Για να ζήσει κάποιος μέχρι τουλάχιστον τα 100, οι υγιεινές συνήθειες παίζουν βασικό ρόλο αλλά, όπως φαίνεται, μέχρι ενός σημείου. Όλο και περισσότερες έρευνες αποτυπώνουν τη σημασία των γονιδίων για να φτάσει η ζωή κάποιου μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Συνήθειες όπως ο αρκετός ύπνος, η άσκηση και η υγιεινή διατροφή μπορούν να σας βοηθήσουν να αποφύγετε τις ασθένειες και να ζήσετε περισσότερο, όμως όταν πρόκειται για τη ζωή μετά τα 90, τα γονίδια αρχίζουν να αποτελούν βασικό παράγοντα, σύμφωνα με τους επιστήμονες. «Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι αν κάνουν τα πάντα σωστά με τη διατροφή και την άσκηση θα ζήσουν μέχρι και τα 150. Αυτό όμως δεν είναι σωστό», λέει ο Ρόμπερτ Γιανγκ, ο οποίος διευθύνει μια ομάδα ερευνητών στη μη κερδοσκοπική επιστημονική οργάνωση Gerontology Research Group.
«Περίπου το 25% της δυνατότητάς σας να ζήσετε μέχρι τα 90, καθορίζεται από τη γενετική», λέει ο Τόμας Περλς, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Ο Περλς είναι επικεφαλής μελέτης (New England Centenarian Study) η οποία παρακολουθεί αιωνόβιους αλλά και τα μέλη των οικογενειών τους από το 1995. Ο ίδιος εκτιμά ότι η ζωή μέχρι τα 100 βασίζεται κατά 50% σε γενετικούς παράγοντες ενώ για τη ζωή μέχρι τα 106, οι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν σε ποσοστό 75%.
Ποιος φτάνει μέχρι τα 100;
Ο πληθυσμός των αιωνόβιων στις Ηνωμένες Πολιτείες παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια. Παρά τη μείωση του προσδόκιμου ζωής, το οποίο έπεσε στα 76,4 έτη το 2021, ο Περλς εκτιμά ότι περίπου το 20% του πληθυσμού έχει τη γενετική σύσταση που θα μπορούσε να το οδηγήσει σε ζωή 100 ετών αν ακολουθήσει μια υγιεινή καθημερινότητα.
Σήμερα, οι άνθρωποι που φτάνουν τα 100 όχι μόνο ζουν περισσότερο, αλλά τα δεδομένα δείχνουν ότι καταφέρνουν να αποφύγουν ή να καθυστερήσουν περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο καρκίνος, η άνοια και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Μεταξύ των συμμετεχόντων στη New England Centenarian Study, το 15% ήταν άτομα χωρίς αποδεδειγμένη ασθένεια στην ηλικία των 100 ετών και περίπου το 43% δεν εμφάνισαν ασθένεια σχετιζόμενη με την ηλικία μέχρι την ηλικία των 80 ετών.
Ο ρόλος των γονιδίων
Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει ορισμένα γονίδια και συνδυασμούς τους που σχετίζονται με τη μακροζωία, όπως η παρουσία μιας παραλλαγής του γνωστού ως γονιδίου της απολιποπρωτεΐνης Ε που ονομάζεται «e2». Το εν λόγω γονίδιο θεωρείται ότι συμβάλλει στην προστασία από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι η ζωή μετά τα 100 απαιτεί έναν συνδυασμό πολλών γενετικών παραλλαγών, η καθεμία από τις οποίες έχει σχετικά μέτρια επίδραση.
Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι που έχουν την περιέργεια να μάθουν πόσο μπορεί να ζήσουν θα πρέπει να ξεκινήσουν εξετάζοντας το οικογενειακό τους ιστορικό. Η διάρκεια ζωής των συγγενών είναι ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες πρόβλεψης της μακροζωίας. Εάν πολλοί από τους συγγενείς ενός ατόμου έχουν ζήσει μέχρι τα βαθιά γεράματα τότε «έχετε ενδεχομένως πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να συμβεί το ίδιο και για εσάς», λέει ο Περλς.
Οι υγιεινές συνήθειες
Η νευρολόγος Κλαούντια Καβάς παρακολουθεί τις συνήθειες ηλικιωμένων άνω των 90 ετών από το 2003, στο πλαίσιο μελέτης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Η ίδια και μια ομάδα των ερευνητών έχουν βρει συσχέτιση της μακροζωίας με την άσκηση αλλά και τις κοινωνικές δραστηριότητες.
«Η διατήρηση καλών διαπροσωπικών σχέσεων θα μπορούσε να είναι ένα από τα κλειδιά για τη διατήρηση της υγείας μας», λέει η Αμάντα Κουκ Μάχερ, νευροψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Ερευνητές του Χάρβαρντ εντόπισαν επίσης μια σχέση μεταξύ της αισιοδοξίας και της μεγαλύτερης διάρκειας ζωής στις γυναίκες σε όλες τις φυλετικές και εθνοτικές ομάδες. Μεταξύ των συμμετεχόντων στη μελέτη, το 25% που ήταν οι πιο αισιόδοξες είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να ζήσουν πάνω από τα 90, σύμφωνα με τη μελέτη του 2022 που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Geriatrics Society.
Με πληροφορίες από Wall Street Journal