Οι πολέμιοι της πρότασης Σκρέκα χαρακτηρίζουν τα «μέτρα – ασπιρίνες», οι οποίες όπως λένε δεν αγγίζουν τον «πυρήνα του προβλήματος» και τις κερδοσκοπικές τάσεις αλλά επιχειρούν επιφανειακά να δώσουν λύση. Υποστηρίζουν μάλιστα πως πρέπει να αναζητηθούν σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα οι αιτίες που πυροδοτούν τις ανατιμήσεις, και όχι μόνο στο τελικό σημείο. Η γνωστή γενικολογία και όχι κατανομή ευθυνών ανάλογα με τον ρόλο και την επιρροή κάθε παράγοντα(από τον απλό αγρότη και διακινητή τον μεγαλέμπορο και τον ιδιοκτήτη σούπερ μάρκετ) σε όλα τα στάδια παραγωγής, διακίνησης και, εμπορίου..
«Χρειάζεται να ξεκινήσουν οργανωμένοι έλεγχοι από το χωράφι μέχρι το ράφι. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε αποτελεσματικές λύσεις», σημειώνει κορυφαίος παράγοντας από τον χώρο της βιομηχανίας που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του.
«Τζάμπα διαφήμιση» σε καιροσκόπους
Στο στόχαστρο των πολέμιων βρίσκεται η πρόθεση του υπουργείου να προβάλλονται μέσω του e-katanalotis τα προϊόντα που θα προχωρούν σε μόνιμη μείωση μεγαλύτερη του 5% μέχρι τέλος του 2023.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που έχει προκαλέσει τη... μήνη των προμηθευτών, οι οποίοι εμφανίζονται ριγμένοι από το γεγονός πως δεν κλήθηκαν να εκφράσουν τις απόψεις τους στη χθεσινή συνάντηση της ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης, με εκπροσώπους των σούπερ μάρκετ.
Θεωρούν πως η παραπάνω πρωτοβουλία κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση, πριμοδοτώντας τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Και εξηγεί πως δεν μπορεί να «διαφημίζονται» προϊόντα και εταιρείες που για συγκυριακούς λόγους έχουν τη δυνατότητα να ρίξουν τις τιμές σε κάποιος κωδικούς. Και στο μεταξύ έχουν προχωρήσει σε απανωτές ανατιμήσεις το προηγούμενο διάστημα.
Και να τιμωρούνται άλλες που ενδεχομένως έχουν βάλει πλάτη για την συγκράτηση των τιμών, διατηρώντας σταθερούς επί μακρόν τους τιμοκαταλόγους τους. Πολλοί πάντως περιμένουν την διευκρινιστική ΚΥΑ, προκειμένου να διαπιστώσουν και να καταλάβουν πως ακριβώς θα λειτουργήσει η πρόταση της κυβέρνησης στην πράξη.
«Εκτόξευση» της ιδιωτικής ετικέτας
Σκληρή κριτική ασκείται και στην πρόταση περί ένταξης στο «Καλάθι του Νοικοκυριού» τουλάχιστον ενός επώνυμου προϊόντος ανά κατηγορία, εφ' όσον διαθέτει προϊόν στην εν λόγω κατηγορία. Πρόκειται σύμφωνα με στέλεχος του λιανεμπορίου για μια μάλλον αχρείαστη κίνηση, αφού όπως λένε προσφορές και μάλιστα σε καθημερινή βάση γίνονται σε μια σειρά από branded κωδικούς.
Η πίεση, σημειώνουν, από την ιδιωτική ετικέτα είναι τέτοια που δεν έχουν περιθώρια οι εταιρείες επώνυμων προϊόντων να μείνουν άπραγες. Εκτιμάται πως ήδη σε βασικές κατηγορίες μέσα σε διάστημα έξι μηνών τα private label όπως λέγονται στην πιάτσα των σούπερ μάρκετ έχουν εκτοξεύσει το μερίδιο αγορά τους. Ενδεικτικά στα μακαρόνια από 18% ανέβηκε στο 23% και στο ρύζι από 34% πήγε στο 38% από τη στιγμή που ξεκίνησε να εφαρμόζεται το καλάθι του νοικοκυριού τον περασμένο Νοέμβριο.
Κίνδυνος πολλαπλών ανατιμήσεων...
Κάποιοι μάλιστα θεωρούν πως το παραπάνω μέτρο κινδυνεύει να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα απ' ότι φιλοδοξεί να «θεραπεύσει». Η μείωση της τιμής σε έναν κωδικό που θα μπει στο καλάθι είναι πολύ πιθανόν, υποστηρίζουν, να συμπαρασύρει προς τα πάνω μια σειρά από άλλους κωδικούς της εταιρείας, προκειμένου να «μετριασθεί η χασούρα».
Οι εταιρείες εκτιμάται πως λόγω της σοβαρής επιβάρυνσης του κόστους παραγωγής θα επιδιώξουν να καλύψουν τη «ζημιά» από άλλες κατηγορίες και σε προϊόντα που δεν ανήκουν στα λεγόμενα πρώτης ανάγκης.
Στον αντίποδα, υπάρχουν κάποιοι που επικροτούν το γεγονός πως επιχειρείται μια παρέμβαση, σε μια εποχή αυξημένων κερδοσκοπικών τάσεων. Μάλιστα, ορισμένοι θεωρούν πως το κλίμα θυμίζει αρχές του 2000 όταν λόγω της κυκλοφορίας του Ευρώ οι τιμές σε όλα τα προϊόντα είχαν τσιμπήσει προς τα πάνω άνευ λόγου και αιτίας.
Στελέχη του λιανεμπορίου μάλιστα θεωρούν πως θα ήταν δικαιότερο να πριμοδοτούνται με ανάρτηση στο e-katanalotis τα προϊόντα που έκαναν τις μικρότερες ανατιμήσεις από τότε που ξεκίνησε το πληθωριστικό ράλι. Δηλαδή αμέσως μετά την άρση της καραντίνας (περίπου τον Οκτώβριο του 2021).
Μόνη λύση η μείωση του ΦΠΑ
Παράλληλα επανέρχονται και ζητάνε μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη που μπαίνουν στο καθημερινό τραπέζι των νοικοκυριών, έστω και για ένα ορισμένο διάστημα. Επιμένουν πως είναι το μόνο μέτρο που μπορεί να ανακουφίσει τους πολίτες, όσο και αν η κυβέρνηση το απορρίπτει χωρίς δεύτερη κουβέντα για δημοσιονομικούς λόγους.
Ανεξάρτητα από την ρότα που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση λογίζεται ως θετικό το γεγονός πως αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες ώστε να ενθαρρυνθούν οι εταιρείες να ρίξουν τις τιμές. Διαχρονικά όταν δίδονταν σήμα πως πέφτουν οι τιμές, δημιουργούνταν ένα θετικό μομέντουμ για την κατανάλωση που σήμερα δεν υπάρχει. Οι αυξημένοι τζίροι που παρουσιάζουν σήμερα τα σούπερ μάρκετ λέγεται πως είναι αποτέλεσμα του πληθωρισμού, και δεν οφείλεται σε αύξηση του όγκου πωλήσεων που εμφανίζεται πεσμένος σε μια σειρά από κατηγορίες προϊόντων.