την Κυβέρνηση.
Φαίνεται ότι ο κ. Μητσοτάκης ενοχλείται πάρα πολύ από την τεκμηριωμένη κριτική και την αποδόμηση με στοιχεία συγκεκριμένα, γι' αυτό και επέλεξε να αποχωρήσει και να μην ακούσει τις τοποθετήσεις μου και τη δευτερολογία μου. Και μάλιστα, υπέπεσε σε ένα πραγματικό ατόπημα στη δευτερολογία του εναντίον μου, προσπαθώντας να υποτιμήσει τα όσα έλεγα, προσπαθώντας να πει ότι δεν καταλαβαίνω και ότι ως άνδρας οφείλει να εξηγήσει στη γυναίκα αυτά που δεν καταλαβαίνει. Οφείλει να σέβεται λοιπόν. Είναι προφανές ότι κάθε φορά που αισθάνεται ότι στριμώχνεται χάνει και την αστική του ευγένεια. Αυτό που έκανε λέγεται mansplaining και θα πρέπει να το κατανοήσει και με την πρώτη ευκαιρία να ζητήσει συγγνώμη. Διότι γνωρίζω πάρα πολύ καλά και πώς λειτουργούν τα αεροπλάνα και πώς γίνεται ο καθαρισμός των δασών. Έχω προσωπική εμπειρία από την αυτοδιοίκηση επί σειρά ετών στην Πολιτική Προστασία και με πολύ σημαντικά και θετικά αποτελέσματα για την πορεία των πραγμάτων στην Αττική, τουλάχιστον στο κομμάτι της υπερνομαρχίας που με αφορούσε.
Είναι προφανές ότι αυτό που ρώτησα για τα αεροπλάνα ήταν πόσα επιχειρούσαν, πόσα σε κάθε πυρκαγιά και ποιος έπαιρνε την απόφαση για το πώς θα κατανεμηθούν τα αεροπλάνα. Ποιος πήρε τα αεροπλάνα από την Εύβοια και ποιος έπαιρνε τις τελικές αποφάσεις στο κέντρο επιχειρήσεων. Και είναι προφανές ότι δεν έχει να μου δώσει απαντήσεις ή μάλλον είναι δύσκολες οι απαντήσεις που πρέπει να μου δώσει, γι' αυτό και κατέφυγε στο συγκεκριμένο ατόπημα. Διότι δεν ήθελε να δώσει την απάντηση, που δείχνει ποιος έχει την ευθύνη, ποιος πρέπει να αναλάβει τη συγκεκριμένη ευθύνη.
Γιατί ευθύνη έχει συνολικά η Κυβέρνηση και αν πράγματι έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους, όπως μας είπε ο Πρωθυπουργός, τότε λυπάμαι αλλά εκ του αποτελέσματος είναι πολύ κατώτεροι των περιστάσεων και των αναγκών αυτής της κοινωνίας.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του Κινήματος Αλλαγής)
Όσο για την αναφορά ότι ζητούν οι πολίτες την ώρα της φωτιάς ένα ελικόπτερο πάνω από το σπίτι τους και μάλιστα με τον αλαζονικό τρόπο που ειπώθηκε δείχνει πόσο μακριά είναι από το πώς ένιωθαν οι άνθρωποι αυτοί που προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους, εκλιπαρούσαν για βοήθεια και δεν την έβρισκαν από πουθενά και τα λιγοστά πυροσβεστικά οχήματα έφευγαν, λέγοντάς τους: «Πρέπει να εκκενώσετε το χώρο. Αυτή είναι η εντολή. Φύγετε. Δεν μπορούμε να σας βοηθήσουμε». Αυτό είπε και ο Περιφερειάρχης, αλλά τον έβαλαν στη συνέχεια να ανασκευάσει.
Υπάρχουν πάρα πολλές καταγγελίες σε όλες τις περιοχές. Πρέπει δε να σας πω ότι οι ίδιοι οι πυροσβέστες έλεγαν ότι στην Εύβοια χρειαζόντουσαν διακόσια πυροσβεστικά με το μέγεθος της φωτιάς και δεν διέθεταν ούτε είκοσι δύο. Από την ώρα δε που έφυγαν τα αεροπλάνα από την Εύβοια και μέχρι να επιστρέψουν κάηκαν επτά οικισμοί, καταστράφηκαν επτά οικισμοί. Κανένας δεν θα αναλάβει αυτή την ευθύνη; Και μιλάτε ειρωνικά για τα ελικόπτερα που θέλει ο καθένας πάνω από τo σπίτι του όταν υπάρχει τέτοιου μεγέθους καταστροφή;
Περίμενα περισσότερη αυτοκριτική. Περίμενα ειλικρινή συγγνώμη, αλλά είναι φανερό ότι και η συγγνώμη ήταν απολύτως προσχηματική. Δεν υπάρχει κανένα επιτελικό κράτος της Νέας Δημοκρατίας. Στο Μαξίμου υπάρχει μια ανώνυμη εταιρεία που ασχολείται μόνο με επιχειρηματικά συμφέροντα και μάλιστα λίγων και ισχυρών. Και φάνηκε αυτό και με το πώς χειρίστηκαν το θέμα της Τράπεζας Πειραιώς και με τα Ελληνικά Πετρέλαια και το πώς χειρίστηκαν τα κολέγια σε βάρος των δημοσίων πανεπιστημίων και πώς χειρίζονται τα θέματα των ΑΠΕ μόνο για τους μεγάλους και ισχυρούς και πώς χειρίζονται το θέμα του εργασιακού και του ασφαλιστικού.