Δραματικές διαστάσεις έχουν λάβει τα τελευταία χρόνια οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και η μικροβιακή αντοχή στην Ελλάδα, αποτελώντας μία από τις κορυφαίες προκλήσεις στο ΕΣΥ. Τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν με το χειρότερο τρόπο την πρωτιά της χώρας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, με 12 στους 100 πολίτες που θα νοσηλευτούν στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, να μολύνονται από παθογόνα τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις οδηγούν στο θάνατο. Τα παραπάνω τονίστηκαν σε χθεσινή εκδήλωση του ΕΟΔΥ, με τίτλο «Επίκαιρα θέματα Δημόσιας Υγείας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, κάθε χρόνο καταγράφονται 20 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους λόγω μικροβιακής αντοχής και 112. 360 ασθενείς με Λοιμώξεις που σχετίζονται με Φροντίδα Υγείας (ΛΣΦΥ), ενώ 3.800 ασθενείς χάνουν τη ζωή τους ετησίως από τις τρεις βασικές κατηγορίες ΛΣΦΥ (πνευμονίες, ουρολοιμώξεις, βακτηριαιμίες). Η Ελλάδα καταγράφει διπλάσιο ποσοστό ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρώπης.
Όπως ανέφερε σχετικά η παιδίατρος – λοιμωξιολόγος, κ. Ξανθή Δεδούκου, 12 στους 100 νοσηλευόμενους προσβάλλονται από ενδονοσοκομειακά μικρόβια κάθε χρόνο στη χώρα όταν στην Ευρώπη η αντίστοιχη αναλογία είναι 7 στους 100.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν επίσης στοιχεία από μελέτη σημειακού επιπολασμού των σχετικών λοιμώξεων και χρήσης αντιβιοτικών σε ελληνικά νοσοκομεία η οποία κατέδειξε ότι οι συχνότερες λοιμώξεις την περίοδο 2022-2023 ήταν:
• Πνευμονίες (28,9%)
• Βακτηριαιμίες (20%)
• Ουρολοιμώξεις (13,1%)
• COVID-19 (8,4%)
• Λοιμώξεις χειρουργικού πεδίου (7,3%)
• Λοιμώξεις από Clostirioides difficile (4%)
Τα παθογόνα που κυριαρχούν και απειλούν καθημερινά τους ασθενείς στα νοσοκομεία είναι μεταξύ άλλων, η κλεμπσιέλλα, το ακινητοβακτήριο, οι ψευδομονάδες κ.α. ενώ οι μισοί νοσηλευόμενοι λαμβάνουν τουλάχιστον ένα αντιβιοτικό, ποσοστό διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Πρωτιά της Ελλάδας στα αντιβιοτικά
Για μια ακόμη φορά οι επιστήμονες έκρουσαν τον κώδωνα τους κινδύνου για την κατάχρηση λήψης αντιβιοτικών, καθώς με βάση τα στοιχεία από τον ΕΟΦ και την Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στην
κατανάλωση αντιβιοτικών στην ΕΕ, με 28,5 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους ημερησίως, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου που είναι 15,9.
Όπως επεσήμανε η Επίκουρη Καθηγήτρια Γεωργία Κουρλαμπά, η χρήση αντιβιοτικών είναι λίγο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα νοσοκομεία και ανεξέλεγκτη στην κοινότητα, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση της μικροβιακής αντοχής, της αντοχής δηλαδή που αναπτύσσουν οι μικροοργανισμοί στα αντιβιοτικά, καθιστώντας τα αναποτελεσματικά.
Επισημαίνεται ότι η μικροβιακή αντοχή ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μία από τις 3 κορυφαίες απειλές στην Δημόσια Υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Το πρόβλημα αποτελεί μια «σιωπηρή πανδημία» που απαιτεί άμεση παρέμβαση», δήλωσε ο καθηγητής Νίκος Σύψας, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων.
«Η μικροβιακή αντοχή εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα παρά τις όποιες ενέργειες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 και η Ελλάδα δεσμεύεται να τούς επιτύχει μέσω του ΕΟΔΥ», ανέφερε ο πρόεδρος του Οργανισμού. Ο πρώτος στόχος αφορά στη μείωση κατά 20% της κατανάλωσης αντιβιοτικών στην ΕΕ, σε σχέση με το 2019. Η ΕΕ μάλιστα έθεσε ξεχωριστούς στόχους για κάθε χώρα. Για την Ελλάδα, ο στόχος αυτός είναι λίγο πιο αυστηρός, στο 27%, καθώς έχουμε πολύ μεγαλύτερη κατανάλωση από άλλες χώρες.
Ο επόμενος στόχος της ΕΕ είναι περισσότερο από το 65% των αντιβιοτικών που καταναλώνονται να ανήκουν στην κατηγορία Access (αντιβιοτικά 1ης και 2ης γραμμής που προσφέρουν την καλύτερη θεραπευτική αξία, ελαχιστοποιώντας παράλληλα το ενδεχόμενο μικροβιακής αντοχής). «Να θυμίσουμε εδώ το ποσοστό του 2022 στο 42.6% για την Ελλάδα. Το 2019 το ποσοστό αυτό ήταν στο 61.1% συνολικά στην ΕΕ όμως δυστυχώς το 2022 υπήρξε μια οπισθοχώρηση», επεσήμανε ο κ. Χατζηχριστοδούλου. Ο τρίτος στόχος είναι μείωση της επίπτωσης βακτηριαιμιών από 3 ανθεκτικά παθογόνα.
Οι δράσεις του ΕΟΔΥ
Ο ΕΟΔΥ έχει ήδη λάβει χρηματοδότηση και προχωρά στην υλοποίηση δράσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ήδη έχουν ξεκινήσει προσλήψεις προσωπικού (περισσότερα από 90 άτομα) τα οποία, θα επιτηρούν την τήρηση των μέτρων πρόληψης σε 55 νοσοκομεία.
Παράλληλα, εξετάζεται η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ιχνηλάτησης των νέων εισαγωγών, με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση λοιμώξεων και τη λήψη μέτρων απομόνωσης για τη μείωση της μετάδοσης.
Όπως δήλωσε ο Νίκος Σύψας, εφαρμόζονται ήδη προγράμματα ευαισθητοποίησης των γιατρών, ενώ οι κατευθυντήριες οδηγίες για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών και την πρόληψη των λοιμώξεων θα δημοσιευθούν σε νέα διαδικτυακή πλατφόρμα και αντίστοιχη εφαρμογή (app) του ΕΟΔΥ.