Χωρίς να γίνει καμία ανακοίνωση έληξε η κρίσιμη συνάντηση στην Αγκυρα του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, στη σκιά έντονης φημολογίας περί επικείμενης παραίτησης του δεύτερου εξαιτίας της κρίσης στις σχέσεις των δύο ανδρών. Όμως , τα πράγματα έχουν προδιαγραφεί από καιρό τώρα.
Πηγές του προεδρικού μεγάρου ενημέρωσαν ανεπισήμως τους εκπροσώπους του Τύπου ότι δεν θα εκδοθεί επίσημη ανακοίνωση από τον πρόεδρο Ερντογάν και πως επρόκειτο για την καθιερωμένη εβδομαδιαία συνάντηση του προέδρου με τον πρωθυπουργό.
Η συνάντηση ωστόσο ήταν προγραμματισμένη για αύριο, Πέμπτη, και η μεταφορά της μία ημέρα νωρίτερα, στη σκιά των πρόσφατων πολιτικών εξελίξεων, έδωσε τροφή σε εκτιμήσεις πολιτικών αναλυτών ότι ο πρωθυπουργός θα βγει από τη σύσκεψη με παραίτηση.
Μετά το πέρας της συνάντησης, που διήρκεσε περίπου μία ώρα και 40 λεπτά, ο κ. Νταβούτογλου μετέβη στο πρωθυπουργικό μέγαρο και όπως έγινε γνωστό θα κάνει δηλώσεις αύριο το πρωί. Θα παραιτηθεί και δεν θα είναι πάλι υποψήφιος για πρόεδρος του κόμματος.
Λίγο πριν από τη συνάντηση, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας είχε ξεκαθαρίσει στη Hurriyet ότι βρίσκεται ένα βήμα πριν από την παραίτηση. Επιπλέον, ο κ. Νταβούτογλου σε δημόσιες δηλώσεις του χτες είχε ξεκαθαρίσει πως δεν είναι προσκολλημένος σε αξιώματα, θα μπορούσε να παραιτηθεί από οποιαδήποτε θέση όσο υψηλά κι αν βρίσκεται αυτή, προκειμένου να εξυπηρετήσει τον «δίκαιο αγώνα» του κόμματός του και να μην απογοητεύσει τους συναγωνιστές του.
Τα προβλήματα για τον Νταβούτογλου πύκνωσαν κατά την πρόσφατη σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), στις 29 Απριλίου, όταν ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος αναγκάστηκε να παραχωρήσει το δικαίωμα να ορίζει τους προέδρους των τοπικών οργανώσεων.
Ψίθυροι για κρίση στις σχέσεις των δύο ανδρών ακούστηκαν και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι πρώην συμπαθούντες του Ερντογάν ομολογούν ότι «δεν τον διάβασαν σωστά», εκφράζοντας πλέον την προτίμησή τους στο πρόσωπο του Νταβούτογλου.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο πολιτικών αγγίζουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τις σχέσεις της χώρας με την Ευρώπη και το Κουρδικό έως τη φυλάκιση δημοσιογράφων και επικριτών του προέδρου και της κυβέρνησης του ΑΚΡ. Το ρήγμα έχει πλήξει και το επενδυτικό κλίμα, με το χρηματιστήριο να παρουσιάζει τα τελευταία 24ωρα σημαντική πτώση.
«Ο Ερντογάν μπορεί να είναι σε θέση να συνεχίσει με τον Νταβούντογλου, αλλά προφανώς υπάρχει ρήγμα. Εάν το πρόβλημα δεν ξεπεραστεί σύντομα, ο Ερντογάν μπορεί να επιλέξει να ορίσει νέο πρωθυπουργό» φέρεται να δήλωσε στο πρακτορείο Reuters πηγή προσκείμενη στην προεδρία.
Σήμερα το τέλος εποχής Νταβούτογλοπυ. Η απόφαση για έκτακτο συνέδριο εκλογής αρχηγού στο ΑΚΡ και το εμπάργκο στον Πρωθυπουργό να είναι υποχήφιος. Οι ρίζες και οι τελευταίες αιτίες της βαθειας διαφωνίας με τον Ερντογκάν.
Τη σύγκλιση έκτακτου συνεδρίου του AKP, με στόχο την εκλογή νέου ηγέτη ανακοίνωσαν κομματικά στελέχη, που επεσήμαναν ότι ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου δεν θα καταθέσει υποψηφιότητα.
Εξι μήνες μετά τη θριαμβευτική του νίκη, με ποσοστό που άγγιξε το 50%, στις βουλευτικές εκλογές της Τουρκίας το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) αντιμετωπίζει για πρώτη φορά στα 14 χρόνια που κυβερνά τη χώρα σοβαρότατο ρήγμα στα ανώτατα κλιμάκιά του: ένα ρήγμα που απειλεί να φέρει σε σύγκρουση τον ιδρυτή του ΑΚΡ και ισχυρό άνδρα της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, με τον σημερινό πρόεδρο του κόμματος και πρωθυπουργό, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Η πρώτη ένδειξη περί σοβαρών αντιθέσεων μεταξύ των δύο ανδρών ήρθε στις 29 Απριλίου, οπότε η εκτελεστική επιτροπή του ΑΚΡ αφαίρεσε από τον Νταβούτογλου μια κρίσιμη αρμοδιότητα αναφορικά με τον διορισμό των περιφερειακών ηγετών του κόμματος. Η αιφνιδιαστική αυτή εξέλιξη ερμηνεύθηκε ως προσπάθεια των ανθρώπων του Ερντογάν να αποδυναμώσουν τα ερείσματα του πρωθυπουργού στον κομματικό μηχανισμό και τροφοδότησε διαδόσεις περί επικείμενης παραίτησής του.
Ο ίδιος ο Νταβούτογλου κάθε άλλο παρά διασκέδασε αυτές τις φήμες με την προχθεσινή, συναισθηματικά φορτισμένη και ασυνήθιστα σύντομη ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του. Αν και χαρακτήρισε «τσαρλατάνους» όσους διαλαλούν, μέσω του Τύπου, ότι έχει αποδυθεί σε μάχη εξουσίας με τον Ερντογάν, διεμήνυσε ότι θα προτιμούσε να εγκαταλείψει οποιοδήποτε δημόσιο αξίωμα παρά να τραυματίσει το ΑΚΡ.
Οι αποκλίσεις μεταξύ Ερντογάν και Νταβούτογλου ήταν ορατές σε αρκετά κρίσιμα ζητήματα στους 20 μήνες της συγκατοίκησής τους, ύστερα από τη μεταπήδηση του πρώτου στην προεδρία της Δημοκρατίας και την αναρρίχηση του δεύτερου στο πρωθυπουργικό αξίωμα. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου εργάσθηκε σκληρά για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Τουρκίας για το προσφυγικό, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν κράτησε μια πολύ περισσότερο δηκτική, έναντι των Ευρωπαίων, στάση. Επιπλέον, ο Τούρκος πρωθυπουργός αντιτάχθηκε στην αξίωση του Ερντογάν για προφυλάκιση πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για στήριξη της τρομοκρατίας.
Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών, που ανησυχούν για τις αυταρχικές τάσεις του Τούρκου προέδρου, δεν κρύβουν την προτίμησή τους για τον μετριοπαθέστερο Νταβούτογλου, ενδεχόμενη απομάκρυνση του οποίου θα μπορούσε να δυσκολέψει τις διεθνείς σχέσεις της Αγκυρας.
Μέχρι πρότινος η πλειονότητα των πολιτικών παρατηρητών στην Τουρκία απέδιδε τις αποκλίσεις μεταξύ των δύο ανδρών κυρίως σε διαφορές ταμπεραμέντου και όχι ουσίας: από τη μια, ένας ηγέτης με λαϊκή καταγωγή, ισχυρότατη θέληση και γοητεία στην κοινωνική βάση του κόμματός του, από την άλλη, ένας πανεπιστημιακός και διπλωμάτης, που διακρίνεται για την ευγένεια και τους τακτικούς ελιγμούς του, αλλά δεν τα καταφέρνει στο «μπαλκόνι» ούτε ξέρει να κόβει γόρδιους δεσμούς.
Σε αυτές τις διαφορές χαρακτήρα ήρθαν, ωστόσο, να προστεθούν ουσιαστικότερες αντιθέσεις για τη νομή της εξουσίας.
Η επιδίωξη του Ερντογάν για μια συνταγματική αναθεώρηση που θα μεταφέρει στην προεδρία της Δημοκρατίας αυξημένες εξουσίες μεταφράζεται μοιραία σε αποδυνάμωση του πρωθυπουργικού αξιώματος, κατά το γαλλικό ή το ρωσικό πρότυπο.
Η πολιτική αστάθεια στο ανώτατο πολιτειακό επίπεδο, που έρχεται να προστεθεί στις ανοικτές πληγές του Κουρδικού και του Συριακού, προκαλεί ανησυχία στους επιχειρηματικούς κύκλους. Το τουρκικό χρηματιστήριο κατέγραψε νέα πτώση χθες, μία ημέρα μετά τη θεαματική καθίζηση της Τρίτης, που το έφερε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε μηνών.
Στο μεταξύ, ο ηγέτης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP –τρίτη δύναμη στο τουρκικό Κοινοβούλιο– Σελαχατίν Ντεμιρτάς προειδοποίησε τον Ερντογάν ότι ενδεχόμενη άρση της ασυλίας και δικαστική δίωξη των βουλευτών του κόμματός του θα προκαλέσει ακόμη δραματικότερη κλιμάκωση της βίας στις κουρδικές περιοχές της Νοτιοανατολικής Τουρκίας.
«Όλοι ξέρουμε το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», αναφέρει αιχμηρά η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ
Για προσπάθεια επαναφοράς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και για συμπεριφορά που δεν επιτρέπει την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Ρωσία κατηγορεί την Άγκυρα η Μόσχα. Ταυτόχρονα εκφράζει ανησυχίες για τις νέες προσπάθειες της Τουρκίας για στρατιωτική εμπλοκή της στη βόρειο Συρία και προειδοποιεί για το «τέλος» που είχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Συγκεκριμένα, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, σε συνέντευξη της στην «Ισβέστια», τόνισε ότι η ρωσική πλευρά έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για την επίλυση των διαφορών με την Τουρκία μέσω διαπραγματεύσεων, όμως όλες οι προσπάθειες προσέκρουσαν στην τουρκική κυβέρνηση.
«Δείξαμε μεγάλη υπομονή για μεγάλο διάστημα, αλλά πλέον γνωρίζουμε πολύ καλά τις πολιτικές που ακολουθεί η τουρκική κυβέρνηση», είπε.
Σχολιάζοντας περαιτέρω την εξωτερική πολιτική τής τουρκικής κυβέρνησης, την οποία χαρακτήρισε καταστροφική, και η οποία -όπως είπε- πυροδοτεί την κατάσταση, η κ. Ζαχάροβα σημείωσε ότι η εντύπωση που αποκομίζει κάποιος είναι ότι η Άγκυρα προσπαθεί να αναβιώσει την «παλαιάς ισχύος της Οθωμανική Αυτοκρατορία».
«Όλοι γνωρίζουμε ποιο ήταν το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» προσέθεσε η κ. Ζαχάροβα, σημειώνοντας ότι αυτό που φαίνεται είναι ένας απολύτως καταστροφικός ρόλος της τουρκικής κυβέρνησης σε κάθε πεδίο, την Κριμαία, τη Συρία, το προσφυγικό, την τρομοκρατία, τα εθνικά προβλήματα κ.ά.