Οι διαδηλώσεις των αποκαλούμενων «κίτρινων γιλέκων» προκάλεσαν δριμείες συγκρούσεις με την Αστυνομία στο Παρίσι το Σάββατο, εγείροντας ακόμα και το ενδεχόμενο κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Τι είναι όμως το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» και ποια τα κίνητρά του;
Ιδιαιτερότητα του κινήματος είναι ότι δεν έχει επικεφαλής ή συντονιστή, ούτε συνδέεται με κόμματα ή συνδικάτα, αν και ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν καταγγέλλει πως αντίπαλοί του έχουν παρεισφρήσει στις τάξεις των διαδηλωτών ώστε να εκτροχιάσουν το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα.
Τα «γιλέκα» οργανώθηκαν πρωτίστως μέσω της των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και διαδήλωσε για πρώτη φορά στις 17 Νοεμβρίου, πριν δεκαπέντε ημέρες, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για την αύξηση στην φορολόγηση των καυσίμων.
Το κόστος του πετρελαίου κίνησης, που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Γαλλία, έχει αυξηθεί κατά περίπου 23% τους τελευταίους 12 μήνες και κατά μέσο όρο ανέρχεται σε 1,51 ευρώ ανά λίτρο, σύμφωνα με το BBC.
Η κυβέρνηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν έχει ήδη αυξήσει τους φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα φέτος και από την 1η Ιανουαρίου θα προβεί σε περαιτέρω αύξηση κατά 6,5 λεπτά ανά λίτρο στο ντίζελ και κατά 3,9 λεπτά στην βενζίνη.
Το κίνημα έχει ωστόσο εξελιχθεί σε μία ευρύτερη έκφραση οργής για το υψηλό κόστος ζωής, την ανεργία που υπερβαίνει το 9% και τις εργασιακές πολιτικές του κ. Μακρόν, τον οποίο οι διαδηλωτές κατηγορούν ότι αγνοεί υπεροπτικά τις δυσκολίες των απλών πολιτών.
Οι κινητοποιήσεις βρήκαν πρόσφορο έδαφος χάρη στην ευρεία λαϊκή δυσαρέσκεια που είχε προκαλέσει η απόφαση της κυβέρνησης να μειώσει το όριο ταχύτητας σε ορισμένους δρόμους.
Κύριος στόχος της κυβέρνησης είναι να επιβάλει κόστη στην χρήση συμβατικών καυσίμων στο πλαίσιο των προσπαθειών για μετάβαση σε πιο καθαρή ενέργεια.
Ο κ. Μακρόν από την πλευρά του έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να υποχωρήσει όσον αφορά την αύξηση ων φόρων στα καύσιμα, αν και έχει τροποποιήσει τις αρχικές ιδέες του προτείνοντας τριμηνιαίο έλεγχο ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις στις παγκόσμιες τιμές ενέργειας.
Το κίνημα είναι δημοφιλές, απολαμβάνοντας την στήριξη του 53%, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή στην εφημερίδα Libertation, πριν τις ταραχές του Σαββάτου. Ακόμα 31% δήλωσε πως δεν στηρίζει μεν τους διαδηλωτές αλλά τους καταλαβαίνει.
Μόνο ένας στους δέκα απάντησε πως δεν στηρίζει το κίνημα.
Ηταν τα χειρότερα επεισόδια στο Παρίσι την τελευταία δεκαετία. Συμπλοκές των διαδηλωτών με αστυνομικούς, οδοφράγματα, φωτιές σε σπίτια, καταστήματα, εστιατόρια, τράπεζες, αυτοκίνητα που παραδόθηκαν στις φλόγες στους πιο «ακριβούς» δρόμους της πόλης, χρήση χημικών από την αστυνομία. Σύμφωνα με τον τελευταίο απολογισμό, 133 άνθρωποι τραυματίστηκαν, ανάμεσά τους 23 αστυνομικοί. Επιπλέον, 378 συνελήφθησαν, ενώ συνολικά έγιναν 412 προσαγωγές, ανακοίνωσε η αστυνομία.
Τα πάντα στο κέντρο του Παρισιού, κοντά στην Αψίδα του Θριάμβου, θύμιζαν εμπόλεμη ζώνη το Σάββατο. Νωρίς το απόγευμα, οι διαδηλωτές άρχισαν το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι με την αστυνομία. Πολυτελή καταστήματα εκκενώθηκαν και κατέβασαν ρολά, ενώ άλλα δεν πρόλαβαν να γλιτώσουν από τη μανία των διαδηλωτών, ενώ τα βίαια επεισόδια επισκίασαν το μήνυμα που ήθελαν να στείλουν οι χιλιάδες που συμμετείχαν στη διαμαρτυρία των «κίτρινων γιλέκων», για την άνοδο της τιμής των καυσίμων και του κόστους ζωής στη Γαλλία.
Οταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο να επιβληθεί κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, κάτι που εισηγήθηκαν συνδικαλιστικές ενώσεις των αστυνομικών, ο υπουργός Εσωτερικών απάντησε ότι όλα θα εξεταστούν.
«Δεν έχω ταμπού. Εξετάζουμε όλες τις διαδικασίες που θα μας επιτρέψουν να αποκαταστήσουμε την ασφάλεια ακόμα περισσότερο», υπογράμμισε ο υπουργός μιλώντας στο γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο. Τα πάντα (...) εγώ δεν έχω ταμπού. Είμαι διατεθειμένος να τα κοιτάξω όλα», μεταδίδει το ΑΠΕ, από το AFP.
Κατάσταση έκτακτης ανάγκης είχε επιβληθεί μετά τις τρομοκρατικές ενέργειες στο Παρίσι το 2015, αλλά και μετά τις ταραχές στα προάστια τον Νοέμβριο του 2005.
Ο Καστανέρ χαρακτήρισε ταραχοποιούς και στασιαστές τους δράστες των βίαιων επεισοδίων. «Σχεδόν 3.000 άνθρωποι που περιφέρονταν στο Παρίσι προκάλεσαν εκτεταμένες φθορές, κάτι που έκανε πολύ πιο δύσκολη την επέμβαση των δυνάμεων της τάξης. Όλα τα μέσα της αστυνομίας, της χωροφυλακής, της ασφάλειας είχαν κινητοποιηθεί στο Παρίσι και στην υπόλοιπη Γαλλία», είπε διευκρινίζοντας πως 4.600 αστυνομικοί και χωροφύλακες αναπτύχθηκαν μόνο στην πρωτεύουσα.
Την επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης ζήτησαν το βράδυ του Σαββάτου δύο συνδικάτα αστυνομικών. Ο δεύτερος στην ιεραρχία του ενός από αυτά εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι επικρατεί «στασιαστικό κλίμα» στη γαλλική πρωτεύουσα και πρέπει να «χτυπήσουμε τη γροθιά στο τραπέζι». Το συνδικάτο ζητεί «την ενίσχυση του στρατού» για να φρουρούνται κυβερνητικά κτίρια και μνημεία και να κινητοποιηθούν οι ειδικές δυνάμεις επέμβασης της αστυνομίας. Ένα δεύτερο συνδικάτο των Γάλλων αστυνομικών από τη δική του πλευρά κατήγγειλε ότι η παθητική στάση που διατάχθηκαν να τηρήσουν οι άνδρες της αστυνομίας «ενθαρρύνει τους εχθρούς της Δημοκρατίας», καλώντας την κυβέρνηση «να λάβει τα μέτρα που προβλέπουν οι νόμοι και το Σύνταγμα, φθάνοντας αν χρειάζεται ως την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης».
«Οι εικόνες που είδαμε είναι απίστευτα σοκαριστικές. Κι αυτές οι εικόνες δεν είναι τίποτε σε σύγκριση με αυτό που βιώσατε. Δεν αντανακλούν την πίεση που υποστήκατε», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, όταν επισκέφθηκε τη βάση της γαλλικής αστυνομίας, για να ευχαριστήσει τις δυνάμεις επιβολής της τάξης.
«Όσοι από εσάς ήσασταν στην πρώτη γραμμή προετοιμαστήκατε, εξοπλιστήκατε, οργανωθήκατε για να πάτε σε μια σύγκρουση υπό τις δυσκολότερες και σκληρότερες συνθήκες», δήλωσε.
Η στάση της αντιπολίτευσης
Ο πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων Λοράν Βοκιέ επανέλαβε την έκκλησή του να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την οικολογική και τη φορολογική πολιτική του Μακρόν. Η Μαρίν Λεπέν ζήτησε να γίνει δεκτή από τον Μακρόν μαζί με τους άλλους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ολιβιέ Φορ ζήτησε να συζητηθεί από τους αντιπροσώπους των πολιτών το ζήτημα της αγοραστικής δύναμης. Ο Μπενουά Αμόν, επικεφαλής του σχηματισμού Generation-s, ζήτησε να διεξαχθεί εθνικός διάλογος με τα «κίτρινα γιλέκα», τα συνδικάτα και τις ΜΚΟ για την αγοραστική δύναμη, την αναδιανομή του πλούτου και την οικολογική μετάβαση.
Όσο για τον Ζαν-Λικ Μελανσόν, τον επικεφαλής της Ανυπότακτης Γαλλίας, αυτός κάλεσε να αποκατασταθεί ο φόρος στη μεγάλη περιουσία, χειροκροτώντας ταυτόχρονα «την εξέγερση των πολιτών» που «κάνει την Μακρονία και τον κόσμο του χρήματος να τρέμουν».
Μπροστά στις διεκδικήσεις αυτές, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στο τραπέζι εδώ και αρκετές ημέρες, η κυβέρνηση έχει παραμείνει μέχρι τώρα ανυποχώρητη.