1.Μεταστροφή, νέα φάση, απλώς μπίζνες με σκληρά ανταλλάγματα ή κάτι διαφορετικό ; Πρώην ανταγωνιστές και αντίπαλοι στη Μέση Ανατολή, όπως τα Εμιράτα και η Τουρκία δείχνουν να ξεπερνούν τις - όχι και λίγες - διαφορές τους, που καταγράφονται σε αρκετά μέτωπα. Η αφορμή που βρήκε ο πρίγκιπας- διάδοχος των ΗΑΕ Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν για να πιστοποιήσει την μεταστροφή της εξωτερικής πολιτικής των Εμιράτων, ήταν η «κρίση της λίρας» στην Τουρκία.
Ένας αναπάντεχος «σωτήρας», στο πρόσωπο ενός πολυετούς εχθρού, προέκυψε εσχάτως για τον Ερντογάν και την τουρκική οικονομία, η οποία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού.
Την ώρα που η τουρκική λίρα καταρρέει και ο πληθωρισμός στην Τουρκία γιγαντώνεται, ο ντε φάκτο ηγέτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ-Ναχιάν, επισκέφθηκε την Τουρκία για πρώτη φορά ύστερα από σχεδόν 10 χρόνια και προσέφερε ένα «σωσίβιο» 10 δισ. δολαρίων.
Όπως αναφέρουν οι «Financial Times», ο σεΐχης-πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου είναι ένας από τους ηγέτες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον αραβικό κόσμο και συναντήθηκε με τον Ερντογάν στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα.
Σε ανάρτηση που έκανε αργότερα στο Twitter, ο Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ-Ναχιάν δήλωσε ότι οι επαφές με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν εποικοδομητικές και εστιάστηκαν «στους τρόπους με τους οποίους θα ενισχυθούν οι δεσμοί ανάμεσα στις χώρες μας. Προσβλέπω στην αναζήτηση νέων ευκαιριών για συνεργασίες που θα ευνοήσουν τα δύο έθνη και θα προωθήσουν τους κοινούς μας αναπτυξιακούς στόχους».
2.«Ανάσα» στη λίρα από τα αραβικά δολάρια
Η τουρκική λίρα την Τετάρτη έχασε περίπου το 12% της αξίας της απέναντι στο δολάριο, λόγω της ανησυχίας που υπάρχει για τους χειρισμούς του οικονομικού επιτελείου του Ερντογάν. Η προοπτική των αραβικών επενδύσεων την ενίσχυσε κατά 10%.
Η Σινέμ Τζενγκίζ, πολιτική αναλύτρια με ειδίκευση στις σχέσεις Τουρκίας-Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, τόνισε ότι η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα ήταν κομβικής σημασίας για τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή.
Η συμφωνία αυτή δείχνει να βάζει τέλος σε μια μακρά περίοδο ανταγωνισμού ανάμεσα στην Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που πυροδοτήθηκε από τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο το 2011 -σημειωτέον, Τουρκία και Κατάρ είχαν υποστηρίξει τα κινήματα της Αραβικής Άνοιξης.
Οι «Financial Times» επισημαίνουν ότι οι επαφές Τουρκίας-ΗΑΕ είναι μια ένδειξη γενικότερης αποκλιμάκωσης και ότι τα Εμιράτα πλέον κάνουν μια στροφή προς την οικονομική διπλωματία.
«Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν προσπαθεί να αποκαταστήσει τους δεσμούς με δυνάμεις της περιοχής, καθώς οι σχέσεις του με τη Δύση είναι δύσκολες» εξηγούν οι «Financial Times».
«Και οι δύο χώρες διαπίστωσαν ότι μετά από 10 χρόνια καβγάδων καμία δεν κατάφερε το ''νοκ άουτ'' και πως ήταν ώρα για αποκλιμάκωση» αναφέρει από την πλευρά του ο Αμπντουλαλέκ Αμπντουλά, πολιτικός επιστήμονας με έδρα το Ντουμπάι.
3.Πάντως, πίσω από την εντυπωσιακή υποδοχή που επεφύλαξε ο Ερντογάν στον διάδοχο των ΗΑΕ, στην επίσκεψή του στην Άγκυρα,είναι η δραματική μεταστροφή της διπλωματίας των Εμιράτων: από τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν διακηρύχθηκε για πρώτη φορά «η επιστροφή στις μπίζνες», οι ανατροπές ήταν αρκετές, μιας και τα ΗΑΕ έχουν αποφασίσει ότι με την εμπλοκή τους σε αντιπαραθέσεις , όπως αυτή με την Τουρκία, είναι «αντιπαραγωγικές».
Ήδη, διαφημίσεις για τουρκικές εταιρείες έχουν εμφανιστεί σε ηλεκτρονικές πινακίδες έξω από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου του Ντουμπάι. Ένα τουρκικό περίπτερο τοποθετήθηκε άρον - άρον στο Dubai Expo και μια επιχειρηματική αντιπροσωπεία έφτασε λίγο πριν από την επίσκεψη του Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν στην Άγκυρα, για την ανακοίνωση του Ταμείου των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
"Επιστρέφουν στην κλασική φιλοσοφία του Ντουμπάι για τη μη παρέμβαση, την ουδετερότητα και την επιχειρηματική προσέγγιση", είπε στο Bloomberg ο Jim Krane, συγγραφέας του βιβλίου του 2009 "City of Gold: Dubai and the Dream of Capitalism". "Η πολιτική του Άμπου Ντάμπι να επιλέγει πλευρές και να επιλέγει μάχες ήταν κακή για την οικονομία. Συνειδητοποίησαν ότι αυτή δεν είναι μια επιτυχημένη στρατηγική".
4.Οι χαμένες ευκαιρίες
Όταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συμμάχησαν με τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το Μπαχρέιν μποϊκοτάροντας το Κατάρ το 2017 λόγω των δεσμών του με ισλαμιστικές ομάδες και το Ιράν, διέγραψαν τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια από το εμπορικό τους ισοζύγιο.
Το εμπόριο με την Τουρκία μειώθηκε κατά 44% το 2018, μετά τη διαμάχη των ΗΑΕ με το Κατάρ, ενώ η Τουρκία ανέπτυξε στρατεύματα εκεί, ενισχύοντας περαιτέρω τους δεσμούς της με το Κατάρ.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υποστήριξαν επίσης την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να εγκαταλείψει την πυρηνική συμφωνία του Ιράν και να επιβάλει εκ νέου κυρώσεις το 2018, πράγμα που οδήγησε σε άλλο ένα εμπορικό στραπάτσο για τα ΗΑΕ, αφού οι εμπορικές τους συναλλαγές μειώθηκαν πάνω από 50%.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια μέρα με την επίσκεψη του διαδόχου των ΗΑΕ στην Άγκυρα, ο Υφυπουργός Εξωτερικών του Ιράν συναντήθηκε με ανώτερους αξιωματούχους στο Ντουμπάι και ανακοίνωσε μια "νέα σελίδα" στις διμερείς τους σχέσεις.
Προηγουμένως τα Εμιράτα είχαν βρεθεί απέναντι από την Τουρκία σχεδόν σε όλα τα μέτωπα: Από την Λιβύη, όπου υποστήριζαν τον στρατηγό Χαφτάρ , απέναντι στον «αγαπημένο» του Ερντογάν, Σάρατζ, αλλά και στη Συρία, όπου στήριξαν τον Άσσαντ τον οποίον ήθελαν να ανατρέψουν την αντίθεση τους στους τουρκικούς βομβαρδισμούς στο Βόρειο Ιράκ, ακόμα και στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί!
Μάλιστα, τα ΗΑΕ είχαν επιχειρήσει τη συγκρότηση ενός μετώπου εναντίον των ακραίων ισλαμιστών: μέρος αυτού του σχεδίου ήταν η υπογραφή ρήτρας αμυντικής συνδρομής με την Ελλάδα - η οποία είναι σε πλήρη ισχύ - όπως και η ιστορική, από πολλές απόψεις, αναγνώριση του Ισραήλ.