Σε αυτή την έρευνα, το 62,1% απάντησε ότι η κρίση οφείλεται κυρίως σε «δικές μας αδυναμίες», ενώ μόλις 9,7% πιστεύει ότι ευθύνονται κυρίως οι ξένοι. Υψηλό παραμένει το ποσοστό (76%) που θεωρεί ότι ευθύνεται το κοινωνικό σύνολο εν γένει, το οποίο συνήθισε να ζει πέρα από τις δυνατότητές του. Ακόμη, έχει μειωθεί αισθητά το ποσοστό όσων αποδίδουν ευθύνες για την κρίση στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα- 59,4% έναντι 77,3% τον Απρίλιο του 2015.
Αυτά καταγράφει, μεταξύ πολλών άλλων συμπερασμάτων, η τρίτη έκδοση της έρευνας «Τι πιστεύουν οι Ελληνες» του ερευνητικού οργανισμού «διαΝΕΟσις», την οποία παρουσίασε η «Καθημερινή».
Μικρότερο Δημόσιο
Το 62,4% θεωρεί ότι η χώρα χρειάζεται μικρότερο Δημόσιο, ενώ μόνο το 21,8% εκτιμά ότι η ανάκαμψη θα έρθει μέσω αύξησης των μισθών και συντάξεων από το κράτος. Στον αντίποδα, το 73,2% προκρίνει την παροχή κινήτρων από τις κυβερνήσεις για την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση των εξαγωγών.
Η φορολογία
Η έρευνα καταγράφει και αντιστροφή της κοινής γνώμη στην επιλογή μεταξύ υψηλής φορολογίας και ισχυρού κράτους πρόνοιας και μειωμένης φορολογίας με πιο περιορισμένη κρατική μέριμνα. Τον Απρίλιο του 2015 η πρώτη άποψη είχε προβάδισμα 10,5%. Στην τρίτη έκδοση της έρευνας, οι οπαδοί της χαμηλότερης φορολογίας προηγούνται κατά 22,6%.
Ακόμη, αυξήθηκε το ποσοστό που θεωρεί αφελή την εκτίμηση ότι θα παταχθεί η φοροδιαφυγή (από 62,2% σε 71,17%), ενώ το 38,9% θεωρεί τη φοροδιαφυγή «θεμιτή άμυνα» κατά της υπερφολορόλογησης.
Θετική στάση απέναντι στις επενδύσεις έχει το 84,4%, καθώς το 92,1% πιστεύει ότι δημιουργούν θέσεις εργασίας και το 88,8% ότι εισάγουν νέες τεχνολογίες στη χώρα. Την ίδια ώρα, μόνο το 5,8% πιστεύει ότι το όριο συνταξιοδότησης πρέπει να είναι πάνω από τα 65 έτη και το 51,7% πιστεύει ότι πρέπει να μείνει κάτω από τα 60 έτη.
Η άποψη για τους μετανάστες
Αρνητικά βλέπει τους Μουσουλμάνους το 46,4% των ερωτηθέντων, έναντι του 36,3% που έχουν θετική άποψη. Σε ό,τι αφορά την ευρύτερη εικόνα, το 49% έχει αρνητική άποψη για τους μετανάστες και το 37,6% θετική.
Το 88,3% συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί ότι ο αριθμός των μεταναστών στη χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια είναι υπερβολικά μεγάλος και το 64,4% πιστεύει ότι συμβάλλουν στην αύξηση της εγκληματικότητας, ενώ το 58% έχει την άποψη ότι συμβάλλουν στη διόγκωση της ανεργίας. Μόνο το 25,4% βλέπει τους μετανάστες ως μέρος της λύσης του δημογραφικού προβλήματος.
Οσο για το τι πρέπει να γίνει, την παραμονή των μεταναστών στη χώρα επιθυμεί το 2,2% (πλήρως), και το 17,5% σταδιακά και υπό προϋποθέσεις. Οι υπόλοιποι τάσσονται υπέρ της απομάκρυνσής τους, με το 20% να είναι υπέρ της άμεσης απέλασης.
Μυστικές οργανώσεις και Ρώσοι- Φευγάτοι και ιδεοληπτικοί
Η έρευνα καταγράφει και μία τάση προς τη συνωμοσιολογία. Χαρακτηριστικό είναι πως το 80,5% πιστεύει ότι υπάρχουν μυστικές οργανώσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, οι οποίες κινούν τα νήματα. Την ίδια ώρα, το 26,5% πιστεύει ότι μας ψεκάζουν, ποσοστό που φτάνει το 50% ανάμεσα στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής και το 37% εκείνων των ΑΝΕΛ.
Πιο δημοφιλείς είναι οι Ρώσοι για τους Ελληνες, που συγκεντρώνουν το 77,4% θετικής άποψης, ενώ το 33,5% πιστεύει ότι θα συμφέροντα της χώρας θα εξυπηρετούνταν καλύτερα αν αποχωρούσε η χώρα μας από την ευρωζώνη και αποκτούσε κάποια προνομιακή σχέση με τη Μόσχα.
Κόσμος και κοσμοθεωρίες
Αντι-αριστερή στροφή και συνωμοσιολογία
Η ροπή προς τη συνωμοσιολογία και ο σκεπτικισμός απέναντι στη Δύση είναι έκδηλα στα ευρήματα της έρευνας. Το 80,5% των Ελλήνων θεωρεί ότι υπάρχουν μυστικές οργανώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που δρουν στο παρασκήνιο και κινούν τα νήματα, ενώ το 26,5% πιστεύει ότι μας ψεκάζουν (το ποσοστό ξεπερνά το 50% μεταξύ οπαδών της Χρυσής Αυγής και φτάνει το 37% μεταξύ οπαδών των ΑΝΕΛ).
Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν τη θετική γνώμη του 36,4% του πληθυσμού (έναντι του 52,7% που έχει αρνητική γνώμη). Το ισοζύγιο είναι θετικό για τους Εβραίους (44,4% έναντι 37,9%) και για τους Αμερικανούς (49,7% έναντι 37,6%), αλλά με διαφορά οι πιο δημοφιλείς είναι οι Ρώσοι, με 77,4% θετικές γνώμες και μόνο 10,7% αρνητικές. Μάλιστα το 33,4% των Ελλήνων θεωρεί ότι τα συμφέροντα της χώρας θα εξυπηρετούνταν καλύτερα αν αποχωρούσε από την Ευρωζώνη και αποκτούσε κάποιας μορφής προνομιακή σχέση με τη Μόσχα.
Η παγκοσμιοποίηση, τέκνο του δυτικού καπιταλισμού, θεωρείται απειλή για την Ελλάδα από το 59,7% των ερωτηθέντων. Μόλις το 34,4% τη βλέπει ως ευκαιρία. Από την άλλη, ο καπιταλισμός ως μέθοδος οργάνωσης της παραγωγής έχει κερδίσει πόντους στα μάτια των Ελλήνων: οι οπαδοί του αυξήθηκαν από το 23,9% του συνόλου τον Απρίλιο του 2015 στο 33,3% τον Δεκέμβριο του 2016, όταν διεξήχθη η νέα έρευνα. Αντιστρόφως, η Αριστερά μοιάζει να χάνει τη λάμψη της: οι θετικές γνώμες για τη συγκεκριμένη πολιτική φιλοσοφία μειώθηκαν κατά την ίδια περίοδο, από το 52,5% σε 37,4% (ποσοστό που παραμένει υψηλότερο, ωστόσο, από τη δημοτικότητα του καπιταλισμού).
Μειωμένο, σε σχέση με τον Απρίλιο του 2015, εμφανίζεται και το ποσοστό εκείνων που θεωρούν ότι ο ελληνικός λαός εξακολουθεί να ξεχωρίζει για την ευφυΐα του και τον πολιτισμό του (από 72,9% σε 62,3%).