Η βραβευμένη Αμερικανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας Μισέλ Γκόλντμπεργκ αξιολογεί ως πολύ σημαντική για την πορεία των εξελίξεων την αποφασιστικότητα των Ουκρανών, όπως εκείνη έχει διαμορφωθεί μέσα από παλαιότερα γεγονότα, του 2004 και του 2014.
1. Μια ανάλυση, που δικαιώνεται ήδη από τη δυναμική και ηρωική αντίσταση της Ουκρανίας, της ηγεσίας σε .όλα τα επίπεδα και του λαού της, πού έχει εντυπωσιάσει ηγέτες και λαούς. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση (Ratings Sociological Group), το 70% των Ουκρανών εκτός των κατεχόμενων από τη Ρωσία εδαφών πιστεύει ότι η Ουκρανία θα επικρατήσει τελικώς στον πόλεμο με τη Ρωσία, όπως σημειώνει η βραβευμένη Αμερικανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας Μισέλ Γκόλντμπεργκ σε άρθρο της για τους Τάιμς της Νέας Υόρκης.
Η ίδια επικαλείται δηλώσεις όπως είναι για παράδειγμα εκείνες της Ολεξάντρα Ουστίνοβα, Ουκρανής βουλευτού που βρίσκεται στην Ουάσιγκτον. «Οι Ουκρανοί έχουμε αποδείξει ότι δεν πρόκειται να πέσουμε και πιστεύουμε ότι θα κερδίσουμε αυτόν τον πόλεμο», διαμηνύει από την πλευρά της η Ουστίνοβα.
Η Ρωσία φαίνεται πως όντως συνάντησε εμπόδια κατά τις πρώτες ημέρες της εισβολής. Ο ρωσικός στρατός είναι, βέβαια, ισχυρότερος του ουκρανικού και ο Πούτιν έχει τη δύναμη, εάν να το θελήσει, να φέρει την κόλαση στην Ουκρανία, όπως σημειώνει η Γκόλντμπεργκ.
Η πίστη των Ουκρανών
Ωστόσο, η ακλόνητη πίστη των Ουκρανών στην ικανότητά τους να αντισταθούν στη Ρωσία είναι ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός, το οποίο δεν είχαν λάβει επαρκώς υπόψη ή είχαν υποτιμήσει όσοι προέβλεπαν μια γρήγορη ρωσική νίκη, συνεχίζει η Γκόλντμπεργκ.
Αυτή ακριβώς η πίστη των Ουκρανών είναι – σύμφωνα με την Αμερικανίδα αρθρογράφο – που έχει κάνει παράλληλα και ένα μεγάλο μέρος του κόσμου να ενωθεί ενάντια στη Ρωσία, αναζωογονώντας έτσι έναν φιλελεύθερο διεθνισμό (liberal internationalism) που μέχρι πρόσφατα έμοιαζε εξαντλημένος, όπως σημειώνεται.
Στα μάτια της Γκόλντμπεργκ ωστόσο, η ουκρανική αποφασιστικότητα δεν αποτελεί έκπληξη. Όποιος είχε επισκεφθεί το Κίεβο τα τελευταία χρόνια, από το 2014 και έπειτα, μπορούσε να δει – σύμφωνα με την Αμερικανίδα – την περηφάνια που ένιωθαν οι άνθρωποι για τη νίκη τους ενάντια στον υποστηριζόμενο από τη Ρωσία πρώην πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, αν και η ίδια η Γκόλντμπεργκ βέβαια αναγνωρίζει πως ο Γιανουκόβιτς είχε βάσεις υποστηρικτών στα νότια και στα ανατολικά της χώρας.
Επικαλούμενη όσα τις μεταφέρουν Ουκρανοί δημοσιογράφοι και συγγραφείς, όπως για παράδειγμα η Nataliya Gumenyuk, συγγραφέας του βιβλίου «Lost Island: Tales From the Occupied Crimea» («Το χαμένο νησί: Ιστορίες από την κατεχόμενη Κριμαία»), η Μισέλ Γκόλντμπεργκ υπογραμμίζει πως τόσο η Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004 όσο και τα γεγονότα του Μαϊντάν του 2014 έχουν ενσταλάξει στους Ουκρανούς την αίσθηση ότι εκείνοι μπορούν να κάνουν πράγματα που θεωρούνταν άλλοτε αδιανόητα όπως για παράδειγμα το να ανατρέψουν έναν δικτάτορα.
Αυτό βέβαια σημαίνει, πάντοτε σύμφωνα με την αρθρογράφο των Τάιμς της Νέας Υόρκης, ότι ακόμη και αν μια δημοκρατική Ουκρανία δεν αποτελούσε υπαρξιακή απειλή για τον Πούτιν πριν, τώρα – στον απόηχο της ουκρανικής αντίστασης κατά της ρωσικής εισβολής – αποτελεί, κι αυτό επειδή η επιβίωσή της θα σήμαινε την ταπείνωση του Ρώσου προέδρου.
Ο ιδεαλισμός πολλών Ουκρανών έχει αποδειχθεί ισχυρό όπλο στα χέρια τους, σημειώνει η Μισέλ Γκόλντμπεργκ.
Οι πιθανότητες εξακολουθούν, βέβαια, να είναι σε βάρος τους. Αλλά η αποφασιστικότητά τους τους έδωσε μια ευκαιρία, καταλήγει.
Πηγή: the New York Times
2.Ανάλυση: O διάσημος στοχαστής Γιουβάλ Χαράρι εξηγεί γιατί o Πούτιν έχει ήδη χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία
Ο Ισραηλινός ιστορικός μετά την εμβριθή ανάλυσή του για το διακύβευμα της κρίσης στην Ουκρανία με τίτλο "Στην Ουκρανία διακυβεύεται η πορεία της ανθρώπινης ιστορίας" που δημοσιεύθηκε στον Economist, κι ενώ εδώ και πέντε μέρες η Ρωσία έχει εισβάλλει στρατιωτικά στην Ουκρανία, επανέρχεται εξηγώντας γιατί ο Πούτιν έχει ήδη χάσει τον πόλεμο.
Γιατί ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει ήδη χάσει αυτόν τον πόλεμο
Μετά από μια εβδομάδα μετά τον πόλεμο, φαίνεται όλο και πιο πιθανό ο Βλαντιμίρ Πούτιν να οδεύει προς μια ιστορική ήττα, γράφει ο Γιουβάλ Νώε Χαράρι. Μπορεί να κερδίσει όλες τις μάχες αλλά να χάσει τον πόλεμο. Το όνειρο του Πούτιν για την ανοικοδόμηση της ρωσικής αυτοκρατορίας βασιζόταν πάντα στο ψέμα ότι η Ουκρανία δεν είναι πραγματικό έθνος, ότι οι Ουκρανοί δεν είναι πραγματικός λαός και ότι οι κάτοικοι του Κιέβου, του Χάρκοβο και του Λβιβ λαχταρούν την κυριαρχία της Μόσχας.
Αυτό είναι ένα απόλυτο ψέμα – η Ουκρανία είναι ένα έθνος με περισσότερα από χίλια χρόνια ιστορίας και το Κίεβο ήταν ήδη μια μεγάλη μητρόπολη, όταν η Μόσχα δεν ήταν καν χωριό. Όμως ο Ρώσος δεσπότης έχει πει τόσες φορές το ψέμα του που προφανώς το πιστεύει και ο ίδιος.
Why Vladimir Putin has already lost this war | Yuval Noah Harari https://t.co/MMdpTrwkHh
— The Guardian (@guardian) February 28, 2022
Όταν σχεδίαζε την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν μπορούσε να βασιστεί σε πολλά τεκμηριωμένα γεγονότα. Ήξερε ότι στρατιωτικά, η Ρωσία έκανε την Ουκρανία να μοιάζει με νάνο. Ήξερε ότι το ΝΑΤΟ δεν θα έστελνε στρατεύματα για να βοηθήσει την Ουκρανία. Γνώριζε ότι η ευρωπαϊκή εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, θα έκανε χώρες όπως η Γερμανία να διστάζουν να επιβάλουν αυστηρές κυρώσεις.
Με βάση αυτά τα γνωστά γεγονότα, το σχέδιό του ήταν να χτυπήσει σκληρά και γρήγορα την Ουκρανία, να καρατομήσει την κυβέρνησή της, να εγκαταστήσει ένα καθεστώς από μαριονέτες στο Κίεβο και να αποσίσει την ανίσχυρη οργή των δυτικών κυρώσεων.
Είναι πολύ πιο εύκολο να κατακτήσεις μια χώρα παρά να την κρατήσεις
Αλλά υπήρχε ένας μεγάλος άγνωστος παράγοντας σχετικά με αυτό το σχέδιο. Όπως έμαθαν οι Αμερικανοί στο Ιράκ και οι Σοβιετικοί στο Αφγανιστάν, είναι πολύ πιο εύκολο να κατακτήσεις μια χώρα παρά να την κρατήσεις. Ο Πούτιν ήξερε ότι είχε τη δύναμη να κατακτήσει την Ουκρανία. Θα αποδεχόταν όμως ο ουκρανικός λαός το καθεστώς-μαριονέτα της Μόσχας; Ο Πούτιν έπαιξε στοίχημα ότι θα το έκαναν. Εξάλλου, όπως είχε εξηγήσει επανειλημμένα σε όποιον ήθελε να ακούσει, η Ουκρανία δεν είναι πραγματικό έθνος και οι Ουκρανοί δεν είναι πραγματικός λαός.
Το 2014, οι άνθρωποι στην Κριμαία δεν αντιστάθηκαν σχεδόν καθόλου στους Ρώσους εισβολείς. Γιατί το 2022 να είναι διαφορετικό; Κάθε μέρα που περνά, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι το στοίχημα του Πούτιν αποτυγχάνει. Ο ουκρανικός λαός αντιστέκεται με όλη του την καρδιά, κερδίζοντας τον θαυμασμό όλου του κόσμου – και κερδίζοντας τον πόλεμο.
Πολλές μαύρες μέρες έρχονται. Οι Ρώσοι μπορεί ακόμα να κατακτήσουν ολόκληρη την Ουκρανία. Αλλά για να κερδίσουν τον πόλεμο, οι Ρώσοι θα έπρεπε να κρατήσουν την Ουκρανία, και μπορούν να το κάνουν μόνο αν τους αφήσει ο ουκρανικός λαός. Αυτό φαίνεται όλο και πιο απίθανο να συμβεί.
Κάθε ρώσικο τανκ που καταστρέφεται και κάθε Ρώσος στρατιώτης που σκοτώνεται αυξάνει το θάρρος των Ουκρανών
Κάθε ρωσικό τανκ που καταστρέφεται και κάθε Ρώσος στρατιώτης που σκοτώνεται αυξάνει το θάρρος των Ουκρανών να αντισταθούν. Και κάθε Ουκρανός που σκοτώνεται βαθαίνει το μίσος των Ουκρανών. Το μίσος είναι το πιο άσχημο από τα συναισθήματα. Αλλά για τα καταπιεσμένα έθνη, το μίσος είναι ένας κρυμμένος θησαυρός. Θαμμένο βαθιά στην καρδιά, μπορεί να συντηρήσει τη φλόγα της αντίστασης για γενιές. Για να αποκαταστήσει τη ρωσική αυτοκρατορία, ο Πούτιν χρειάζεται μια σχετικά αναίμακτη νίκη που θα οδηγήσει σε μια σχετικά μισητή ειρήνη. Χύνοντας όλο και περισσότερο ουκρανικό αίμα, ο Πούτιν διασφαλίζει ότι το όνειρό του δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ.
Έχει εξασφαλίσει ότι το ουκρανικό έθνος θα αυτοπροσδιορίζεται εφεξής σε αντίθεση με τη Ρωσία
Δεν θα είναι το όνομα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ γραμμένο στο πιστοποιητικό θανάτου της ρωσικής αυτοκρατορίας: θα είναι του Πούτιν. Ο Γκορμπατσόφ άφησε τους Ρώσους και τους Ουκρανούς να νιώθουν σαν αδέρφια. Ο Πούτιν τους έχει μετατρέψει σε εχθρούς και έχει εξασφαλίσει ότι το ουκρανικό έθνος θα αυτοπροσδιορίζεται εφεξής σε αντίθεση με τη Ρωσία. Τα έθνη τελικά χτίζονται πάνω σε αφηγήσεις. Κάθε μέρα που περνά προσθέτει περισσότερες αφηγήσεις που θα διηγούνται οι Ουκρανοί όχι μόνο στις σκοτεινές μέρες που έρχονται, αλλά στις δεκαετίες και τις επόμενες γενιές.
Υποδύεται τον ρόλο του Χϊτλερ
Ο πρόεδρος που αρνήθηκε να φύγει από την πρωτεύουσα, λέγοντας στις ΗΠΑ ότι χρειάζεται πυρομαχικά, όχι βόλτα, οι στρατιώτες από το Φιδονήσι που είπαν σε ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο "πήγαινε να γ@μηθείς", οι πολίτες που προσπάθησαν να σταματήσουν τα ρωσικά τανκ μπαίνοντας στο πέρασμά τους. Αυτό είναι το υλικό από το οποίο χτίζονται τα έθνη. Μακροπρόθεσμα, αυτές οι ιστορίες μετρούν περισσότερο από τα τανκς. Ο Ρώσος δεσπότης θα έπρεπε να το γνωρίζει όπως όλοι. Ως παιδί, μεγάλωσε ταϊσμένος ιστορίες για τη ρωσική γενναιότητα στην πολιορκία του Λένινγκραντ. Τώρα δημιουργεί περισσότερες τέτοιες ιστορίες, αλλά υποδύεται τον ρόλο του Χίτλερ.
Η Ουκρανία είναι ένα πραγματικό έθνος, ότι οι Ουκρανοί είναι πραγματικός λαός
Οι ιστορίες της ουκρανικής γενναιότητας δίνουν αποφασιστικότητα όχι μόνο στους Ουκρανούς, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Δίνουν κουράγιο στις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών εθνών, στην αμερικανική διοίκηση, ακόμη και στους καταπιεσμένους πολίτες της Ρωσίας. Εάν οι Ουκρανοί τολμήσουν να σταματήσουν ένα τανκ με γυμνά χέρια, η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να τολμήσει να τους προμηθεύσει με μερικούς αντιαρματικούς πυραύλους, η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να τολμήσει να κόψει τη Ρωσία από το Swift και οι Ρώσοι πολίτες μπορούν να τολμήσουν να δείξουν την αντίθεσή τους σε αυτό τον παράλογο πόλεμο.
Δυστυχώς, αυτός ο πόλεμος είναι πιθανό να είναι μακροχρόνιος. Αλλά το πιο σημαντικό ζήτημα έχει ήδη αποφασιστεί. Οι τελευταίες μέρες απέδειξαν σε ολόκληρο τον κόσμο ότι η Ουκρανία είναι ένα πραγματικό έθνος, ότι οι Ουκρανοί είναι πραγματικός λαός και ότι σίγουρα δεν θέλουν να ζήσουν κάτω από μια νέα ρωσική αυτοκρατορία. Το κύριο ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να διεισδύσει αυτό το μήνυμα στα χοντρά τείχη του Κρεμλίνου.
Ο Γιουβάλ Νώε Χαράρι είναι ιστορικός, φιλόσοφος και συγγραφέας των βιβλίων Sapiens (2014), Homo Deus (2016) και της σειράς Sapiens: A Graphic History (2020-21). Είναι λέκτορας στο τμήμα ιστορίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και συνιδρυτής της Sapienship, μιας εταιρείας κοινωνικού προβληματισμού.