Ο δημόσιος διάλογος διεξαγόταν με βρισιές, ενίοτε και με γιαουρτώματα. Ο θυμός ήταν δικαιολογημένος και, όπως πάντα, βρέθηκαν εκείνοι που τον εμπορεύτηκαν· πολιτικά, μιντιακά, με κάθε τρόπο. Λέγαμε πως ωριμάσαμε από τότε σαν κοινωνία, μετά το ακριβό φροντιστήριο που περάσαμε...
Τώρα, όμως, έχουμε τον μεγάλο διχασμό για τα εμβόλια. Ποιος θα πίστευε ότι το 2021 η χώρα θα διχαζόταν τόσο έντονα για ένα αμιγώς επιστημονικό θέμα. Και όμως! Γιαγιάδες τσακώνονται με τα εγγόνια τους επειδή τολμούν να αμφισβητήσουν κάποια αντιεμβολιαστική προσωπικότητα. Παιδιά δεν μιλάνε στους γονείς τους, γιατί εκείνοι αρνούνται να εμβολιαστούν.
Κάτω από όλα αυτά κρύβονται, βέβαια, υπόγεια ρεύματα και ρήγματα. Στο φαντασιακό υποσυνείδητό μας λειτουργεί πάντοτε το σύνδρομο του «μικρού» Δαυίδ που τολμάει να τα βάλει με τον πανίσχυρο Γολιάθ. Μας συναρπάζει αυτό το αφήγημα, έστω και αν δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τις Θερμοπύλες, το 1821 ή το 1940. Μάλλον με video game μοιάζει, όπου κάποιος αφήνει την κονσόλα θεωρώντας ότι νίκησε έναν ακόμη «δράκο». «Φτιαχνόμαστε» με την ιδέα ότι συμμετέχουμε σε μια μάχη εναντίον πανίσχυρων και αόρατων δυνάμεων. Οποιος ξέρει καλά την ψυχοσύνθεσή μας και θέλει, για δικούς του λόγους, να μας «ανάψει», έχει πολύ εύκολο έργο μπροστά του.
Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι δεν αποτελούμε εξαίρεση στις μέρες μας. Προχωρημένες δυτικές κοινωνίες έχουν παθιαστεί απίστευτα και διχαστεί επίσης με αφορμή τα εμβόλια. Η εμπιστοσύνη σε θεσμούς και ειδικούς έχει καταρρεύσει. Ο διάλογος για το τι είναι επιστημονικώς ορθό και τι όχι δεν έχει καμία σχέση με τα πραγματικά δεδομένα. Εξελίσσεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πάθος που είναι συχνά τοξικό και πολύ μεταδοτικό. Σίγουρα δεν βοηθούν και η ασάφεια και οι αντιφάσεις μεταξύ ειδικών και διαφόρων οργανισμών για τα ποσοστά ανοσίας κάθε εμβολίου ή την αξία της τρίτης δόσης.
Δεν θα κοπάσει, πάντως, γρήγορα όλο αυτό. Ενα κομμάτι της κοινωνίας νιώθει ότι είναι στη γωνία και θα συνεχίσει να βρίσκει αφορμές και θέματα για να εκδικείται το «σύστημα», θέτοντας ακόμη και τη ζωή του σε κίνδυνο.