Ο αυταρχισμός μπορεί ν' ανατραπεί
Ο ολοκληρωτισμός ποτέ
γιατί δεν είναι σύστημα εξουσίας αλλά νοοτροπία
Θωμάς Ψύρρας, «Τι απομένει απ' τη φωτιά»
Η, έστω έμμεση και εκ του πλαγίου, δημόσια συζήτηση για κυβερνήσεις συνεργασίας, διότι οι συνέπειες της μεταπολεμικής περιόδου θα είναι τόσο επαχθείς ώστε δύσκολα μία αυτοδύναμη διακυβέρνηση θα μπορούσε να σηκώσει το εθνικό και πολιτικό βάρος, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Προσκρούει όμως σε κομματικές και ιδεολογικές αντιλήψεις που ήσαν κυρίαρχες στη Μεταπολίτευση.
Σταχυολογώ επιγραμματικά ορισμένες, με τη μορφή ερωτημάτων:
1. Μήπως πριν από την όποια «σοσιαλιστική επανάσταση» (α' ή β' τύπου) χρειάζεται μία αστικοδημοκρατική ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων;
2. Μήπως τα όποια «προαιώνια ιδανικά» διαφόρων συστημικών και μη-συστημικών κομμάτων πρέπει να ξεφύγουν από τον επικίνδυνο πρακτικισμό/βολονταρισμό και να υπαχθούν στη σημερινή πολιτική συνειδητότητα των προοδευτικών πολιτών, οι οποίοι δεν γοητεύονται από τις αφηρημένες ρητορείες περί περιούσιου λαού ή ώριμων συνθηκών και τελικού σκοπού;
3. Μήπως οι ιδεαλιστικές θεωρίες περί προβλέψιμης κίνησης των διεθνών συσχετισμών ισχύος ή έκρηξης των μαζών (λες και γνωρίζουν ab initio κάποιους σταθερούς νόμους της ιστορικοκοινωνικής εξέλιξης, εν είδει κοινωνικής μηχανικής) με τον Θεό ή τη Φύση στη θέση του μηχανοδηγού, οφείλουν να δώσουν τη θέση τους σε κανόνες μιας σύγχρονης συμμαχίας/συσπείρωσης για τη Δημοκρατία;
4. Μήπως ο αυτοματισμός της ταυτόχρονης(;) μεταφοράς ανατρεπτικών μοντέλων (κυρίως από «παραδείγματα» της Λατινικής Αμερικής) ή συντηρητικών μοντέλων (κυρίως από το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ) δεν είναι συμβατός με την ελεύθερη βούληση και την αναγκαία συναίνεση του ελληνικού λαού στο πώς θέλει να κυβερνηθεί και να συμμετάσχει;
5. Μήπως η Δημοκρατία με τον λαό δεν ταυτίζεται με τη «λαϊκή δημοκρατία», ούτε με τους ναζιστικούς μύθους περί Αρίας φυλής, δεδομένου ότι η ιδεολογική ομοιογένεια ενός λαού (φροϋδομαρξική ή νεοφασιστική προσέγγιση του «νέου ανθρώπου»), υπό την καθοδήγηση ενός ηγετικού πυρήνα κομισαρίων, ιντελιγκέντσιας και νομενκλατούρας ή lobbies και διεθνών αγορών, δεν είναι πλέον το συνταγματικοπολιτικό ζητούμενο σε Ανατολή και Δύση;
Επειδή η ζωή των πολιτών είναι αυτή που δικαιώνει τα οράματα και όχι οι (μυστικιστικές) εξουσίες, επειδή η κοινωνική πραγματικότητα επιβραβεύει τις ιδέες και όχι τις όποιες «γραμμές», επειδή η Ειρήνη αποτελεί τον κύριο επιταχυντήρα της ευημερίας των λαών και όχι οι οιονεί-πολεμικές ιαχές ιδεολογικά αφοπλισμένων κατακτητών ή εκδικητών, επειδή ο εκδημοκρατισμός του συγκεντρωτισμού είναι αδύνατος, όσοι κομματικοί φορείς θα θελήσουν να συμμετάσχουν στο εγχείρημα μιας διακομματικής διακυβέρνησης θα πρέπει προηγουμένως να έχουν αποβάλει τα παλιά τους χαρακτηριστικά.
Συγκατοίκηση, συνεννόηση, κατανόηση, συνέργεια κομμάτων με υποβόσκουσα την ταξική πάλη όχι μόνο θα καταστεί αναποτελεσματική αλλά σε μεγάλο βαθμό θα αποδειχθεί και επικίνδυνη. Το ζητούμενο για την Ελλάδα στη μεταπολεμική εποχή είναι η εθνική ακεραιότητα, η ασφάλεια και οι ελευθερίες, η κοινωνική δικαιοσύνη, η εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών, η στήριξη των αδύναμων, η ισόρροπη ανάπτυξη και όχι βέβαια τα πειράματα νέων διχασμών.
Η διαπίστωση αυτή αφορά όλους και ο νοών νοείτω...
Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι πρώην υπουργός.