Ενα μεγάλο πρότζεκτ διεθνών προδιαγραφών, προσφορά στην ελληνική κοινωνία που αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και τις αδυναμίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αναλαμβάνει να υλοποιήσει και να χρηματοδοτήσει με 443 εκατ. ευρώ το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, θωρακίζοντας με τρεις υπερσύγχρονες υποδομές νοσοκομείων το ΕΣΥ.
Εξι χρόνια μετά την έναρξη του σχεδιασμού του ΙΣΝ με καταξιωμένους διεθνείς εταίρους και δύο χρόνια μετά τη μεγάλη δοκιμασία της πανδημίας που έδειξε τη γύμνια της δημόσιας περίθαλψης στη χώρα μας, το Ιδρυμα είναι έτοιμο για το επόμενο βήμα, που είναι η έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών για τρία υπερσύγχρονα νοσοκομεία: την Παιδιατρική Κλινική της Θεσσαλονίκης, το Γενικό Νοσοκομείο της Κομοτηνής και την αντίστοιχη Υγειονομική Μονάδα της Σπάρτης.
Η τελευταία θα είναι η τρίτη στη σειρά προετοιμασίας, με την κατασκευή να μετακινείται για την άνοιξη, καθώς το υφιστάμενο νοσοκομείο θα κατεδαφιστεί πλήρως και οι διαμορφωμένοι χώροι θα επεκταθούν και θα αναδιαμορφωθούν.
Σκοπός της μεγάλης δωρεάς είναι η δημιουργία κτιριακών υποδομών στα πρότυπα των νοσοκομείων του μέλλοντος, που θα διαθέτουν σύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό, εγκαταστάσεις διδασκαλίας και έρευνας και θα προσφέρουν φροντίδα και θαλπωρή στους ασθενείς και τους οικείους τους, αλλά και ένα αξιοπρεπές περιβάλλον εργασίας για το νοσοκομειακό προσωπικό.
Η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγειονομικής φροντίδας και ψυχικής υγείας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του κλινικού προγράμματος, ενώ οι ασθενείς προβλέπεται να νοσηλεύονται σε μονόκλινα και δίκλινα δωμάτια, απαλείφοντας τις εικόνες ντροπής με τους θαλάμους που στοιβάζουν έξι και οκτώ κρεβάτια.
Ομως αυτό δεν είναι το μοναδικό σημείο που διαφοροποιεί την εικόνα που έχει καθένας από εμάς στο μυαλό του για τα δημόσια νοσοκομεία.
Φως και επαφή με τη φύση
Πρωταγωνιστικό ρόλο στον πρωτοποριακό σχεδιασμό έχει η φύση, η οποία καλείται να υποδεχτεί τις νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και να διαδραματίσει θεραπευτικό ρόλο για τους ασθενείς. Οι δημιουργοί έχουν φροντίσει με κάθε λεπτομέρεια τη διαμονή των αρρώστων, δίνοντας έμφαση στους ανοικτούς χώρους, στα πάρκα και τις παιδικές χαρές ώστε «η επαφή με τη φύση να συμβάλλει στη γρήγορη αποκατάσταση και την ψυχοσωματική υγεία», προσφέροντας ένα ιδανικό περιβάλλον για τους συγγενείς, αλλά και το προσωπικό.
Στη γαλήνη και την ηρεμία που εκπέμπουν στους ενοίκους οι εγκαταστάσεις των νέων νοσοκομείων προστίθεται η πρόβλεψη για αξιοποίηση κάθε φυσικής πηγής ενέργειας και συστημάτων ενεργειακής εξοικονόμησης με χρήση προτύπων πιστοποίησης LEED για μηδενικές εκπομπές. Τα τρία νοσοκομεία καινοτομούν σε θέματα ενεργειακής αποδοτικότητας, καθώς οι ενεργειακές ανάγκες καλύπτονται με φωτοβολταϊκά συστήματα και γεωθερμικές πηγές, συμβάλλοντας στη μείωση του ενεργειακού κόστους.
Κομοτηνή
Για παράδειγμα, στο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής η φωτοβολταϊκή οροφή θα καλύπτει σημαντικό μέρος των αναγκών του νοσοκομείου σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ τα γεωθερμικά συστήματα θα υποστηρίξουν το 100% των θερμαντικών αναγκών του.
Ακόμη και η επιλογή των υλικών δεν είναι τυχαία, κάτι που δυσκολεύει την κατασκευή, καθώς το ξύλο κυριαρχεί ως βασικό δομικό υλικό, αξιοποιώντας τεχνικές πολύ διαδεδομένες στην Κεντρική Ευρώπη, που παραπέμπουν σε μεταλλικές κατασκευές (timber frame).
Τις οικολογικές προβλέψεις του σχεδιασμού συμπληρώνει η πλήρης ψηφιοποίηση των κλινικών υπηρεσιών που εκμηδενίζει τη χρήση του χαρτιού.
Πιάνουν δουλειά τα εργοτάξια
Η πλήρης έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών αναμένεται τη νέα χρονιά, αλλά η προετοιμασία έχει ήδη ξεκινήσει ώστε έως το τέλος του έτους να έχει προχωρήσει η εγκατάσταση εργοταξίων με ανάδοχο την τεχνική εταιρεία ΑΒΑΞ. Θα ξεκινήσουν δε, από τη Θεσσαλονίκη και θα ακολουθήσουν στην Κομοτηνή και τη Σπάρτη ανοικτές συναντήσεις της ομάδας του έργου με την τοπική κοινωνία στο πλαίσιο της έναρξης των τεχνικών εργασιών.
Τα τρία νοσοκομεία αποτελούν δράση της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία του ΙΣΝ, που περιλαμβάνει περισσότερα από 30 επιμέρους έργα (προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού του ΕΚΑΒ, εκπαιδευτικά προγράμματα επαγγελματιών υγείας, Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων στην Ελλάδα κ.ο.κ.), αλλά και συνεργασίες με κορυφαίους διεθνείς οργανισμούς για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας ανά τον κόσμο (Rockefeller University, Columbia κ.ά.).
Το ύψος της διεθνούς πρωτοβουλίας φτάνει πλέον το 1 δισ., από τα οποία περίπου τα μισά καλύπτει η δαπάνη των τριών νέων έργων.
Το ιστορικό της δωρεάς
Πριν φτάσουμε στην υπογραφή της συμφωνίας που ολοκληρώθηκε μέσα στο καλοκαίρι, το σχέδιο των τριών μονάδων παραλίγο να τιναχτεί στον αέρα λόγω της υπερκοστολόγησης του έργου.
Τον Φεβρουάριο του 2023, αιφνιδιαστικά το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε την ακύρωση του διαγωνισμού επειδή οι προσφορές που υποβλήθηκαν από μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους της χώρας υπερέβαιναν κατά πολύ το οικονομικό αντικείμενο της δωρεάς, στο οποίο είχαν ήδη ενσωματωθεί οι επιπτώσεις των πρόσφατων διεθνών εξελίξεων, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός και οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα. Στελέχη του ΙΣΝ έχουν δηλώσει ότι υπήρξαν προσφορές που ήταν υπερδιπλάσιες του προβλεπόμενου κόστους.
Θεσσαλονίκη
Το Ιδρυμα, σε συνεργασία με τη Hill International, που έχει αναλάβει το project management του έργου, τα αρχιτεκτονικά γραφεία Renzo Piano Building Workshop (RPBW) και Betaplan, καθώς και ειδικούς συμβούλους, προχώρησε σε νέο κύκλο διαβουλεύσεων με την αγορά και εκπόνησε νέα διαδικασία απευθείας διαπραγματεύσεων με κατασκευαστικές εταιρείες, με δύο υποψήφιους στην τελική λίστα.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές ολοκληρώθηκαν στις αρχές Αυγούστου με την ανάθεση της κατασκευής και του εξοπλισμού των τριών νέων νοσοκομείων στον όμιλο ΑΒΑΞ.
Τα τρία νέα νοσοκομεία φέρουν τη σχεδιαστική υπογραφή του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα Ρέντζο Πιάνο, που σχεδίασε και το Κέντρο Πολιτισμού στο Φάληρο, ώστε να αποτελέσουν σημεία αναφοράς για το ΕΣΥ, αλλά και να θέσουν τον πήχη ψηλά ως πρότυπα νοσοκομεία του μέλλοντος.
Η αναθεώρηση της διαδικασίας υποβολής προσφορών διαμορφώνει ένα διαφορετικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της κατασκευής και παράδοσης των νοσοκομείων -πλήρως εξοπλισμένων- από το ΙΣΝ στην ελληνική κοινωνία στα τέλη του 2026, παρατείνοντας κατά έναν χρόνο την περαίωση των έργων σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό.
Με την παράδοσή τους στο Ελληνικό Δημόσιο, τα νέα νοσοκομεία θα λειτουργούν στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος υγείας με στόχο την ενίσχυση της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας σε απομακρυσμένα σημεία της χώρας. Τα έργα αυτά κυρώθηκαν με νόμο από το ελληνικό Κοινοβούλιο, με το ελληνικό Δημόσιο να αναλαμβάνει την υποχρέωση της δημιουργίας των κατάλληλων υποδομών και τη σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, αλλά και τον ορισμό του νομικού προσώπου που θα αναλάβει τη λειτουργία τους – το αργότερο 18 μήνες μετά την ολοκλήρωση των έργων.
Παράλληλα με την κατασκευαστική διαδικασία, το ΙΣΝ θα συνεργάζεται στενά με το υπουργείο Υγείας και τις αρμόδιες αρχές για την εκτέλεση των σχεδίων στελέχωσης των μονάδων, καθώς και των συνοδών έργων υποδομών που υπάγονται στην αρμοδιότητα του ελληνικού Δημοσίου.