1.Με αυτές τις κυρώσεις ο Πούτιν θα γελάει στη... ντάτσα του, προβάλλει η Μόσχα.
«Αυτές δεν είναι ουσιαστικές κυρώσεις» τονίζει ο Μπράιαντ και εκτιμά ότι με αυτές θα γελά ο Πούτιν από το εξοχικό του
Κυρώσεις σε ρώσους κροίσους και σε πέντε τράπεζες «ψαράκια» -και όχι «καρχαρίες»- επέβαλε ο Μπόρις Τζόνσον στον απόηχο της αναγνώρισης ανεξαρτησίας των Λαϊκών Δημοκρατιών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ από τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο Κρις Μπράιαντ, βουλευτής των Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, ασκεί σφοδρή κριτική στον βρετανό πρωθυπουργό που χθες ανακοίνωσε τη βρετανική... τιμωρία στη Ρωσία.
Το άρθρο του δημοσιεύεται στον Guardian, λίγες ώρες αφότου ανακοινώθηκαν κυρώσεις στις τράπεζες: Rossiya, IS Bank, General Bank, Promsvyazbank και Black Sea Bank. Παράλληλα, σε τρεις ρώσους ολιγάρχες (Γκενάντι Τιμτσένκο, Μπόρις Ρότενμπεργκ, Ιγκόρ Ρότενμπεργκ) θα απαγορευτεί η είσοδος στη χώρα και θα «παγώσουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία στη χώρα.
«Αυτές δεν είναι ουσιαστικές κυρώσεις» τονίζει ο Μπράιαντ και εκτιμά ότι με αυτές θα γελά ο Πούτιν από το εξοχικό του.
Γράφει χαρακτηριστικά: «Είναι το ελάχιστο από αυτό που θα έπρεπε να είχαμε κάνει πριν από εβδομάδες. Δεν είναι μια σωστή απάντηση στη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Πούτιν για το Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ και την αποστολή στρατευμάτων. Δεν αμφιβάλλω ότι ο Πούτιν γελάει μέχρι τη ντάτσα του».
Τα... ψαράκια και οι... καρχαρίες
Για τον βουλευτή των Εργατικών, οι συγκεκριμένες τράπεζες «δεν είναι οι σημαντικότεροι παίκτες, αλλά εφεδρικές στη ρωσική οικονομία». «Μαζεύουμε», προσθέτει, «τα ψαράκια και αφήνουμε τους καρχαρίες να κολυμπούν ελεύθεροι».
Για τους ρώσους ολιγάρχες, μάλιστα, αναφέρει ότι τους έχουν ήδη επιβληθεί κυρώσεις από το 2018 και κατηγορεί τον Τζόνσον ότι δεν γνώριζε καν ποιος ήταν στη λίστα, ενώ έμεινε εκτός ο κροίσος Ρόμαν Αμπράμοβιτς.
«Ζητάμε πολλά όταν περιμένουμε από έναν πρωθυπουργό -τη στιγμή μιας διεθνούς κρίσης- να γνωρίζει κάποιες λεπτομέρειες;» διερωτάται.
Όσο για το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας» που αναστέλλεται, ο Κρις Μπράιαντ επισημαίνει πως ο Τζόνσον «δεν μας λέει σε πόσους ολιγάρχες παραχωρήθηκαν δικαιώματα χωρίς να έχουν εξετάσει από πού προήλθε ο πλούτος τους».
«Είναι δύσκολο να μην ανησυχείς ότι οι Ρώσοι που έδωσαν χρήματα στους Τόρις (σ.σ. τα μέλη του Κόμματος των Συντηρητικών), μπόρεσαν να το κάνουν μόνο επειδή τους δόθηκε η βρετανική υπηκοότητα από τους Τόρις. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα το ονομάζαμε αυτό διαφθορά»...
2.Αυτές είναι οι κυρώσεις που επιβάλλει η Ε.Ε. στη Ρωσία
Υψηλόβαθμα στελέχη της ρωσικής κυβέρνησης περιλαμβάνει η λίστα του πρώτου πακέτου κυρώσεων που υιοθέτησε σήμερα η Ε.Ε. για τις εξελίξεις στην Ουκρανία
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εγκρίθηκε σήμερα μια δέσμη μέτρων ως απάντηση στην απόφαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας να προχωρήσει στην αναγνώριση περιοχών του Ντονμπάς της Ανατολικής Ουκρανίας ως ανεξάρτητες οντότητες, καθώς και στην αποστολή ρωσικών στρατευμάτων σε αυτές τις περιοχές.
Συγκεκριμένα επιβάλλονται κυρώσεις:
Στα 351 μέλη της Ρωσικής Κρατικής Δούμας (Κάτω Βουλή), που ψήφισαν την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» σε Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ.
Στοχευμένα μέτρα σε επιπλέον 27 άτομα και οντότητες «υψηλού προφίλ», που διαδραμάτισαν ρόλο στην υπονόμευση ή την απειλή της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται στελέχη της κυβέρνησης, στρατιωτικοί, τράπεζες και Ρώσοι ολιγάρχες.
Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση διάθεσης κεφαλαίων σε όσους βρίσκονται στη σχετική λίστα, ενώ ισχύει και απαγόρευση εισόδου ή διέλευσης από εδάφη της Ε.Ε.
Περιορισμοί στην οικονομία και το εμπόριο ανάμεσα σε Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ και Ε.Ε.
Απαγόρευση χρηματοδότησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της κυβέρνησης και της Κεντρικής Τράπεζας. Περιορισμός της ικανότητας του ρωσικού κράτους να έχει πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων και στις χρηματοπιστωτικές αγορές και υπηρεσίες της Ε.Ε.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι σχετικές νομικές πράξεις, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων, στα οποία επιβάλλονται οι κυρώσεις, θα ανακοινωθούν σύντομα.
Ποιοι θα είναι στη λίστα
Ωστόσο σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές που επικαλείται το BBC, είναι αναμενόμενο ότι ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας Σεργκέι Σόιγκου και η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα είναι μεταξύ των ονομάτων στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι ανάμεσα σε αυτούς που θα υπόκεινται σε ταξιδιωτική απαγόρευση στην ΕΕ, ενώ θα δεσμευτούν και τα περιουσιακά τους στοιχεία.
Για τις εξελίξεις στην Ουκρανία συγκλήθηκε έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, που θα πραγματοποιηθεί σήμερα Πέμπτη.
3.Παρά την αυστηρή ρητορική της Ευρώπης για σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία μετά την αναγνώριση της αυτονομίας του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ και την απόφαση για αποστολή «ειρηνευτικών δυνάμεων» στην ουκρανική επικράτεια, το Politico παρατηρεί ότι η Ευρώπη διατρέχει τον κίνδυνο να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο του Πούτιν, μέσω του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Ήδη, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δεσμευτεί να αποκλείσει τη Ρωσία από το διεθνές τραπεζικό σύστημα, ενώ από την πλευρά του ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δήλωσε ότι οι ρωσικές εταιρείες δεν θα μπορούν να πραγματοποιούν συναλλαγές σε αμερικανικά δολάρια και βρετανικές λίρες.
Ασάφεια για τους υδρογονάνθρακες
Όσο έντονες κι αν θα μπορούσαν να είναι οι επιπτώσεις αυτών των κινήσεων για τη Ρωσία, το Politico επισημαίνει ότι η θέση της ΕΕ παραμένει ασαφής αναφορικά με τους υδρογονάνθρακες που αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της Μόσχας. Προς το παρόν, δεν έχει καταστεί σαφές αν οι τραπεζικές κυρώσεις θα μπορούσαν να μπλοκάρουν τις πληρωμές της ΕΕ σε κρατικές ρωσικές εταιρείες φυσικού αερίου όπως η Gazprom. Και όλα δείχνουν ότι τα έσοδα του τομέα της ενέργειας θα συνεχίσουν να φτάνουν στα ταμεία της Μόσχας, ακόμη και αν κηρύξει πόλεμο εις βάρος ενός συμμάχου της ΕΕ.
Το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι η Ευρώπη εξαρτάται από τους αγωγούς της Gazprom και οι Βρυξέλλες δεν έχουν καταφέρει να μειώσουν ουσιαστικά αυτή την εξάρτηση, παρά τις σχετικές τους διακηρύξεις μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Το 2020, το 35% του συνόλου των εισαγωγών αερίου της ένωσης προήλθε από τη Ρωσία, σε σχέση με το 26% για το 2010. Το 2021 το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ ξεπέρασε το 42% μόνο μέσω του αγωγού και χωρίς να συνυπολογίζεται το LNG που έφτανε στα ευρωπαϊκά λιμάνια.
Ελέφαντας στο δωμάτιο
«Η ενέργεια είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο» όσον αφορά την ικανότητα της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, παρατηρεί στο Politico η Μαρία Σαγκίνα, ερευνήτρια στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων.
Αν και η Αμερική έχει τη μεγαλύτερη ισχύ σε ό,τι αφορά τους στρατιωτικούς μοχλούς πίεσης στις διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν, η Ευρώπη θεωρητικά έχει μεγαλύτερα οικονομικά όπλα απέναντί του, σε περίπτωση που είναι πρόθυμη να τα αξιοποιήσει. Συγκεκριμένα, το εμπόριο της Ευρώπης με τη Ρωσία είναι δεκαπλάσιο σε σχέση με εκείνο της Αμερικής.
«Αποτελεσματικές κυρώσεις, αλλά και βιώσιμες»
Ωστόσο, μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να ρισκάρει στο ζήτημα του αερίου. Ο ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, τόνισε την Παρασκευή ότι η ενέργεια δεν θα πρέπει να συμπεριληφθεί στις κυρώσεις. «Οι κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αλλά και βιώσιμες», είπε χαρακτηριστικά.
Η Φον ντερ Λάιεν αντέδρασε στις δηλώσεις του Ντράγκι, σχολιάζοντας στο CNBC ότι «όλα τα σενάρια είναι στο τραπέζι» και για τον τομέα της ενέργειας. Ωστόσο, σε πρακτικούς όρους, η ΕΕ δεν θα μπορέσει να καταλήξει ομόφωνα σε κυρώσεις επί του τομέα της ενέργειας χωρίς την υποστήριξη μιας σημαντικής χώρας, όπως η Ιταλία. Όταν ερωτήθηκε για τις ενστάσεις του Ντράγκι, η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «τον ενημερώνει» για τις προοπτικές μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης πέρα από τους ρωσικούς αγωγούς και της μετάβασης στα τάνκερ με LNG.
Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, επίσης δεν εμφανίζεται ιδιαίτερα πρόθυμη να περιορίσει τις ροές αερίου από τη Ρωσία, ενώ η χθεσινή ανακοίνωση του Μπάιντεν για «πάγωμα» του νέου αγωγού Nord Stream 2, δεν συνεπάγεται ουσιαστική αλλαγή αυτής της διάθεσης.
Άνθρακας και πετρέλαιο
Το φυσικό αέριο δεν είναι ο μοναδικός ρωσικός πόρος που χρειάζεται η Ευρώπη. Ο μισός άνθρακας που χρησιμοποιεί η ήπειρος προέρχεται επίσης από τη Ρωσία, ενώ το 2020 η χώρα υπήρξε και βασικός προμηθευτής της ένωσης σε αργό πετρέλαιο, ξεπερνώντας χώρες όπως η Νορβηγία, το Καζακστάν και οι ΗΠΑ.
Μέχρι στιγμής, κανένας ισχυρός ευρωπαίος ηγέτης δεν έχει υποστηρίξει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να σταματήσει να αγοράζει αυτές τις προμήθειες από τη Ρωσία σε περίπτωση πολέμου. Ορισμένοι, όπως η Φον ντερ Λάιεν, υποστηρίζουν ότι η ΕΕ έχει τη δυνατότητα να βρει εναλλακτικές σε περίπτωση που οι ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη διακοπούν εξαιτίας ενός πολέμου, όχι όμως και ότι η Ευρώπη θα πρέπει να τις απαρνηθεί για να στερήσει από τον Πούτιν πολύτιμους πόρους.
Παράπλευρες απώλειες
Αντιθέτως, η συζήτηση περί κυρώσεων μέχρι στιγμής μοιάζει να περιλαμβάνει μόνο εμμέσως τον τομέα της ενέργειας, δια της οδού του αποκλεισμού της Ρωσίας από ευρωπαϊκές τεχνολογικές καινοτομίες που της είναι απαραίτητες για να συνεχίσει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Αρκτική και τον ωκεανό. Ωστόσο, παρατηρεί το Politico, τέτοιου είδους κινήσεις θα μπορούσαν να πλήξουν και ευρωπαϊκές εταιρείες όπως η Shell και η Total που εμπλέκονται σε προγράμματα LNG στη Ρωσία.
«Πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να πληρώσουμε ένα κόστος – εμείς, ως μεγαλύτερη κοινωνία. Αυτή η συζήτηση δεν έχει γίνει ακόμη», σημειώνει στο Politico ο Φρανσέσκο Τζιουμέλι, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρόνινγκεν. «Ουσιαστικά, αυτό που θα έπληττε σφοδρότερα τη Ρωσία είναι ο τομέας της ενέργειας, οπότε αν δεν επιβάλεις κυρώσεις σε αυτόν, όλα τα υπόλοιπα είναι αν όχι επουσιώδη, έστω εκτός θέματος».