1.Καταλυτικά πλέον και δυσβάσταχτα τα φαινόμενα απαξίωσης , φθοράς και διαφθοράς μετά 20 χρόνια εξουσίας, τόσο πριν όσο και μετά τους σεισμούς.
Ψευδολογεί για οικιστική αποκατάσταση σε ένα μόνο χρόνο και γενναία κοινωνικά μέτρα για εκατομμύρια άστεγους, ενεργούσα και ορφανά.
Η ανοικοδόμηση θα διαρκέσει πολύ, ίσως τουλάχιστον μια δεκαετία, δήλωσε την Πέμπτη ο Kevin McCue, μέλος της Αυστραλιανής Εταιρείας Σεισμών Μηχανικών.
Με χιλιάδες κτίρια να έχουν μετατραπεί σε ερείπια σε δεκάδες πόλεις στην Τουρκία και τη Συρία από τον σεισμό της Δευτέρας, αξιωματούχοι λένε ότι θα περάσουν χρόνια μέχρι τα τοπία των δρόμων σε αυτές τις πληγείσες περιοχές να μοιάζουν με τον παλιό τους εαυτό.
Η ανοικοδόμηση θα διαρκέσει πολύ, ίσως τουλάχιστον μια δεκαετία, δήλωσε την Πέμπτη ο Kevin McCue, μέλος της Αυστραλιανής Εταιρείας Σεισμών Μηχανικών. Ανάλογες είναι οι εκτιμήσεις και οι εμπειρίες μετά μεγάλες καταστροφές από σεισμούς διεθνώς, όταν οι μικρού χαρακτήρα αποκαταστάσεις λχ. μιας κωμόπολης ή ενός μεγάλου χωριού στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες χρειάστηκαν πέντε χρόνια για τα έργα ανοικοδόμησης και υποδομών. Πενταετία ήταν το καλό σενάριο στην Κεφαλονιά, τη Βοιωτία και την Ηλεία, ενώ ανάλογος χρόνος θεωρείται αναγκαίος για την βασική αποκατάσταση της καταστροφής στο Μάτι.
«Η Τουρκία έχει καλό χάρτη κινδύνου και οικοδομικούς κώδικες, αλλά δεν τους έχει ακολουθήσει», είπε ο McCue στους New York Times, προσθέτοντας ότι ο τρόπος που κατέρρευσαν πολλά κτίρια τη Δευτέρα αποκάλυψε την κακή πρόσφυση των δομικών υλικών και τα μη ασφαλή δομικά στοιχεία.
Αφού καθαρίσουν τα συντρίμμια στις πληγείσες περιοχές, οι υπάλληλοι πρέπει να πραγματοποιήσουν επιθεωρήσεις στα κτίρια που παραμένουν όρθια. Από την Πέμπτη, οι προσπάθειες διάσωσης συνεχίζονταν στη βορειοδυτική Συρία και σε 10 επαρχίες της Τουρκίας, σηματοδοτώντας ότι μπορεί να μείνουν ακόμη μέρες ή εβδομάδες μέχρι να ξεκινήσει η εκκαθάριση και η ανοικοδόμηση.
Ενώ τα κτίρια που δεν κατέρρευσαν μπορεί να φαίνονται ωραία με γυμνό μάτι, η δομική τους ακεραιότητα μπορεί να έχει καταστραφεί. Κάποια από αυτά τα κτίρια θα πρέπει να γκρεμιστούν. Αυτή η διαδικασία από μόνη της μπορεί να διαρκέσει χρόνια.
Ο καταστροφικός σεισμός του Μεξικού
Η Πόλη του Μεξικού είναι ένα παράδειγμα πόλης που κατάφερε να ανοικοδομηθεί με επιτυχία μετά από έναν καταστροφικό σεισμό. Ένας σεισμός μεγέθους 8,1 βαθμών έπληξε την πόλη το 1985, σκοτώνοντας σχεδόν 10.000 ανθρώπους και εκτοπίζοντας άλλους 100.000. Σχεδόν ένα εκατομμύριο κτίρια επλήγησαν, προκαλώντας ζημιές έως και 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αξιωματούχοι στο Μεξικό παρείχαν ελάχιστες οδηγίες για τη σεισμική προστασία. Εβδομάδες μετά τον σεισμό του 1985, η χώρα άρχισε να αυστηροποιεί τους οικοδομικούς κώδικες για να αντιμετωπίσει την ακεραιότητα της δομής. Το κτίριο εκεί κωδικοποιεί πλέον μεταξύ των καλύτερων στον κόσμο .
Μετά από αυτόν τον σεισμό, ομάδες από το Εθνικό Γραφείο Προτύπων των ΗΠΑ και το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών ταξίδεψαν στο Μεξικό για να εκτιμήσουν τις δομικές ζημιές που προκλήθηκαν από την καταστροφή.
Άλλες χώρες δεν είχαν την τύχη να έχουν μια ομάδα ειδικών μετά τον σεισμό σε ετοιμότητα τόσο γρήγορα, ή τους πόρους για ανοικοδόμηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η Αϊτή, η οποία υπέστη σεισμό μεγέθους 7,0 Ρίχτερ το 2010 που σκότωσε περισσότερους από 300.000 ανθρώπους και κατέστρεψε σχεδόν όλες τις κατασκευές στο επίκεντρο του σεισμού.
Το Λος Άντζελες είχε επίσης μια επιτυχημένη και σχετικά γρήγορη ανάκαμψη μετά τον σεισμό των 6,7 Ρίχτερ το 1994. Ο σεισμός σκότωσε 60 ανθρώπους και τραυμάτισε 7.000, ενώ εκτόπισε άλλους 20.000.
Οι ειδικοί υπολόγισαν τη ζημιά στα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά η πόλη έλαβε τουλάχιστον 11 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια για την ανοικοδόμηση από τις ομοσπονδιακές και πολιτειακές κυβερνήσεις. Αυτή η ένεση χρημάτων βοήθησε επίσης στην αποκατάσταση της οικονομίας της πόλης παρέχοντας προσωρινές θέσεις εργασίας. Η ανεργία τον μήνα μετά τον σεισμό μειώθηκε στο 9,7% από 11%.
Το χάος του 1999
Ο Ερντογάν θυμάται αναμφίβολα ότι η ανικανότητα των αρχών στον προηγούμενο μεγάλο σεισμό στην Τουρκία, το 1999, οδήγησε το κόμμα του στη νίκη τρία χρόνια αργότερα.
Ο τότε πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ είχε γίνει στόχος έντονων επικρίσεων επειδή αμέλησε να προσφέρει βοήθεια στους πληγέντες.
Αυτή τη φορά ο Ερντογάν κήρυξε αμέσως κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό και ζήτησε διεθνή βοήθεια. Αμέσως έφτασε βοήθεια από δεκάδες χώρες.
Για τους ειδικούς ο πρόεδρος μπορεί να ενισχύσει τη θέση του με μια σωστή αντίδραση ή να χάσει τα πάντα.
«Μια αποτελεσματική αντίδραση στην έκτακτη αυτή κατάσταση μπορεί να ενισχύσει τον πρόεδρο και το κόμμα του, το AKP», εκτίμησε ο Βολφγκάνγκο Πίκολι της εταιρείας συμβούλων και δημοσίων σχέσεων Teneo με έδρα το Λονδίνο.
«Αν αποτύχει στην αντίδρασή του, ο Ερντογάν μπορεί να χάσει τις εκλογές του Μαΐου», σχολίασε ο Εμρέ Τσαλισκάν, διευθυντής του Foreign Policy Centre με έδρα τη Βρετανία.
«Αποδυναμωμένοι θεσμοί»
Η αγανάκτηση αυξάνεται στις πληγείσες περιοχές. Οικογένειες που έχουν χάσει τα πάντα κατήγγειλαν την Τρίτη μια κυβέρνηση ανίκανη να τους προσφέρει βοήθεια ή ακόμη και να σώσει τους συγγενείς τους που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα συντρίμμια.
Η αναλύτρια Γκονούλ Τολ, που βρισκόταν στην Τουρκία την ώρα του σεισμού και η οποία έχασε συγγενείς της, δήλωσε ότι η οργή είναι αισθητή στην επαρχία Χατάι.
«Δεν μπορώ να πιστέψω ότι (ο Ερντογάν) δεν την ένιωσε διότι το επίπεδο της αγανάκτησης, της οργής, το είδα με τα μάτια μου. Είμαι βέβαιη ότι θα έχει επιπτώσεις», σημείωσε η διευθύντρια του προγράμματος για την Τουρκία στο Middle East Institute με έδρα τις ΗΠΑ.
Το 1999, συνέχισε, η κοινωνία των πολιτών είχε εργαστεί αδιάκοπα για να βοηθήσει τα θύματα. Αλλά αυτή τη φορά υπάρχουν λιγότερες οργανώσεις, διότι ο Ερντογάν διέλυσε αρκετές μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
«Είκοσι χρόνια αργότερα, δεν είμαστε σε καλύτερη μοίρα», σχολίασε η Τολ. «Ο Ερντογάν όχι μόνο αποδυνάμωσε τους κρατικούς θεσμούς, αλλά και την τουρκική κοινωνία των πολιτών».
Ευνοϊκά μέσα ενημέρωσης
Ωστόσο ο Ερντογάν δεν γίνεται στόχος επικρίσεων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, υπενθυμίζουν οι ειδικοί, κάτι που του προσφέρει πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων του.
Τα μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν πολύ λίγο στο πρόβλημα των κακών κατασκευών, μετά την κατάρρευση πολλών κτιρίων λόγω του σεισμού, ακόμη και κάποιων που είχαν ανεγερθεί λιγότερο από έναν χρόνο πριν.
Η κυβέρνηση όμως έχει θεσπίσει νέους πολεοδομικούς κανόνες ήδη από το 1998.
"Η αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι ο αυξημένος αριθμός θανάτων δεν οφείλεται μόνο στον σεισμό, αλλά και στις κακής ποιότητας οικοδομές που ανεγέρθηκαν χωρίς σωστό ρυθμιστικό πλαίσιο", τόνισε ο Τσαλισκάν.
Το 1999 ο Τύπος είχε επικρίνει την αργή αντίδραση των αρχών, αλλά όχι τώρα.
«Το γεγονός ότι τα εθνικά μέσα ενημέρωσης είναι σε μεγάλο βαθμό ευνοϊκά προς εκείνον σημαίνει ότι ο Ερντογάν θα διαχειριστεί το επίσημo αφήγημα και ενδέχεται να ωφεληθεί από την κατάσταση», υπογράμμισε η Αντελίνε Βαν Χούτε, σύμβουλος για την Ευρώπη του Economist Intelligence Unit.