Καμία διάθεση συμψηφισμού, όπως έκανε ο Πρόεδρος των ΗΠΑΣ, με την πώληση των F-35 στην Ελλάδα. Η εισήγηση-απόφαση Μπάιντεν και η διαδικασία για να μπορέσει να επικυρωθεί.
1. Δεν τα ζύγισε καλά και κινδυνεύει είτε με την ρήξη προς το Κογκρέσο είτε με πολιτική ήττα του. Την άμεση αντίδραση κορυφαίων Αμερικανών νομοθετών προκάλεσε η γνωστοποίηση ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ετοιμάζεται να ζητήσει επίσημα από το Κογκρέσο την έγκριση της πώλησης μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία, με τους συμπροέδρους της ομάδας στο Κογκρέσο για τα ελληνικά θέματα, βουλευτές Γκας Μπιλιράκη και Κρις Πάπας αλλά και τη βουλευτή Νικόλ Μαλλιωτάκη, να εκφράζουν έντονα την αντίθεσή τους.
Από την πλευρά του, ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ διαμήνυσε για ακόμα μια φορά ότι σκοπεύει να ασκήσει βέτο, καθώς είναι ένα δικαίωμα που διαθέτει ως πρόεδρος της επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας.
Επίσης, στην παρούσα φάση δικαίωμα βέτο διατηρεί και ο επικεφαλής της μειοψηφίας στην επιτροπής Διεθνών Σχέσεων, Τζιμ Ρις, αλλά και ο νέος πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, Μάικ Μακόλ.
Οι τεχνικές συνομιλίες μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Άγκυρας έχουν ολοκληρωθεί και πλέον εκτιμάται ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν θα καθυστερήσει να στείλει επίσημα το αίτημα στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, ζητώντας τους να εγκρίνουν την αμυντική σύμβαση.
Στην παρούσα φάση το εν λόγω αίτημα πρέπει να εγκριθεί από την επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας. Εάν τελικά η αμυντική σύμβαση για τα F-16 δεν περάσει τον σκόπελο του Κογκρέσου, αυτό πρακτικά θα σημαίνει ότι η υπόθεση δεν θα προχωρήσει καθόλου για έναν ολόκληρο μήνα, καθώς η διαδικασία προβλέπει ότι σε αυτό το διάστημα θα γίνονται διαβουλεύσεις προκειμένου να αποφασιστούν οι διορθωτικές κινήσεις που θα ήθελε να δει το Κογκρέσο να γίνονται.
Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση Μπάιντεν θα παραλάβει τις συστάσεις και τις υποδείξεις του Κογκρέσου, το οποίο είναι σε θέση να βάλει τις προϋποθέσεις που κατά τη δική του κρίση θα βελτιώσουν την αμυντική σύμβαση. Στη συνέχεια, ο Λευκός Οίκος θα πρέπει να παρουσιάσει αυτές τις αλλαγές στην Τουρκία προκειμένου να εξετάσει το κατά πόσο είναι εφικτό να ενσωματωθούν στη σύμβαση. Στην περίπτωση που η Τουρκία τηρήσει τελείως αρνητική στάση, ο πρόεδρος θα έχει τη δυνατότητα εάν το επιθυμεί να επανέλθει στο Κογκρέσο, ζητώντας αυτή τη φορά την έγκριση μιας τελικής συμφωνίας.
Σημειώνεται ότι στο πρόσφατο παρελθόν ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε αυτή την κίνηση, καθώς παράκαμψε την άρνηση του Κογκρέσου για την πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία. Εάν τελικά ο πρόεδρος Μπάιντεν πράξει κάτι ανάλογο, θα είναι σίγουρα πιο δύσκολο για το Κογκρέσο να παρακάμψει σε αυτό τον δεύτερο γύρο την πρόθεση του Λευκού Οίκου, καθώς θα απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων τόσο στη Βουλή όσο και στην Γερουσία.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, πολιτικοί αναλυτές στην Ουάσιγκτον επισημαίνουν ότι για τον πρόεδρο Μπάιντεν δεν θα είναι πολιτικά μια εύκολη υπόθεση να αψηφήσει τελείως το βέτο ενός προέδρου της επιτροπής Διεθνών Σχέσεων που προέρχεται από το δικό του κόμμα.
2.ΗΠΑ: Νέο «όχι» Μενέντεζ στην πώληση F-16 στην Τουρκία – «Ναι» στα F-35 για την Ελλάδα
«Μέχρι ο Ερντογάν να σταματήσει τις απειλές, να βελτιώσει τις επιδόσεις του στα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό και να αρχίσει να ενεργεί όπως θα έπρεπε να κάνει ένας έμπιστος σύμμαχος, δεν θα εγκρίνω αυτή την πώληση», ανέφερε ο Ρόμπερτ Μενέντεζ, σημειώνοντας ότι υποστηρίζει την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ δήλωσε ότι θα συνεχίσει να εμποδίζει την πώληση πολεμικών αεροσκαφών στην Τουρκία, εκτός εάν η Άγκυρα σταματήσει να απειλεί τους περιφερειακούς συμμάχους των ΗΠΑ και βελτιώσει τις επιδόσεις της σε ό,τι αφορά τον σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε δήλωσή του, σύμφωνα με το Politico, ανέφερε ότι «αντιτίθεμαι σθεναρά στην προτεινόμενη από την κυβέρνηση Μπάιντεν πώληση νέων αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία». Κατηγόρησε, δε, τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι συνεχίζει να «υπονομεύει το διεθνές δίκαιο, να αγνοεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους δημοκρατικούς κανόνες και να επιδεικνύει ανησυχητική και αποσταθεροποιητική συμπεριφορά, τόσο στην Τουρκία όσο και ενάντια σε γειτονικούς συμμάχους του ΝΑΤΟ».
«Μέχρι ο Ερντογάν να σταματήσει τις απειλές, να βελτιώσει τις επιδόσεις του στα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό – συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης δημοσιογράφων και πολιτικών της αντιπολίτευσης – και να αρχίσει να ενεργεί όπως θα έπρεπε να κάνει ένας έμπιστος σύμμαχος, δεν θα εγκρίνω αυτή την πώληση», συνέχισε ο κ. Μενέντεζ, σημειώνοντας ότι υποστηρίζει την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα.
Κυβέρνηση Μπάιντεν: F-35 στην Ελλάδα και F-16 στην Τουρκία
Υπενθυμίζεται ότι η αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ετοιμάζεται να ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου για την πώληση εκσυγχρονισμένων F-16 στην Τουρκία, ύψους 20 δισ. δολαρίων, μαζί με την ξεχωριστή πώληση 40 F-35 στη χώρα μας σε μία από τις μεγαλύτερες πωλήσεις αμερικανικών εξοπλισμών τα τελευταία χρόνια. Αυτό αναφέρει σε χθεσινό δημοσίευμά της η Wall Street Journal (WSJ), η οποία αποδίδει τη σπουδή της Ουάσιγκτον στην αμερικανική προσπάθεια να αρθούν τα τουρκικά εμπόδια στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
ΗΠΑ: F-35 στην Ελλάδα και F-16 στην Τουρκία
Η πώληση στην Τουρκία, την οποία οι ΗΠΑ εξετάζουν εδώ και ένα χρόνο, είναι μεγαλύτερη από ό,τι αναμενόταν. Περιλαμβάνει 40 νέα αεροσκάφη για τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου στόλου των 79 F-16, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν τις προτάσεις.
Η ενημέρωση του Κογκρέσου αναμένεται να συμπέσει με την επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου την επόμενη εβδομάδα στις ΗΠΑ. Η πώληση περιλαμβάνει επίσης 900 πυραύλους αέρος-αέρος και 800 βόμβες. Η έγκριση του Κογκρέσου συναρτάται από την τουρκική συναίνεση στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με την εφημερίδα.
Η ξεχωριστή πώληση στην Ελλάδα, κατόπιν αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης τον περυσινό Ιούνιο, περιλαμβάνει «τουλάχιστον 30» F-35, που είναι το πλέον προηγμένο μαχητικό των ΗΠΑ. Αν και οι αξιωματούχοι έκαναν λόγο για τυχαία σύμπτωση, είναι βέβαιο ότι θα καμφθούν πιθανές αντιδράσεις της Αθήνας για τα F-16 στην Τουρκία εάν ικανοποιηθεί και το δικό της αίτημα, επισημαίνει η WSJ και τονίζει ότι το Κογκρέσο ουδέποτε έχει μπλοκάρει πωλήσεις όπλων σε ξένη χώρα, που έχει αιτηθεί ο Λευκός Οίκος.
Ελληνοτουρκικά: Απάντηση από Μητσοτάκη στον Ερντογάν
Υπενθυμίζεται πως από την ελληνική πλευρά έχουν γίνει ήδη οι πρώτες κινήσεις για την προμήθεια των πρώτων 20 F-35 με προαίρεση αγοράς ακόμη 20. Ηδη στις ΗΠΑ προετοιμάζεται η απάντηση στην ελληνική επιστολή αιτήματος (Letter of Request) για επιστολή προσφοράς και αποδοχής (Letter of Offer and Acceptance), μάλιστα σε χρονοδιάγραμμα πολύ συντομότερο του αναμενομένου.
Από την Ουάσιγκτον εξαρχής υφίστατο η πρόθεση για απάντηση της επιστολής πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα, ώστε το πρόγραμμα των F-35 να μην πέσει θύμα πολιτικών αντεγκλήσεων. Με την απαντητική επιστολή θα δρομολογηθούν άμεσα οι τεχνικές διαπραγματεύσεις και –με βάση τουλάχιστον το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα– το πρώτο ελληνικό F-35 θα προσγειωθεί στον Αραξο, στην Ανδραβίδα, στη Λάρισα ή στη Σούδα (οι συζητήσεις για τη βάση συνεχίζονται) στα τέλη της περιόδου 2027-2028, οπότε αναμένεται να έχουν παραδοθεί στην Τουρκία και τα πρώτα αναβαθμισμένα F-16.