1.Θεωρούν οι επικριτές τους ,πού έχουν γίνει τεράστιο κύμα, τις πέντε ηθοποιούς ως υπεύθυνες για το σκηνικό φιάσκο και την παραπλάνηση των ΜΜΕ και των θεατών-θαυμαστών της Επιδαύρου για την αδιαφορία-ανοχή τους για την πλαστογραφία των κειμένων, την καταφανή συκοφάντηση της αρχαίας τραγωδίας. Αντίθετα οι κυρίες Γουλιώτη, Παπούλια, Ναυπλιώτη, Κόκκαλη, Ρουμελιώτη επικρίνονται ότι συναγωνίζονταν σε παραπλανητική προβολή και φωτογράφηση, σε σπουδαιοφανείς δηλώσεις για το όλο θαυμαστό εγχείρημα, για την... σπουδαία για την παγκόσμια πρεμιέρα της θεατρικής αυτής φτήνιας βλακείας και ευτέλειας.
2.Η Επίδαυρος της νέας εποχής
Τάκης Θεοδωρόπουλος23.07.2023
«Σκοπός του (σκηνοθέτη) δεν είναι να αντιγράψει ένα κατ' εικασίαν θέαμα, αλλά το θέαμα τούτο να το αναδημιουργήσει, συντηρώντας την επαφή με το πνεύμα του τραγικού με όλα τα σεμνά μέσα του νεότερου θεάτρου...». Αντιγράφω από την επιφυλλίδα του Αιμίλιου Χουρμούζιου, δημοσιευμένη στο φύλλο της «Καθημερινής» την 8η Σεπτεμβρίου 1955. Επανακυκλοφόρησε μαζί με την προχθεσινή «Καθημερινή» στην αγαπημένη μου σειρά με τα ιστορικά της φύλλα. Και αναφέρομαι σ' αυτό για να υπενθυμίσω στους σύγχρονους σκηνοθέτες ότι δεν ανακάλυψαν οι ίδιοι την πυρίτιδα. Κοινώς δεν είναι οι πρώτοι που οφείλουν να εκσυγχρονίσουν το αρχαίο δράμα –τραγωδία και κωμωδία– προκειμένου να το παρουσιάσουν στο σύγχρονο κοινό.
Είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει επαρκώς τον εικοστό αιώνα, τον αιώνα που ο σκηνοθέτης έμαθε να παίζει τον πρώτο ρόλο στη «θεατροπραξία» – όπως την αποκαλεί ο φίλος Βασίλης Παπαβασιλείου. Έχουν δοθεί πολλές απαντήσεις. Κι αν μιλάμε για κωμωδία δεν μπορώ να ξεχάσω τους κορυφαίους «Ορνιθες», με τη σύμπραξη του Κουν, του Χατζιδάκι και του Τσαρούχη, ή την εντυπωσιακή «Ουτοπία» του Ρονκόνι, μια συρραφή από κομμάτια του Αριστοφάνη σε σκηνικό Ιταλίας του νεορεαλιστικού κινηματογράφου. Θα μου πείτε ότι δεν πρέπει να ξεχνάω τη «Λυσιστράτη» με τη Βουγιουκλάκη, η οποία είτε έπαιζε Δαλιανίδη είτε Αριστοφάνη την ίδια απήχηση είχε. Και δεν πρέπει να ξεχνάω τις άπειρες προσπάθειες μεταφραστών και σκηνοθετών να βάλουν εμβόλιμα επεισόδια της επικαιρότητας για να βγάλουν γέλιο.
Τα θυμήθηκα όλ' αυτά με αφορμή τους «Σφήκες» στην Επίδαυρο και τους αφρούς που ξεσήκωσαν. Υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις στο σημείωμά μου της περασμένης Τετάρτης, εκ των οποίων ξεχωρίζω δύο. Η πρώτη που με χαρακτηρίζει άσχετο με το θέατρο. Δεκτόν. Είμαι άσχετος διότι δεν πήγα να δω την παράσταση, όπως δεν έχω δει καμία παράσταση της κ. Κιτσοπούλου για λόγους αυτοπροστασίας. Εξάλλου εξέφρασα τις απόψεις μου για τα όρια που σου επιβάλλουν οι λεγόμενοι κλασικοί.
Εάν δεν αποδέχεσαι αυτά τα όρια, τότε για ποιον λόγο χρησιμοποιείς την υπογραφή του ταλαίπωρου Αριστοφάνη. Αν μπορείς κάνε μια δική σου κωμωδία πάνω στο θέμα της δικομανίας. Θα μου πείτε, δεν θα πας στην Επίδαυρο. Οπου η αδυναμία συνδυάζεται με την πονηρία. Η δεύτερη άποψη είναι ότι θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες διότι επιτέλους έγινε μια δημόσια συζήτηση για την τέχνη. Αν η δημόσια συζήτηση για την τέχνη γίνεται γύρω από τις φαντασιώσεις τού οποιουδήποτε θέλει να προκαλέσει την προσοχή μας με κάθε τρόπο, τότε ας ρίξουμε στο τραπέζι και τις επιστολές του Ιησού του κ. Βελόπουλου.
Το παράθεμα του Αιμίλιου Χουρμούζιου, αλλά και ολόκληρη η επιφυλλίδα την οποία σας συνιστώ να διαβάσετε, είναι μια απόδειξη ότι κάποτε γινόταν, ακόμη και στη χώρα μας, δημόσια συζήτηση για την τέχνη. Πότε απέσβετο το λάλον ύδωρ δεν αφορά μόνον τη γλυκιά πατρίδα μας. Ιδιαιτέρως όσον αφορά την κλασική δημιουργία. Η οποία στον καιρό του Αριστοφάνη και του Ευριπίδη δεν ήταν κλασική, για εμάς όμως είναι, άρα συνεπάγεται έναν «ειδικό» τρόπο αντιμετώπισης. Ας έλθω, τέλος, στις αυξημένες ευθύνες ημών που μας αρέσει να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως επίγονοι όταν διεκδικούμε τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τις ξεχνάμε όμως όταν έχουμε να κάνουμε με περιπτώσεις όπως τα Επιδαύρια.
Το έγραψα ήδη και το επαναλαμβάνω. Η Επίδαυρος είναι ένα από τα ωραιότερα, αν όχι το ωραιότερο, αρχαίο θέατρο στον κόσμο. Αντί για τουριστικός προορισμός ιθαγενών και αλλογενών, θα μπορούσε να γίνει ένα παγκόσμιο κέντρο αναπαράστασης του αρχαίου δράματος. Σήμερα δεν είναι παρά μια υπόθεση που αφορά τον θεατρικό μικρόκοσμό μας. Ενας τρόπος ώστε το υπουργείο Πολιτισμού να επιδοτεί τον θεατρόκοσμο ώστε να βγάλει το άγονο καλοκαίρι. Μια Εκάβη λίγο καλύτερη, μια Ανδρομάχη λίγο χειρότερη, ένας Αίας αδιάφορος και κάθε τόσο ένα σκανδαλάκι. Η φασαρία με τους «Σφήκες» θυμίζει ερωτικό σκάνδαλο στην παλιά καλή ελληνική επαρχία. Η Επίδαυρος είναι κλινικώς νεκρή. Και φωνάζει για την αδυναμία ημών των επιγόνων να παράγουμε υπεραξία από την κληρονομιά των προγόνων μας. Προτιμάμε να εξαντλούμε την όποια αξία τους στο μεταξύ μας.
Το ξέρω πως είναι δύσκολο. Οσοι τολμήσουν να οργανώσουν την άλλη Επίδαυρο, αυτή που θα αξιοποιήσει τη δυναμική που ο ίδιος ο χώρος προσφέρει, θα βρεθούν αντιμέτωποι με την αδράνεια δεκαετιών. Μιλάμε για ανάπτυξη; Μπορούμε να ξεφύγουμε από τις ανεμογεννήτριες και τα τραπεζοκαθίσματα; Πόσα θα άλλαζαν στη χώρα αν η Επίδαυρος περνούσε σε μια νέα εποχή, αντάξια των μεγεθών της;
3.«Μήδεια»: Αρνητικά σχόλια και για την παράσταση του Φρανκ Κάστορφ στην Επίδαυρο - «Ντροπή»
Καταιγισμός αρνητικών σχολίων στα social media και για την παράσταση «Μήδεια» του Φρανκ Κάστορφ, που έκανε πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
Ακόμα μία παράσταση που παρουσιάστηκε στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου συγκέντρωσε καταιγισμό αρνητικών σχολίων από τους θεατές. Μετά την παράσταση της Λένας Κιτσοπούλου «Σφήκες», η οποία παρουσιάστηκε στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, τώρα η παράσταση «Μήδεια» του Φρανκ Κάστορφ έλαβε αρνητικά σχόλια και αντιδράσεις μέσα από τα social media.
Η πολυαναμενόμενη παράσταση του σπουδαίου ριζοσπάστη σκηνοθέτη Φρανκ Κάστορφ και ιστορικού διευθυντή της βερολινέζικης Φολκσμπίνε, παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο την Παρασκευή 21 Ιουλίου και το Σάββατο 22 Ιουλίου, με ένα καστ εξαιρετικών ηθοποιών. Οι Στεφανία Γουλιώτη, Αγγελική Παπούλια, Μαρία Ναυπλιώτου, Σοφία Κόκκαλη και Ευδοκία Ρουμελιώτη υποδύονταν τις διαφορετικές «Μήδειες».
Ο Κάστορφ είναι γνωστό πως υπηρετεί ένα θέατρο ακραίο και ρηξικέλευθο με υλικά μια έντονα εικαστική γλώσσα και μια σύγχρονη υποκριτική υψηλής θερμοκρασίας. Ο ίδιος συνηθίζει να συνθέτει διαφορετικά κείμενα ανεξαρτήτως εποχής με στόχο να αναδείξει τον στοχασμό και τη φιλοσοφική αντιπαράθεση στο υπόστρωμα της κάθε ιστορίας.
«Μήδεια»: Αρνητικές αντιδράσεις στα social media
Η παράσταση που παρουσιάστηκε στο Αργολικό Θέατρο σε δύο βραδιές και μέσα σε ισχυρό καύσωνα, φαίνεται πως δεν εντυπωσίασε το κοινό, με αρκετούς από τους θεατές να φεύγουν εξοργισμένοι από τον χώρο πριν ακόμα ξεκινήσει το έργο.
Πολλοί ήταν οι θεατές που αποχώρησαν πριν ολοκληρωθεί η παράσταση και αρκετοί εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.