Της Μαρίας Αντωνιάδου
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους προκαθημένους της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης που πέρασαν τους τελευταίους αιώνες.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ισχυρή προσωπικότητα διεθνούς κύρους, καλείται να αντιμετωπίσει την ιδιότυπη διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ των επίδοξων διαδόχων του το τελευταίο διάστημα στο Φανάρι.
Γεννημένος το 1940 ο επί 32 χρόνια Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και ιστορικότερους προκαθημένους της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης που πέρασαν τους τελευταίους αιώνες.
Βρέθηκε να πρωτοστατεί μεταξύ άλλων κορυφαίων θεμάτων σε ζητήματα μείζονος σημασίας όπως η σύγκληση της πρώτης Συνόδου μετά το Σχίσμα των Εκκλησιών (11ος αιώνας) και η διάλυση της ΕΣΣΔ από την οποία προήλθαν νέες ορθόδοξες αυτοκέφαλες Εκκλησίες, γεγονόταπου προκάλεσαν και προκαλούν κραδασμούς και σεισμικές δονήσεις στο εσωτερικό της Ορθοδοξίας.
Η Ουκρανία και η άρνηση της Εκκλησίας της Ρωσίας να αποδεχθεί την Αυτοκεφαλία της συνεχίζουν να προκαλούν καθημερινά προβλήματα.
Ωστόσο το τελευταίο διάστημα τα νέφη γύρω και πάνω από το Φανάρι πυκνώνουν, καθώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης καλείται να αντιμετωπίσει και την ιδιότυπη διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ των επιγόνων του... ή διαδόχων του.
Η άρνηση της Εκκλησίας της Ρωσίας να αποδεχθεί την Αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας συνεχίζει να προκαλεί προβλήματα.
Οι δύο άκρες του πλανήτη
Ο 50χρονος Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Μακάριος από το 2019, οπότε εξελέγη, έπρεπε να ξεπεράσει σκοπέλους και υφάλους που προκλήθηκαν από τη μακροχρόνια ασθένεια του προκατόχου του, αοίδιμου Στυλιανού Χαρκιανάκη, μεγάλου θεολόγου και διανοουμένου.
Σειρά καταγγελιών που κυρίως προκλήθηκαν από συνεργάτες του μακαριστού Στυλιανού έθεσαν τον κ. Μακάριο εν μέσω κυκλώνα, αν και πλέον φέρεται να βρίσκεται στο μάτι του, όπου επικρατεί πάντα νηνεμία... Ο ίδιος με κινήσεις και αποφάσεις προσπαθεί να ξεπεράσει τα όποια εμπόδια.
Σήμερα φέρεται ως ένας από τους φερέλπιδες πιθανούς διαδόχους του κ.κ. Βαρθολομαίου. Και πολλοί θεωρούν ότι ο κ. Μακάριος θα μπορούσε να αποτελεί τον πρώτο κρητικής καταγωγής προκαθήμενο ύστερα από σχεδόν έναν αιώνα. Διαθέτει, δε, πολύτιμους φίλους στο υπουργείο Εξωτερικών, στην ελληνική κυβέρνηση και στις ΗΠΑ, όπως ο Μητροπολίτης Σικάγου κ. Ναθαναήλ.
Στις ΗΠΑ ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ελπιδοφόρος αποτελεί έναν από τους καλύτερους γνώστες της διοίκησης του Φαναρίου. Πρώην Αρχιγραμματέας, θεωρήθηκε σχεδόν από όλους ως ο καλύτερος διάδοχος του Αρχιεπισκόπου κ. Δημητρίου. Εκλεγμένος ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής ταυτόχρονα με τον Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας κ. Μακάριο, δείχνει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα με μια ομάδα ομογενών και μέλη της Συνόδου του, ενώ οι σχέσεις του με παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών βρίσκονται στο ναδίρ...
Ωστόσο για πολλούς η κατάσταση στην Αμερική δεν είναι σημερινή, καθώς κραδασμούς αντιμετώπισαν σχεδόν όλοι οι προκάτοχοί του. Το θέμα βέβαια είναι αν θα καταφέρει να τους αντέξει με τη στήριξη ισχυρών ομογενών που διαθέτει και αν θα αντιγράψει το πρότυπο μεγάλων αρχιεπισκόπων, όπως ο μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας ή ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Αθηναγόρας που παρά την επιθυμία του δεν κατάφερε να φτάσει στην τελική φάση της διαδοχής. Ή άλλων όπως ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων – όπως επιθυμούν πολλοί άσπονδοι φίλοι του – που οδηγήθηκαν σε παραίτηση. Και πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να προκαλέσουν αδιέξοδα για να μην προχωρήσουν τα όποια μελλοντικά σχέδιά του...
Στα «ασφαλή» νερά του Βοσπόρου βρίσκονται οι δύο άλλοι πανίσχυροι αρχιερείς-επίγονοι του κ.κ. Βαρθολομαίου, οι οποίοι μπορούν να ελέγχουν τις εξελίξεις σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη...
Ο Μητροπολίτης Πριγκιποννήσων κ. Δημήτριος αποτελεί τον σημαντικότερο και ισχυρότερο πυλώνα του Φαναρίου. Ο 70χρονος αρχιερέας υπηρέτησε πάνω από δύο δεκαετίες δίπλα στον Οικουμενικό Πατριάρχη από τη θέση του διευθυντή του ιδιαιτέρου του γραφείου. Γνωρίζει όσο ελάχιστοι τη διοικητική μηχανή του Πατριαρχείου. Διαθέτει προσβάσεις και σχέσεις στο εξωτερικό, σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, και κυρίως συγκεντρώνει γύρω του τη συντριπτική πλειονότητα των αρχιερέων που διαθέτουν τουρκική υπηκοότητα.
Οι σχέσεις του με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν ήταν οι καλύτερες δυνατές. Προσπαθεί όμως και το τελευταίο χρονικό διάστημα φαίνεται να αποκαθιστά τους διαύλους επικοινωνίας του. Οι σχέσεις του με τους δύο αρχιερείς των δύο άκρων του Ατλαντικού βρίσκονται στο ναδίρ...
Διαδέχθηκε, δε, τον Μητροπολίτη Πριγκιποννήσων Ιάκωβο, μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες και επιγόνους του κ.κ. Βαρθολομαίου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή.
Ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ. Ο πρώην μητροπολίτης Γαλλίας αποτελούσε και αποτελεί έναν εκκλησιαστικό διπλωμάτη. Ανθρωπος για τις δύσκολες καταστάσεις, ο κ. Εμμανουήλ προσπαθεί να καταλάβει τις δυσκολίες της διοίκησης του Φαναρίου. Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Κρήτη και με πολυετή προϋπηρεσία στις Βρυξέλλες και στο Παρίσι, ο κ. Εμμανουήλ προσπαθεί να βρει την «περπατησιά» του στην Πόλη.
Θα ήθελε να βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, καθώς πολλοί προωθούσαν την τοποθέτησή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Αμερικής, όμως την τελευταία στιγμή όλα ανετράπησαν. Βρίσκεται κοντά όσο κανένας άλλος αρχιερέας στον Οικουμενικό Πατριάρχη και διαθέτει άριστες σχέσεις με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών... Και εξασφάλισε με δυσκολία την τουρκική υπηκοότητα.
Οι υπόγειες συγκρούσεις των επιγόνων δεν λαμβάνουν δημόσια διάσταση όμως, μόνο πονοκεφάλους προκαλούν στον Οικουμενικό Πατριάρχη. Εναν Πατριάρχη που ξέρει να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους καταστάσεις, καθώς υπηρέτησε σε θέσεις-κλειδιά και είναι ίσως ο μοναδικός που γνωρίζει πώς αντιμετωπίζονται τέτοιου είδους φαινόμενα. Αλλωστε όλοι αναγνωρίζουν ότι ο κ.κ. Βαρθολομαίος είναι ένας πατριάρχης που πέρασε διά πυρός και σιδήρου, και κατάφερε να επιφέρει ισορροπία παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε κλυδωνισμούς που είχαν τις ρίζες τους στην Οκτωβριανή Επανάσταση και στη Μικρασιατική Καταστροφή...