Μετά την παγωμένη πρώτη επικοινωνία του νέου πλανητάρχη Ντ.Τραμπ μια προβληματική συνάντηση στην Άγκυρα του Ταγίπ Ερντογάν με το νέο αρχηγό της CIA και σφοδρό επικριτή του στο παρελθόν, για το ολοκληρωτικό καθεστώς που έχει επιβάλει ο πρόεδρος της Τουρκίας.
Δεν πάει πολύ καιρός από τις σκληρές και απαξιωτικές του δηλώσεις κατά του Ταγίπ Ερντογάν προσωπικά με βαρείς πολιτικούς χαρακτηρισμούς. Μόλις τον περασμένο Ιούλιο, ως απλός βουλευτής τότε του Κάνσας, ο Μάικ Πομπέο είχε αποκηρύξει ανοιχτά το καθεστώς Ερντογάν ως «ολοκληρωτική ισλαμιστική δικτατορία... τόσο δημοκρατική όσο το Ιράν».
Σήμερα ο Ερντογάν είναι αναγκασμένος να το δεχτεί λόγω της νευραλγικής θέσης που έχει και την οποία ανέλαβε ως άνθρωπος εμπιστοσύνης και ιδιαίτερης επιρροής στον νέο πλανητάρχη. Ο ίδιος άνθρωπος αναμένεται σήμερα να ανταλλάξει χειραψίες με την τουρκική ηγεσία, ως διευθυντής πλέον της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA), της οποίας ο ρόλος και οι εισηγήσεις έχουν μεγάλη σημασία για την ακραία πολιτική, ιδεολογική και στρατηγική, που εφαρμόζει ο νέο - Σουλτάνος της Τουρκίας.
Ο 53χρονος Μάικ Πομπέο επισκέπτεται την Αγκυρα με βαριά ατζέντα... πλούσια σε αγκάθια και διαφωνίες. Το εν λόγω ταξίδι φαίνεται να «κλείδωσε» κατά την 45λεπτη πρώτη, εθιμοτυπική τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν οι Τραμπ και Ερντογάν προχθές το βράδυ. Είναι μάλιστα το πρώτο που πραγματοποιεί ο νέος διευθυντής της CIA στο εξωτερικό, γεγονός που φυσικά αρκεί για να του προσδώσει ιδιαίτερο γεωπολιτικό βάρος.
Το όποιο γεωπολιτικό βάρος ωστόσο τυχαίνει στην προκειμένη περίπτωση να συνοδεύεται και από πολλά... βαρίδια. Οι συνομιλίες που πρόκειται να έχει ο Μάικ Πομπέο στην τουρκική πρωτεύουσα αναμένονται ακανθώδεις. Θα μπορούσαν ενδεχομένως να παρομοιαστούν ακόμη και με... πορεία στο άγνωστο, με δεδομένο ότι η Ουάσιγκτον βρίσκεται ακόμη σε φάση αναζήτησης της στρατηγικής που πρόκειται να ακολουθήσει σε Συρία και Ιράκ.
Ο Τραμπ έσπευσε να θέσει, βέβαια, ως προτεραιότητά του τη συντριβή του Ισλαμικού Κράτους, αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτα. Η εν λόγω συντριβή θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη συνδρομή της Τουρκίας, ή των Κούρδων ή και των δύο. Ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ έσπευσε επίσης να ταχθεί υπέρ της δημιουργίας «ζωνών ασφαλείας» («safe zones») στο έδαφος της Συρίας, αλλά κι αυτό από μόνο του δεν λέει πολλά, καθώς οι όποιες ζώνες δημιουργηθούν θα μπορούσαν να ελέγχονται από την Τουρκία αλλά γιατί όχι... και από τους Κούρδους της Συρίας (PYD), ενδεχομένως με τη συναίνεση του ιδίου του καθεστώτος Ασαντ.
Προβληματισμό στις τάξεις των Τούρκων αναλυτών προκαλεί και ανεπίσημο έγγραφο του Κρεμλίνου με προτάσεις για το μέλλον της Συρίας, που φέρεται να εμπεριέχει μεταξύ άλλων και τον όρο «κουρδική αυτονομία». Το μέλλον της Συρίας αναμένεται να κυριαρχήσει στις συνομιλίες που θα έχει σήμερα ο Μάικ Πομπέο στην τουρκική πρωτεύουσα. Για το καθεστώς Ερντογάν, δύο είναι επί του παρόντος οι κορυφαίες προτεραιότητες: να αποσύρει η Ουάσιγκτον τη στήριξη προς τους Κούρδους (YPG-PYD) της Συρίας (οι οποίοι Κούρδοι πολεμούν στις τάξεις των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων SDF που στηρίζονται από τις ΗΠΑ) και να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο δημιουργίας αυτόνομου κουρδικού κράτους ή περαιτέρω κουρδικής αυτονόμησης εντός των συριακών συνόρων.
Ο 53χρονος «πλανητάρχης» των μυστικών υπηρεσιών Μάικ Πομπέο επισκέπτεται την Αγκυρα με ατζέντα πλούσια σε αγκάθια και διαφωνίες
Στόχοι
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου διακήρυξε χθες ότι οι επόμενοι στόχοι των τουρκικών δυνάμεων είναι η Ράκα στη Συρία και η Μοσούλη στο Ιράκ, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι «Αγκυρα και Ουάσιγκτον πρόκειται να συνεργαστούν σε αυτά τα μέτωπα και γενικότερα».
Στις επιχειρήσεις ανακατάληψης σε Ράκα και Μοσούλη επρόκειτο ωστόσο να πάρουν μέρος και κουρδικές δυνάμεις... Είναι σαφές ότι οι Τούρκοι θέλουν να εκτοπίσουν τους Κούρδους ως συμμάχους από τις αγκάλες των Αμερικανών. Είναι εξίσου σαφές ωστόσο ότι μέχρι στιγμής οι Κούρδοι είχαν μεγαλύτερες στρατιωτικές επιτυχίες στη Συρία από τους Τούρκους, οι οποίοι Τούρκοι προσπαθούν εδώ και τρεις μήνες να πάρουν τον έλεγχο της πόλης Αλ Μπαμπ και δεν τα καταφέρνουν.
Αποφάσεις για τα επόμενα βήματα στη Μέση Ανατολή
Παρά τις περί του αντιθέτου διαρροές στον φιλοκυβερνητικό τουρκικό Τύπο, Ουάσιγκτον και Αγκυρα εξακολουθούν επί της ουσίας να διαφωνούν σε σειρά κρίσιμων ζητημάτων, αναφορικά με τα επόμενα βήματα στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής, όχι μόνο στη Συρία αλλά και ευρύτερα. Η σκληρή στάση που υιοθετεί η κυβέρνηση Τραμπ ενάντια στο Ιράν, ενάντια στους Παλαιστινίους, ενάντια στη Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου, αλλά και γενικότερα ενάντια στο Ισλάμ (πολιτικό ή μη, μικρή σημασία έχει στο μυαλό του Ντόναλντ) προκαλεί έντονη ανησυχία στην τουρκική ηγεσία.
Στην πράξη ωστόσο, αυτό που «καίει» σήμερα την Τουρκία περισσότερο από καθετί άλλο (περισσότερο και από την έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν) είναι η κατάσταση στη Συρία και το Κουρδικό. Το χειρότερο σενάριο για την Αγκυρα θα ήταν εάν Πούτιν και Τραμπ συμφωνούσαν σε ένα μελλοντικό καθεστώς που θα αναγνωρίζει μεγαλύτερη αυτονομία στους Κούρδους της Συρίας. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό, αλλά δεν αποκλείεται. Υπάρχει άλλωστε και το προηγούμενο του Ιρακινού Κουρδιστάν, η αυτονομία του οποίου ενισχύθηκε μετά την αμερικανική εισβολή του 2003. Οι ΗΠΑ πάνω απ'όλα έχουν ζητήσει υποταγή του Ερντογάν στο γενικό πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους χωρίς τις έως τώρα ταλαντεύσεις του.