Η Κρίστιν Μπατικέφερ όταν έχασε τη δουλειά της και χώρισε με τον άντρα της, βρέθηκε ξαφνικά χωρίς εισόδημα και στέγη. Σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν την Κριστίν και την 4χρονη κόρη της, δύο οικογενειακές φίλες της πρότειναν να συγκατοικήσει μαζί τους στο σπίτι τους στο Τζάκσονβιλ της Φλόριντα.
Λίγο αργότερα, η καλύτερη φίλη της Κρίστιν πήρε διαζύγιο και ήρθε και αυτή να μείνει στο σπίτι με τα δύο παιδιά της, ηλικίας 5 και ενός έτους. Μέσα σε ένα βράδυ, οι γυναίκες αυτές είχαν δημιουργήσει ένα κοινόβιο γυναικών, ένα «mommune».
Σε όλο τον κόσμο, γυναίκες ενώνουν τις δυνάμεις τους συγκατοικώντας και μοιράζοντας μεταξύ τους τα βάρη της ανατροφής των παιδιών και τις οικονομικές δαπάνες, αφυπνίζοντας τις προαιώνιες αρχές της μητριαρχικής γυναικείας αδελφοσύνης. Η 32χρονη κ. Μπατικέφερ, η οποία διατηρούσε δημοφιλές μπλογκ με θέμα τη ζωή της οικογένειας σε ανακαινισμένο στρατιωτικό λεωφορείο, διαφημίζει τον νέο τρόπο ζωής της και τη συγκατοίκηση με τέσσερις ενήλικες γυναίκες και τρία παιδιά.
Οταν αρρώστησε με γρίπη, οι άλλες γυναίκες του σπιτιού της μαγείρεψαν σούπα και της έψησαν κουλουράκια, ενώ συνόδευσαν τα παιδιά της στο κοντινό πάρκο, αφήνοντάς την να ξεκουραστεί. «Ένα σύστημα αλληλοβοήθειας χωρίς ταίρι. Έπρεπε να είχα μετακομίσει σε τέτοιο κοινόβιο εδώ και χρόνια», έγραψε η Κριστίν στον πολύ δημοφιλή λογαριασμό της στο TikTok.
Αυτό το είδος συγκατοίκησης δεν είναι νέο. Μητέρες –ιδίως όσες ανήκουν σε μειονότητες– μοιράζονταν σπίτια εδώ και αιώνες. Η πανδημία, όμως, καθώς και ο αυξανόμενος αριθμός ανύπαντρων λευκών γυναικών που είναι και μητέρες, στις ΗΠΑ, έστρεψαν το ενδιαφέρον σε αυτό τον τύπο οικογενειακής δομής. «Οι κουλτούρες του ισπανόφωνου κόσμου έχουν παράδοση κοινής ανατροφής παιδιών από τις γυναίκες της κοινότητας. Η μάνα μπορεί να διαθέτει μια γυναίκα, ισάξιας κοινωνικής θέσης, η οποία την υποστηρίζει και τη βοηθάει στην ανατροφή των παιδιών. Στην κορύφωση της πανδημίας, αρχίσαμε να δημιουργούμε τέτοιες «μικροκοινότητες», που αποτελούν σύγχρονη προέκταση αλληλεγγύης μεταξύ γυναικών», εξηγεί η Γκρέις Μπαστίντας, διευθύντρια της ιστοσελίδας Parents (Γονείς).
Ευρηματικές λύσεις
Η Μπαστίντας μεγάλωσε σε κοινόβιο γυναικών, με την αδελφή, την εξαδέλφη, τη μητέρα και τη θεία της σε ένα σπίτι, με τις δύο ενήλικες γυναίκες να μην έχουν συντρόφους. «Η αίσθηση της κοινότητας σπανίζει πια στην αμερικανική κοινωνία. Οι ανύπαντρες μητέρες αντιμετωπίζουν μόνες το αυξανόμενο κόστος ζωής και τη συρρίκνωση των υποδομών για παιδιά. Γονείς αναγκάζονται να χαράξουν εκ νέου τα σύνορα της παραδοσιακής οικογένειας, βρίσκοντας ευρηματικές λύσεις», λέει η Μπαστίντας.
Στην κορύφωση της πανδημίας, άρχισαν να δημιουργούνται τέτοιες «μικροκοινότητες», που αποτελούν τη σύγχρονη προέκταση της γυναικείας αλληλεγγύης.
Ποσοστό 80% των μονογονεϊκών οικογενειών στις ΗΠΑ έχουν γυναίκες στην κεφαλή τους, σύμφωνα με στοιχεία της ομοσπονδιακής στατιστικής υπηρεσίας. Επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι αυτές οι οικογενειακές μονάδες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βιώσουν ανέχεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη ψυχολογικής στήριξης.
Η ψυχολόγος Ναόμι Τόρες-Μάκι υπογραμμίζει πως «ο διαμοιρασμός αρμοδιοτήτων στο κοινόβιο των μητέρων έχει μεγάλη σημασία και μπορεί να επενεργήσει ως αντίδοτο στο άγχος, στην κοινωνική απομόνωση και στο στίγμα της μονογονεϊκής οικογένειας». Τον Απρίλιο του 2020, εν μέσω lockdown λόγω της πανδημίας, οι παλιές φίλες Χόλι Χάρπερ (στέλεχος εταιρείας) και Εριν Χόπερ (δικηγόρος) μόλις είχαν χωρίσει με τους συζύγους τους και έμεναν με τα παιδιά τους σε ξεχωριστά διαμερίσματα της Ουάσιγκτον, δουλεύοντας εξ αποστάσεως. Οι δύο φίλες αποφάσισαν να ενώσουν τις οικονομικές δυνάμεις τους και αγόρασαν σπίτι για να μεγαλώσουν μαζί τα παιδιά τους.
Η Χόπερ εξηγεί ότι η εξασφάλιση δανείου για την αγορά ακινήτου δίνει την ευκαιρία σε χωρισμένες γυναίκες με παιδιά να αποκτήσουν ξανά οικονομική υπόσταση, κάτι που πολλές χάνουν μετά το διαζύγιο εξαιτίας των αυξημένων καθημερινών δαπανών. «Θέλουμε τα παιδιά μας να είναι ασφαλή και να έχουμε τη στήριξη που μας αξίζει ως ανθρώπινα όντα. Το πιο λογικό είναι να μοιραστούμε», λέει η 46χρονη Χόπερ.
Οι δύο φίλες μοιράστηκαν το κόστος (850.000 δολάρια) αγοράς της κατοικίας σε προάστιο της πρωτεύουσας. Η Χόπερ ζει τώρα εκεί με τον 10χρονο γιο και τη 15χρονη κόρη της, στα τρία υπνοδωμάτια του πρώτου ορόφου. Το σπίτι είναι πολύχρωμο και χαώδες. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με έργα τέχνης και φωτογραφίες, ενώ τα δωμάτια γέμισαν γρήγορα με μικρά αντικείμενα και αναμνηστικά. Η Χάρπερ ζει στο ισόγειο με τη 10χρονη κόρη της. Εξι μήνες μετά τη μετακόμιση, οι δύο φίλες προσκάλεσαν δύο ακόμη γυναίκες –μία από αυτές, μητέρα με δύο παιδιά– να ζήσουν στο υπόγειο και στη σοφίτα του σπιτιού, αυξάνοντας τον πληθυσμό του ιδιότυπου κοινοβιακού πειράματος.
Ενοικίαση σε ανύπαντρες
Οι φίλες αγόρασαν και δεύτερο σπίτι για να το ενοικιάσουν σε άλλες ανύπαντρες μητέρες, με στόχο την ενίσχυση της δανειοληπτικής τους ικανότητας μετά το διαζύγιο. Η Χάρπερ φιλοδοξεί να επεκτείνει την ιδέα για μονογονεϊκές οικογένειες σε άλλες περιοχές των ΗΠΑ.
«Αυτό μπορεί να αναπαραχθεί παντού. Δεν έχει να κάνει με το φύλο και δεν είναι πολιτικό κίνημα. Αξιοποιούμε απλά την υπάρχουσα οικογενειακή και τραπεζική δομή προς όφελος των μελών της κοινότητας», σημειώνει η Χάρπερ.
Οι «πλατωνικοί σύζυγοι», όπως αυτοαποκαλούνται, έχουν και τις δύσκολες στιγμές τους. Η απόπειρά τους να ανοίξουν καφέ απέτυχε. Δύο γυναίκες του κοινοβίου ερωτεύτηκαν η μία την άλλη και μετακόμισαν σε δικό τους (μικρό) σπίτι. Παρά τα μικροπροβλήματα, ωστόσο, οι δύο φίλες εκφράζουν την υπερηφάνειά τους για το πείραμα που διεξάγουν, ανοίγοντας ορίζοντες για ανύπαντρες μητέρες. «Στην πατριαρχική ετεροφυλοφιλική κοινωνία, όταν χωρίσεις πρέπει να μείνεις στο σπίτι ή να αγοράσεις καινούργιο και ζεις τελικά ζωή απομόνωσης, μέχρι να παντρευτείς ξανά. Εμείς διαλύσαμε αυτό τον μύθο», λέει η Χόπερ.