Η Ασία, με επικεφαλής τη Σιγκαπούρη, βρίσκεται για μια ακόμη φορά στην κορυφή της έρευνας Pisa 2022 του ΟΟΣΑ για την εκπαίδευση που δημοσιεύθηκε σήμερα, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι όμως μια «άνευ προηγουμένου μείωση» των επιδόσεων των μαθητών μετά την κρίση της Covid. Μεγάλη πτώση κατέγραψαν και οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών που βρίσκονται κάτω από τον μέσο όρο του Οργανισμού.
Στην κορυφή η Ασία
Η έρευνα Pisa, που δημοσιεύεται κάθε τρία χρόνια -αλλά μετατέθηκε αυτή τη φορά κατά έναν χρόνο λόγω της πανδημίας της Covid-19- έχει καταστεί παγκόσμιο σημείο αναφοράς που εξετάζεται εξονυχιστικά από τις κυβερνήσεις.
Εξετάζει από το 2000 τις επιδόσεις των εκπαιδευτικών συστημάτων, μέσω των δεξιοτήτων στις φυσικές επιστήμες, στα μαθηματικά και στην κατανόηση κειμένου, των μαθητών ηλικίας 15 ετών. Κάθε φορά ένα από αυτά τα τρία πεδία αναπτύσσεται διεξοδικά, τα μαθηματικά αυτή τη φορά. Στις ασκήσεις υποβλήθηκαν το 2022 690.000 νέοι σε 81 χώρες και περιοχές.
Όπως και στην προηγούμενη έρευνα, όπου τέσσερις κινεζικές μητροπόλεις και επαρχίες (Πεκίνο, Σανγκάη, Τσιανγκσού, Τσετσιάνγκ, οι οποίες δεν συμμετείχαν αυτή τη φορά στην έρευνα) είχαν βρεθεί στην κορυφή, οι μαθητές σε πολλές ασιατικές χώρες βρίσκονται μεταξύ των καλύτερων μαθητών στα μαθηματικά, στις φυσικές επιστήμες και στην κατανόηση κειμένου.
Η Σιγκαπούρη βρίσκεται μακράν μπροστά στα τρία αυτά πεδία, όπως και το 2016. Ακολουθούν το Μακάο, η Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα στα μαθηματικά. «Συνεχίζουμε να έχουμε χώρες της Ασίας να μονοπωλούν τις καλύτερες επιδόσεις, κυρίως στα μαθηματικά», υπογραμμίζει ο Ερίκ Σαρμπονιέ, ειδικός για την εκπαίδευση στον ΟΟΣΑ.
Όμως το κύριο στοιχείο που διακρίνει αυτή την έρευνα του 2022 βρίσκεται αλλού: σε μια «άνευ προηγουμένου μείωση των επιδόσεων» των μαθητών, υπογραμμίζει η Ιρέν Χου, ειδική στην εκπαίδευση του ΟΟΣΑ.
«Στα μαθηματικά, ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ έπεσε κατά 15 μονάδες σε σχέση με το 2018, ενώ η διαφορά ανάμεσα σε κάθε κύκλο δεν είχε ξεπεράσει ποτέ τις τέσσερις μονάδες προηγουμένως. Στην κατανόηση κειμένου, η μείωση είναι 10 μονάδες κατά μέσο όρο στον ΟΟΣΑ» και τα αποτελέσματα στις φυσικές επιστήμες παρέμειναν σταθερά, λέει.
Αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στο μισό ενός έτους εκμάθησης της ανάγνωσης και στα τρία τέταρτα ενός έτους στα μαθηματικά, εκτιμά ο ΟΟΣΑ για τον οποίο οι 20 μονάδες ισοδυναμούν με ένα έτος φοίτησης.
Η Covid επιτάχυνε τη μείωση
Ποιος είναι κυρίως ο λόγος που εξηγεί αυτή τη «δραματική πτώση» των επιδόσεων; Η κρίση της πανδημίας της Covid, η οποία «βέβαια έχει αντίκτυπο σε αυτό που παρατηρείται» και ήταν ένας «επιταχυντής της μείωσης των επιδόσεων», αναφέρει ο Ερίκ Σαρμπονιέ.
Όμως, συνεχίζει, «δεν πρέπει ούτε να τα αποδίδουμε όλα στην Covid», καθώς «υπήρχε ήδη μια πτωτική τάση εδώ και δεκαπέντε χρόνια» παγκοσμίως και «δεν έχουμε δει μια άμεση σχέση ανάμεσα στο κλείσιμο των σχολείων και τις επιδόσεις».
Όσον αφορά τη Γαλλία, βρίσκεται στον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ «σε ένα επίπεδο που συγκρίνεται με εκείνο της Ισπανίας, της Ουγγαρίας και της Λιθουανίας στα τρία πεδία», λέει η Ιρέν Χου. Κατατάσσεται 22η στα μαθηματικά, 24η στην κατανόηση κειμένου και 22η στις φυσικές επιστήμες, μεταξύ των 38 χωρών του ΟΟΣΑ.
Όμως τα αποτελέσματά της είναι «από τα χειρότερα που έχουν καταμετρηθεί ποτέ» από τον ΟΟΣΑ. Στα μαθηματικά, κατέγραψε μεταξύ 2018 και 2022 «ιστορική μείωση του επιπέδου των μαθητών», υπογραμμίζει ο Ερίκ Σαρμπονιέ.
Άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία -η οποία πέτυχε ωστόσο από το 2000 μια θεαματική διόρθωση, το λεγόμενο «σοκ Pisa»-, η Φινλανδία, όπου οι ανισότητες ανάμεσα στα κορίτσια και τα αγόρια βαθαίνουν, ή ακόμη η Νορβηγία καταγράφουν πιο σημαντική πτώση από τη Γαλλία στα μαθηματικά.
Αντίθετα, στην Ευρώπη, η Εσθονία, η Ελβετία, η Ιρλανδία, η Αυστρία, η Βρετανία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Σουηδία και η Δανία βρίσκονται πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, όπως και ο Καναδάς.
«Αυτή η πτώση των επιδόσεων δεν είναι πλέον ένα παγκόσμιο πεπρωμένο, εφόσον ορισμένες χώρες κατάφεραν να την περιορίσουν», αν όχι να "διατηρήσουν" τις επιδόσεις αυτές, «όπως στην Ελβετία ή στην Κορέα, ή να τις αυξήσουν όπως στην Ιαπωνία», σημειώνει η Ιρέν Χου.
Εκτός της Covid, άλλοι παράγοντες που προβάλλει ο ΟΟΣΑ προκειμένου να εξηγήσει τη γενική πτώση των αποτελεσμάτων: η κρίση ελκυστικότητας του εκπαιδευτικού επαγγέλματος, που πλήττει όλο και περισσότερο τις χώρες και επηρεάζει την ποιότητα της εκπαίδευσης, η έλλειψη υποστήριξης προς τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές ή συνεργασίας στα σχολικά συγκροτήματα, ή ακόμη η εμπλοκή των γονέων στη σχολική εκπαίδευση, που έχει μειωθεί σε σχέση με το 2018.
Ελλάδα
Σύμφωνα με την έρευνα, ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων του 2022 στην Ελλάδα μειώθηκε σε σύγκριση με το 2018 στα μαθηματικά, στην κατανόηση κειμένου και στις φυσικές επιστήμες.
Και στα τρία πεδία, η μέση επίδοση ήταν χαμηλότερη το 2022 απ' ό,τι σε οποιαδήποτε προηγούμενη εκτίμηση: σύμφωνα με την έρευνα, η απότομη πτώση ανάμεσα στο 2018 και το 2022 επιβεβαίωσε και ενίσχυσε μια μείωση η οποία είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα.
Οι μαθητές στην Ελλάδα είχαν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ στα μαθηματικά, στην κατανόηση κειμένου και στις φυσικές επιστήμες.