Από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ε.Ε. ως προς την εκμάθηση ξένων γλωσσών στα παιδιά έχει η Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Ειδικότερα η χώρα μας με ποσοστό 34,9% βρίσκεται στην τρίτη θέση όσον αφορά το ποσοστό μαθητών δημοτικού σχολείου που μαθαίνουν δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες.
Πρώτο είναι το Λουξεμβούργο με 79,6%. Το ποσοστό όμως αυτό δικαιολογείται, καθώς η χώρα έχει επίσημη γλώσσα τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα λουξεμβουργιανά με αποτέλεσμα στην έρευνα τα γαλλικά και τα γερμανικά να υπολογιστούν ως ξένες γλώσσες. Δεύτερη χώρα είναι η Λετονία με 37,2%.
Η τάση είναι αυξητική, καθώς από το 2013 μέχρι το 2022 το ποσοστό των μαθητών του δημοτικού σχολείου που μαθαίνουν τουλάχιστον δύο γλώσσες στην Ε.Ε. ανέβηκε στο 6,5% από 4,6% κατά μέσο όρο. Η Ελλάδα είχε μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις με +9%, ακολουθώντας τη Λετονία (+22,3%) και τη Φινλανδία (+14,9%).
Σύμφωνα με την έκδοση «Βασικά στοιχεία για τη διδασκαλία γλωσσών στο σχολείο στην Ευρώπη» για το 2023» που δημοσίευσε η Ε.Ε. υπάρχει μία στροφή τις τελευταίες δεκαετίες στη βαρύτητα της εκμάθησης ξένων γλωσσών από τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών της Ε.Ε.
Αγγλικά από τα 4
Ειδικότερα από το 2013 μέχρι το 2022 η εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας στα παιδιά δημοτικού έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 10%, καθώς οι μαθητές αρχίζουν να μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα σε μικρότερη ηλικία, ενώ η αγγλική είναι η πλέον διδασκόμενη ξένη γλώσσα σε όλες σχεδόν τις χώρες.
Αναφορικά με την ηλικία έναρξης της πρώτης ξένης γλώσσας που διδάσκεται ως υποχρεωτική, αυτή κυμαίνεται από 6 έως 8 ετών. Ωστόσο σε έξι εκπαιδευτικά συστήματα, μεταξύ αυτών και το ελληνικό, η πρώτη ξένη γλώσσα εισάγεται πριν από την ηλικία των 6 ετών. Ειδικότερα στη γερμανόφωνη κοινότητα του Βελγίου, στο Λουξεμβούργο και στην Πολωνία τα παιδιά ξεκινούν μαθήματα αγγλικών στο νηπιαγωγείο από την ηλικία των 3 ετών, στην Ελλάδα από την ηλικία των 4 ετών και από τα 5 σε Κύπρο και Μάλτα.
Τι συμβαίνει με τα αγγλικά σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
Τα σχολεία στην Εσθονία, τη Σουηδία και την Ισλανδία έχουν κάποια ελευθερία να καθορίσουν την τάξη στην οποία θα διδαχθεί η πρώτη ξένη γλώσσα ως υποχρεωτικό μάθημα.
Ετσι συνήθως τα σχολεία στην Εσθονία και την Ισλανδία αρχίζουν τη διδασκαλία ξένων γλωσσών όταν οι μαθητές είναι 9 ετών, ενώ στη Σουηδία η εκμάθηση ξένης γλώσσας αρχίζει στην ηλικία των 7 ετών.
Η τελευταία ηλικία στην οποία όλοι οι μαθητές πρέπει να αρχίσουν να μαθαίνουν μία ξένη γλώσσα είναι τα 10 έτη.
Αυτό συμβαίνει σε ορισμένα μέρη της γαλλικής κοινότητας του Βελγίου και της φλαμανδικής κοινότητας του Βελγίου.
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό των μαθητών που μαθαίνουν δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες φτάνει το 60,7% στην Ε.Ε. το 2022. Η Φινλανδία κατέχει την κορυφαία θέση με το εντυπωσιακό 98% των μαθητών να μαθαίνουν πολλές γλώσσες, ενώ και η Ελλάδα παρουσιάζει ποσοστό άνω του 92%, μαζί με χώρες όπως η Ιταλία, η Μάλτα και η Εσθονία.
Δεύτερη ξένη γλώσσα από τα 10
Παρότι σύμφωνα με τα στατιστικά της Ε.Ε., στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η έναρξη εκμάθησης δεύτερης ξένης γλώσσας ως υποχρεωτικού μαθήματος ξεκινά από τα 11 έως 13 έτη, στην Ελλάδα ξεκινά πλέον νωρίτερα.
Οι μαθητές στην Ελλάδα αρχίζουν να μαθαίνουν μια δεύτερη ξένη γλώσσα στην ηλικία των 10 ετών, όπου ο μαθητής είναι ακόμη στο δημοτικό. Το ίδιο συμβαίνει και σε Λετονία, Ελβετία και Σερβία.
Το Λουξεμβούργο ξεχωρίζει, καθώς όλοι οι μαθητές πρέπει να μαθαίνουν μια δεύτερη ξένη γλώσσα από την ηλικία των 6 ετών, ενώ στην αντίπερα όχθη είναι η Νορβηγία, όπου η εκμάθηση μιας δεύτερης ξένης γλώσσας γίνεται υποχρεωτική για όλους τους μαθητές στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όταν οι μαθητές είναι 16 ετών.
Στη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Αυστρία, τη Σλοβενία, τη Σλοβακία, το Λιχτενστάιν και την Τουρκία, οι δύο ξένες γλώσσες είναι υποχρεωτικές για όλους από την ηλικία των 14 ετών ή 15 ετών.
Τα οφέλη της γλωσσομάθειας σε μικρές ηλικίες
Σχολιάζοντας στην «Κ» τα ευρήματα της παραπάνω έρευνας η υφυπουργός Παιδείας, Ζέττα Μ. Μακρή, σημειώνει πως στόχος της Ελλάδας είναι οι ξένες γλώσσες να γίνουν αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
«Τα αγγλικά στο νηπιαγωγείο είναι μια από τις θεματικές μας συνδέσεις με το σύγχρονο ελληνικό σχολείο του 21ου αιώνα. Πιστεύουμε στην πρώτη επαφή των παιδιών με την αγγλική γλώσσα και τα βοηθάμε να αποκτήσουν γερές βάσεις στη μελλοντική τους πορεία στη γλωσσομάθεια», σημειώνει η ίδια.
Η εκμάθηση της ξένης γλώσσας συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας, της κοινωνικής ευαισθησίας και την καλλιέργεια της διαπολιτισμικής ενσυναίσθησης, ενώ σε σχέση με τη μητρική γλώσσα, έρευνες δείχνουν ότι η πρώιμη εκμάθηση δεύτερης γλώσσας αυξάνει τις επιδόσεις στη μητρική γλώσσα των παιδιών. – Ζέττα Μ. Μακρή, υφυπουργός Παιδείας.
Στην ερώτηση γιατί η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες που εισάγει τα αγγλικά στα σχολεία σε τόσο μικρή ηλικία, η υφυπουργός εξηγεί πως «η γνωριμία με την αγγλική γλώσσα, από τόσο νωρίς, έχει πολύ θετικά αποτελέσματα. Αρκεί όμως η επαφή και η εξοικείωση να γίνονται μέσω δραστηριοτήτων με παιγνιώδη, διασκεδαστικό και βιωματικό τρόπο και να είναι προσαρμοσμένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των μαθητών αυτής της ηλικίας».
Οπως προσθέτει η εκμάθηση της ξένης γλώσσας συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας, της κοινωνικής ευαισθησίας και την καλλιέργεια της διαπολιτισμικής ενσυναίσθησης, ενώ σε σχέση με τη μητρική γλώσσα, έρευνες δείχνουν ότι η πρώιμη απόκτηση δεύτερης γλώσσας αυξάνει τις επιδόσεις στη μητρική γλώσσα των παιδιών.
Σημειώνεται πως τα μαθήματα των ξένων γλωσσών εντάχθηκαν φέτος στα μαθήματα του Ψηφιακού Φροντιστηρίου το οποίο απευθύνεται σε όλους τους μαθητές, από την Ε' Δημοτικού έως τη Γ' Λυκείου. Εκεί, μέχρι το τέλος του 2025, θα έχουν αναρτηθεί 2.500 εύληπτα και ψηφιοποιημένα βίντεο για 49 συνολικά μαθήματα.