Τρία χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας του κοροναϊού που συντάραξε τον πλανήτη και άλλαξε ριζικά τον τρόπο δουλειάς για τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων, βάζοντας για τα καλά στη ζωή μας την τηλεργασία, οι CEOs αρχίζουν να καλούν τους εργαζόμενους πίσω στο γραφείο τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Η μια μετά την άλλη μεγάλες πολυεθνικές στέλνουν σχετικό φιρμάνι στους υπαλλήλους και τα στελέχη τους, καθώς θεωρούν ότι... παραπάει με την εξ αποστάσεως εργασία και επιδιώκουν να επιστρέψουν στις παλιές ισορροπίες.
Η Amazon έχει καταστήσει υποχρεωτική την παρουσία των εργαζομένων στον φυσικό χώρο δουλειάς τρεις φορές την εβδομάδα.
Η Goldman Sachs πιέζει το προσωπικό να επιστρέψει με πλήρη απασχόληση και η Meta προειδοποίησε με απολύσεις όσους δεν εμφανίζονται στο γραφείο τρεις ημέρες την εβδομάδα.
Όσο για τους λόγους τους οποίους επικαλούνται τα αφεντικά επιχειρηματικών κολοσσών, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, για παράδειγμα, ισχυρίστηκε ότι οι μηχανικοί που ξεκινούν την καριέρα τους τείνουν να αποδίδουν καλύτερα όταν βρίσκονται στο γραφείο τρεις ημέρες την εβδομάδα, επικαλούμενος εσωτερικά «στοιχεία απόδοσης» που η εταιρεία δεν έχει δημοσιοποιήσει.
Αλλά, και ο Άντι Τζέισι της Amazon περιέγραψε την απόφαση της εταιρείας να καλέσει τους εργαζομένους να επιστρέψουν στα πόστα τους ως αποτέλεσμα εσωτερικών επαφών της ηγεσίας και συζητήσεων με δεκάδες άλλες CEO.
Έχουν δίκιο;
Κάποιες πρώτες μελέτες έδειξαν ότι η εργασία από το σπίτι είχε θετικό αντίκτυπο. Μια τέτοια μελέτη από το Harvard Business School διαπίστωσε ότι αύξησε την παραγωγικότητα κατά 4,4%.
Πιο πρόσφατες μελέτες αμφισβητούν αυτές τις πρώιμες αναλύσεις, διαπιστώνοντας ότι οι εργαζόμενοι είναι πιο αποσπασμένοι στο σπίτι.
Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγο, που δημοσιεύθηκε μέσα στο 2023, διαπίστωσε ότι η παραγωγικότητα των εργαζομένων μειώθηκε κατά 8% έως 19% μεταξύ του προσωπικού που εργάζεται από το σπίτι, ακόμη και αν δούλευαν περισσότερες ώρες.
«Διαπιστώσαμε μια δραματική μείωση της παραγωγικότητας, όχι μόνο στην αρχή της πανδημίας, αλλά καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου», είπε στο Business Insider ο Μάικλ Γκιμπς, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο το Σικάγο, εκ των συντακτών της μελέτης.
Υποστηρίζει ότι ο «χρόνος εστίασης» των εργαζομένων, ο χρόνος που περνούσαν την ημέρα δουλεύοντας απερίσπαστοι, μειώθηκε δραματικά, παρά το γεγονός ότι τόσο η εταιρεία όσο και οι υπάλληλοί της έκαναν άριστη προσαρμογή για την εργασία στο σπίτι σε επίπεδο δυνατοτήτων και εξοπλισμού.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών των ΗΠΑ διαπίστωσε ομοίως ότι η παραγωγικότητα των εργαζομένων από το σπίτι ήταν 18% χαμηλότερη από την αντίστοιχη των συναδέλφων τους που εργάζονταν από το γραφείο.
«Διαπιστώσαμε ότι υπήρχε αύξηση του χρόνου αδράνειας και μεγαλύτερος κίνδυνος απόσπασης της προσοχής», σχολίασε ο Ντέιβιντ Ατκιν, καθηγητής οικονομικών στο ΜΙΤ και εκ των συντακτών της μελέτης.
Κοινός τόπος, επίσης, μεταξύ των δύο μελετών ήταν πως η εργασία από το σπίτι έκανε τη συνεργασία και την επικοινωνία πιο δύσκολη.
«Συχνά μερικές από τις πιο καινοτόμες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ανθρώπων έρχονται όταν βρίσκονται στον ψύκτη για νερό, κάνοντας παρέα στο γραφείο ή χαιρετώντας ο ένας τον άλλον στη σειρά για το μεσημεριανό γεύμα στο εστιατόριο της εταιρείας», είπε ο Ατκιν.
Οι ενστάσεις...
Τα αφεντικά που βλέπουν τη φυσική παρουσία ως θεμέλιο για την παραγωγικότητα έχουν επικαλεστεί πολλά από τα παραπάνω επιχειρήματα.
Αλλά, η πανδημία επέφερε μια τόσο δραματική αλλαγή στην εργασιακή μας ζωή που ακόμη και οι ειδικοί συμφωνούν ότι δεν υπάρχει ολική επιστροφή και ότι κάτι τέτοιο μπορεί να βλάψει τις επιχειρήσεις με άλλους τρόπους.
Οι εργαζόμενοι ενδιαφέρονται πραγματικά για την ευελιξία, επομένως οι εντολές επιστροφής στο γραφείο εκλαμβάνονται ως έλλειψη ευαισθησίας από την πλευρά της διοίκησης, σχολίασε ο Raj Choudhury, καθηγητής στο Harvard Business School, προσθέτοντας πως το να μην παρέχει μια εταιρεία τη δυνατότητα της ευέλικτης εργασίας μπορεί να της κοστίσει με το να μην μπορεί να προσελκύσει ταλέντα.
Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν αναδιατάξει τη ζωή τους αρκετά δραστικά γύρω από τη δυνατότητα να εργάζονται από το σπίτι και μπορεί να γίνει κατανοητή η αντίσταση στο να αλλάξει αυτό. Πολύ περισσότερο εάν αναλογιστεί κανείς ότι συχνά πρόκειται για εργαζόμενους μεγαλύτερων ηλικιών με μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη με τα αφεντικά και όχι νεαροί που μόλις έπιασαν δουλειά.
Μια φετινή δημοσκόπηση από την Washington Post και την Ipsos διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς εργαζομένους στις ΗΠΑ που δουλεύουν αποκλειστικά με τηλεργασία θα ήταν πρόθυμοι ακόμη και να δεχθούν μείωση μισθού προκειμένου να μην επιστρέψουν στο γραφείο.